Karpaty Naszym Domem

Zapraszamy do współpracy, wspólnej promocji i ożywiania dziedzictwa Karpat w ramach Szlaku Kultury Włoskiej. Razem możemy więcej!

Każda oferta turystyczna posiadająca cechy, które nawiązują do bogatej kultury wołoskiej Karpat, może znaleźć się na szlaku. Formularze z opisem propozycji produktów turystycznych prosimy przesłać na adres: biuro@porozumieniekarpackie.pl w terminie do końca czerwca br.

Założenia i cele szlaku

Szlak Kultury Wołoskiej jest szlakiem dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego związanego z tradycjami wołoskimi w Karpatach. Docelowo szlak będzie miał charakter międzynarodowy i prowadził będzie wzdłuż całego łuku Karpat, podążając śladami wędrówek i osadnictwa wołoskiego i łącząc miejsca o żywych tradycjach pasterskich.

Jako główne cele realizacji Szlaku Kultury Wołoskiej przyjęto:

• ochronę i rewitalizację elementów dziedzictwa kulturowego
• popularyzację kultury ludowej związanej z tradycjami wołoskimi
• integrację społeczności lokalnej
• podniesienie dochodów mieszkańców poprzez ożywienie ruchu turystycznego w regionie karpackim oraz aktywizację rynków lokalnych

• promocję regionu i popularyzację dobrych praktyk w zakresie zrównoważonego rozwoju turystyki.

Cele główne będą realizowane w szczególności poprzez:

• wskazywanie i otaczanie ochroną śladów osadnictwa wołoskiego na terenie Karpat, jako elementów wspólnego dziedzictwa europejskiego,
• przywracanie w wybranych miejscach tradycyjnej gospodarki opartej na  wypasie owiec i bydła,
• zachowanie krajobrazu kulturowego oraz bioróżnorodności poprzez odbudowę szałasów i czynną ochronę użytków zielonych,
• podtrzymywanie, a w niezbędnych przypadkach przywracanie zwyczajów i tradycji (w tym rękodzielniczych),
• organizację przedsięwzięć mających na celu aktywizację miejscowych społeczności oraz wzrost ich zaangażowania na rzecz ochrony i popularyzacji dziedzictwa kulturowego regionu, a także wzmocnienie poczucia lokalnej tożsamości,
• budowę związanych ze Szlakiem produktów turystycznych, opartych na lokalnym potencjale dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego, w tym produktów specjalistycznych,
• rozwój usług okołoturystycznych oraz rzemiosła,
• budowę małej infrastruktury przy szlakach turystycznych oraz rozwój punktów informacji turystycznej,
• rozwój partnerstwa trójsektorowego,
• podejmowanie działań promocyjnych, zwłaszcza popularyzujących rozwój form turystyki sprzyjających ochronie środowiska przyrodniczego oraz zachowaniu dziedzictwa kulturowego,
• odkrywanie nowych destynacji w obrębie Karpat i podejmowanie działań sprzyjających rozwojowi turystyki w miejscowościach, w których funkcja turystyczna dotychczas nie rozwijała się, lub miała marginalne znaczenie.

Geneza

Koncepcja Szlaku Kultury Wołoskiej zrodziła się w początku obecnego stulecia w Wiejskim Ośrodku Kultury w Ochotnicy Górnej i zaczęła być rozwijana przy wsparciu miejscowego Oddziału Związku Podhalan oraz środowisk akademickich krakowskich uczelni – w szczególności Instytutu Architektury Krajobrazu na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej. Po raz pierwszy zmaterializowała się w postaci opisu, map, plansz terenowych, a następnie publikacji naukowych i popularyzatorskich (w latach 2007-2008). Prace związane z rozwojem szlaku od początku wspierane były przez Lokalną Grupę Działania „Gorce - Pieniny”, głównie w ramach Projektu Leader+. Istotnym impulsem do realizacji koncepcji szlaku były także praktyczne działania górali Beskidu Śląskiego, dzięki którym odradza się pasterstwo beskidzkie, rozwijane w oparciu o Program „Owca Plus” dla województwa śląskiego.

Dlaczego Wołosi?

Wołosi byli pierwszymi karpackimi wędrowcami i osadnikami na tych terenach. Nieśli z sobą umiejętność życia i gospodarowania w trudnych warunkach. Byli depozytariuszami wiedzy, umiejętności, wierzeń swych przodków oraz ludów, z którymi przyszło im się spotkać w trakcie kilkusetletniej wędrówki łukiem Karpat. Kultura wołoska to wspólne dziedzictwo gór, osnowa kultury góralskiej w każdym z krajów karpackich.

Wołosi nie byli wyłącznie pasterzami i rolnikami. Byli też twórcami i propagatorami udogodnień technicznych, zajmowali się kowalstwem, budową urządzeń hydrotechnicznych jazów, tartaków, hutnictwem szkła. Jazda wołoska służyła królom polskim do pilnowania granic i zwiadu. Wołosi tworzyli społeczność wielokulturową, wielowyznaniową i wielojęzyczną dlatego chcemy, aby ten szlak stał się w przyszłości jednym z wielkich szlaków kulturowych Europy, którego dziś brakuje na mapie Karpat.

Nasz innowacyjny projekt wykracza poza dotychczasowe drogi promocji gór i góralszczyzny. Nie odwołuje się do jednego aspektu ich wartości (np. tylko pasterstwa, muzyki lub przyrody), lecz integruje różnorodne zagadnienia kulturowe i przyrodnicze. Podkreśla – przy całym bogactwie regionalnym – wspólne wątki i korzenie jednoczące społeczności karpackie. Wymaga to odnajdywania i wskazywania podobieństw – w mowie, zwyczajach, architekturze, sposobie gospodarowania - w różnych częściach Karpat. 

Chcemy, aby Szlak był produktem turystycznym o charakterze edukacyjnym, którego ważnym elementem składowym będą obiekty lub wydarzenia prezentujące lokalne dziedzictwo. Na Szlaku Kultury Wołoskiej turysta dowie się jak Wołosi wędrowali przez góry Rumunii, Ukrainy, Słowacji, Czech i Polski zmieniając je kulturowo i krajobrazowo, muzykując, pozostawiając zwyczaje pasterskie, które łączą mieszkańców Karpat po dzień dzisiejszy.

Ponadto idea szlaku zakłada, że: 

• o tworzeniu szlaku decydują mieszkańcy Karpat; dlatego kreowanie oferty, promocji i przyszłości szlaku chcemy już teraz oprzeć na partnerskiej współpracy z podmiotami działającymi lokalnie,
• szlak będzie zarządzany przez organizację odpowiedzialną za całość dystrybucji i promocji oraz stworzenie partnerom warunków do realizowania wspólnych inicjatyw zgodnych z ideą szlaku,

• promowane na szlaku produkty będą zintegrowane z innymi ofertami na terenie Polski oraz innych krajów karpackich.

Wołoski czyli jaki?

W tożsamość wołoską wpisują się inicjatywy promujące wyjątkowe i równocześnie uniwersalne wartości, wynikające ze wspólnych uwarunkowań przyrodniczych i kulturowych Karpat, mające na celu ochronę i prezentację krajobrazu gór, jako scenografii działalności Wołochów oraz zgodne z kulturą skrystalizowaną przez wieki w tej scenografii.

Co zrobić, aby zgłosić swój produkt?

Prosimy o wypełnienie zamieszczonego poniżej formularza pn. „Propozycja produktu turystycznego na Szlaku Kultury Wołoskiej” (w przypadku większej liczby zgłaszanych produktów, prosimy o wypełnienie osobnego formularza dla każdego z nich). Formularz składa się z dwóch tabel – w pierwszej prosimy o umiejscowienie produktu w każdej z czerech kategorii, w drugiej – o jego zwięzłe opisanie.

Formularze prosimy przesłać na adres: biuro@porozumieniekarpackie.pl w terminie do końca czerwca br.