Forum Karpackie jest jednym z wydarzeń organizowanych w ramach projektu pt. Porozumienie Karpackie „Karpaty Naszym Domem" aktywnym partnerem dialogu obywatelskiego. Celem Porozumienia Karpackiego jest stworzenie platformy współpracy wszystkich organizacji i instytucji, które działają na rzecz ochrony i rozwoju regionu Karpackiego.

Nasze zaproszenie, które kierujemy szczególnie do osób związanych zawodowo i osobiście z regionem Karpackim.

Prosimy o potwierdzenie swojej obecności do dnia 27 lipca 2011 r. - zgłoszenia prosimy przesyłać na adres e-mail: biuro@porozumieniekarpackie.pl.

PROGRAM

Forum Karpackie "Tożsamość Karpat"

Ochotnica Górna, Wiejski Ośrodek Kultury - 6 sierpnia 2011 r.

9.00 - 9.15
Rozpoczęcie Konferencji, prezentacja projektu „Porozumienie Karpackie „Karpaty Naszym Domem" aktywnym parterem dialogu obywatelskiego"
Monika Ochwat-Marcinkiewicz, Stowarzyszenie Ekopsychologia

9.30 - 10.00
Architektura Podhala i Gorcy
Jan Karpiel-Bułecka, architekt i muzyk

10.00 - 10.30
Realizacja zapisów Konwencji UNESCO 2003 w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego w perspektywie regionalnej
Joanna Cicha-Kuczyńska , Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Robert Dul , Fundacja na rzecz Niematerialnego Dziedzictwa Kultury

10.30 - 11.00 Przerwa kawowa

11.00 - 11.30
Parki krajobrazowe w kontekście karpackim
Lidia Klupsz, Towarzystwo Przyjaciół Fortyfikacji, Rzeczoznawca Ministra Kultury ds. Architektury Obronnej

11.30 - 12.00
Architektura krajobrazu karpackiego
Jadwiga i Krzysztof Wielgus, Politechnika Krakowska

12.00 - 12.30
Rys historyczny wsi Ochotnica
Dawid Golik, Instytut Pamięci Narodowej

12.30 - 12.45
Zaproszenie do współpracy i udziału w pracach grup roboczych ds. Konwencji Karpackiej
Monika Ochwat - Marcinkiewicz, Stowarzyszenie Ekopsychologia

12.30 - 13.00 Dyskusja i zakończenie Forum

13.30 - 14.30 Obiad ("Karczma nad Potokiem" w Ochotnicy Górnej)

Zapraszamy też na wydarzenia towarzyszące Forum:

• Jarmark Karpacki w Ochornicy Górnej (6 sierpnia, 14.30 - 18.00)
• Watra Wołoska (7 sierpnia)

Trzydniowe sesje szkoleniowe organizowane są w różnych lokalizacjach (na terenie województw: małopolskiego i podkarpackiego). Uczestnicy szkolenia zdobędą wiedzę i umiejętności w kluczowych dla efektywnego funkcjonowania karpackich organizacji obszarach – mówi Patrycja Piekut, koordynator projektu Karpaty Łączą (Centrum UNEP/GRID-Warszawa). - Komunikacja w zespole, współpraca z administracją publiczną, zarządzanie projektami oraz praktyczne informacje na temat konwencji karpackiej to zagadnienia, które chcemy przybliżyć liderom lokalnych społeczności i tym samym wspierać ich wysiłki podejmowane na rzecz zrównoważonego rozwoju regionu polskich Karpat - dodaje.

Szkolenia obejmują kilka wyodrębnionych grup zagadnień. Uczestnicy mają możliwość zapoznania się z najważniejszymi informacjami na temat ratyfikowanej przez Polskę w 2006 roku konwencji karpackiej i zakładanego przez nią wsparcia dla inicjatyw podejmowanych na rzecz zrównoważonego rozwoju regionu. Poznają również dobre praktyki działań w zakresie rozwoju terenów górskich.

Obszerny moduł tematyczny dotyczy zagadnień związanych z zarządzaniem projektami, w tym między innymi: zarządzania budżetami, zespołem, ryzykiem, jakością. Poruszane są także prawne aspekty zarządzania projektami. Nie zabraknie też praktycznej wiedzy na temat przydatnych w zarządzaniu organizacją narzędzi, np. oprogramowania.

Osobne zajęcia poświęcone są także komunikacji  (m.in. problemom komunikacji werbalnej i niewerbalnej, barierom komunikacyjnym, efektywnemu słuchaniu) oraz rozwojowi osobistemu lidera i  idei budowy społeczeństwa obywatelskiego.

Region karpacki, pomimo swojego zróżnicowania ma podobne problemy – podkreśla Monika Ochwat-Marcinkiewicz, organizator szkoleń (Stowarzyszenie Ekopsychologia). - Szkolenie „Lider Karpacki” ma na celu wzmocnienie organizacji pozarządowych w tym, aby były bardziej aktywne i efektywne w realizacji przedsięwzięć mających na celu rozwój regionu w oparciu o jego bogactwo przyrodnicze i kulturowe.

Szkolenia są współfinansowane przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej.

Łącznie zaplanowanych jest 12 trzydniowych szkoleń.

Najbliższe szkolenia:

11 – 13 lipca 2013 – okolice Nowego Sącza

12 – 14 września 2013 – okolice Przemyśla

17 – 19 października 2013 – okolice Białki Tatrzańskiej

Rejestracja na szkolenia odbywa się poprzez stronę internetową: www.karpatylacza.pl/rejestracja

Na przełomie 2013 i 2014 roku planowana są kolejne szkolenia w okolicach: Krosna, Mszany Dolnej, Kęt.

Dotychczas odbyły się już szkolenia w Stryszawie, Tarnowie, Iwoniczu Zdrój, Orelcu, Białce Tatrzańskiej.

Informacji o kolejnych terminach szkoleń można szukać na www.karpatylacza.pl.

Lider Karpacki jest wrażliwy na otaczającą go przyrodę, kulturę i ludzi.

Wie, że kiedy zniszczymy to co w Karpatach cenne, zniszczymy też cząstkę naszej tożsamości i człowieczeństwa. Przecież mieszkańcy Karpat byli, i mogą nadal być, najlepszymi gospodarzami tego regionu.

Tak, aby podniesienie jakości ich życia podążało w harmonii z ochroną tego co najcenniejsze – tego co kształtuje tożsamość karpacką!

Lider Karpacki to ktoś kto zna problemy regionu, ale nie poddaje się i pracuje wraz z innymi, aby je rozwiązać.

Lider Karpacki to ktoś, kto docenia piękno Karpat, chce w nich mieszkać i działać pomimo przeciwności.

Lider Karpacki to ktoś, kto jest otwarty na nowe pomysły oraz na współpracę z innymi.

Lider Karpacki chce rozwijać swój potencjał tak, aby działać jeszcze efektywniej. Nie boi się wyzwań. Wie, że jego lokalne działania mają znaczenie dla całych Karpat.

- Organizatorzy

W programie szkoleń Karpacki Lider przewidziano następujące moduły tematyczne:

1. Rozwój lokalny w oparciu o konwencję karpacką:

• konwencja karpacka i polskie Karpaty w konwencji karpackiej (zawartość dokumentu, instytucje wdrażające, partnerzy, dotychczasowe działania)

• tereny górskie w Polsce (analiza statystyczna, demograficzna i gospodarcza)

• krajowe i międzynarodowe regulacje dotyczące rozwoju terenów górskich (na wybranych przykładach)

• inwentaryzacja krajowych inicjatyw, organizacji, przedsięwzięć podejmowanych i realizowanych  na rzecz rozwoju terenów górskich

• formalne i prawne możliwości współpracy na rzecz rozwoju terenów górskich – oczekiwania i wątpliwości (platforma współpracy mieszkańców, instytucji, organizacji pozarządowych, gmin na rzecz rozwoju terenów górskich)

• identyfikacja i analiza możliwych do przeniesienia dobrych praktyk w zakresie rozwoju terenów górskich

2. Komunikacja i skuteczne porozumienie jako narzędzia niezbędne przy wdrażaniu konwencji karpackiej

• komunikacja werbalna i niewerbalna
• efektywne słuchanie
• parafraza
• bariery komunikacyjne
• informacja zwrotna

3. Zarządzanie projektem

• wprowadzenie do zrządzania projektem
• zarządzanie budżetem projektu
• zarządzanie komunikacja i zespołem projektowym
• zarządzanie czasem w projekcie
• zarządzanie ryzykiem w projektach

• zarządzanie jakością w projektach
• aspekty prawne w zarządzaniu projektami
• zarządzanie zakresem projektu
• planowanie i kontrola projektów
• zarządzanie zamówieniami w projektach
• narzędzia pomocne w zarządzaniu projektami – oprogramowanie

4. Karpacki lider

• idea społeczeństwa obywatelskiego
• psychologia społeczna
• role grupowe
• różnice kulturowe
• przywództwo
• osobowość lidera
• ścieżka rozwoju

Uczestnicy o szkoleniach:

„Czas spędzony podczas szkolenia został wykorzystany efektywnie. Otrzymaliśmy sporą porcję wiedzy, pomysłów i bodźców do działania.”
(uczestnik z Tarnowa)

„Bardzo ciekawe i inspirujące szkolenie, które na pewno podnosi kompetencje uczestników.”
(uczestniczka z Orelca)

 „Wszystkie uzyskane informacje wykorzystam w swojej działalności. Wyśmienita atmosfera szkolenia. Profesjonalne przekazanie wiedzy potrzebnej do prowadzenia działalności.”
(uczestnik z Orelca)

 „Szkolenie stworzyło możliwość zdobycia dużej ilości informacji praktycznych. Jestem bardzo zadowolona z tego, że mogłam wziąć w nim udział. Oceniam je jako bardzo pomocne i przydatne.”
(uczestniczka ze Stryszawy)

„Karpaty łączą – mechanizm konsultacji i współpracy dla wdrażania konwencji karpackiej” - projekt współfinansowany przez Szwajcarię w latach 2012-2015 w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej.

Projekt realizowany w województwach małopolskim i podkarpackim skierowany jest do lokalnych samorządów, organizacji pozarządowych, lokalnych przedsiębiorców i rolników oraz przedstawicieli środowisk naukowych, służb ochrony przyrody i turystów.

Celem projektu jest ochrona i zrównoważone użytkowanie różnorodności biologicznej i krajobrazowej polskich Karpat przez wsparcie wdrażania postanowień konwencji karpackiej.

Publikacja dostępna jest w kilku wersjach językowych, w tym po polsku, można ją pobrać ze strony www.ceeweb.org.

W ramach wspomnianego projektu powstała także internetowa baza danych umożliwiająca poszukiwanie partnerów do wspólnych przedsięwzięć. 

"Wiodące przedsiębiorstwa wiedzą, że zmienił się dotychczasowy sposób działania w biznesie. Inwestorzy i konsumenci oczekują, że przedsiębiorstwa będą zwracać większą uwagę na problemy społeczne i środowiskowe. Główne firmy sektora prywatnego uznają, że rozwijanie strategii uwzględniających te potrzeby jest ważnym elementem ich zrównoważonego rozwoju i buduje konkurencyjność. Równocześnie, wiele z najbardziej skutecznych organizacji pozarządowych ma świadomość, że mogą osiągnąć powszechne i trwałe zmiany wykorzystując siłę mechanizmów rynkowych. W celu zwiększenia skuteczności swoich działań, firmy i organizacje poszukują sposobów na efektywną współpracę. Partnerstwa te, pod warunkiem odpowiedniego zaplanowania i sprawnej realizacji, mogą osiągnąć godne uwagi wyniki ekonomiczne i środowiskowe – i w ten sposób zapoczątkować nową generację udanej współpracy."

(ze wstępu do publikacji)

Samorząd nowoczesny, samorząd który odnosi sukcesy, samorząd który jest pozytywnie oceniany przez społeczność lokalną – to taki, który korzysta z nowoczesnych narzędzi dla osiągnięcia celów związanych ze zrównoważonym rozwojem. Planowanie przestrzenne jest ważnym procesem, którego efekty wpływają na rozwój gmin we wszystkich obszarach, takich jak turystyka, ochrona przyrody, zarządzanie wodami. 

W ramach projektu oferujemy Państwa Gminie kompleksowe wsparcie w postaci:

1. Organizacji pracy Zespołu Zadaniowego, pracującego nad opracowaniem rekomendacji dot. opracowania, aktualizacji lub zmian dokumentów planistycznych.
2. Analizę dokumentów planistycznych:

• zebranie dokumentów planistycznych i towarzyszących im strategii i dokumentów powiązanych (plany zadań ochronnych, miejscowe plany odnowy, itp.)
• ocena stanu i spójności wewnętrznej dokumentów pod kątem ochrony uwarunkowań przyrodniczych gminy.
  1. Inwentaryzację zasobów środowiskowych gminy wraz z waloryzacją krajobrazu, polegających na:
• Zinwentaryzowaniu w terenie elementów środowiska przyrodniczego mających znaczenie w procesie ochrony przyrody oraz elementów struktury środowiska, istotnych dla kształtowania się krajobrazu gminy.
• Waloryzacji krajobrazu w celu syntezy stanu istniejącego oraz sporządzenia prognozy i wskazań na przyszłość.
  1. Wizualizację zapisów planistycznych w 20 letnim horyzoncie czasowym. Stworzenie modelu przestrzennego zapisów planistycznych dla wybranych wcześniej miejsc
     i zwizualizowanie go w programie graficznym.
  2. Zorganizowanie konferencji podsumowującej projekt, podczas której Uczestnicy projektu będą mogli zaprezentować wyniki działań.

Udział w projekcie jest bezpłatny. Do uczestnictwa zaprosimy 6 Karpackich Gmin. Szacunkowy koszt działań w każdej Gminie, finansowanych w ramach projektu, wynosi 48 205 zł.

Rekrutacja trwa do 28 lutego 2018 roku. Formularz zgłoszeniowy znajduje się na stronie https://ekopsychologia.pl/projekty/karpacka-przestrzen/Rekrutacja/

Szczegółowe informacje o projekcie i rekrutacji znajdziecie Państwo w załączonych dokumentach.

W razie pytań lub wątpliwości proszę o kontakt: Monika Ochwat – Marcinkiewicz (tel. 785 341 089, kontakt@karpackaprzestrzen.pl).

Jestem przekonana, że Państwa Gmina sprosta wyzwaniom XXI wieku, związanym między innymi z efektywnym planowaniem przestrzennym.

Zakres obowiązków obejmuje m.in.

1. współtworzenie i aktualizację bazy organizacji pozarządowych w polskich Karpatach oraz rekrutacja nowych członków do Porozumienia Karpackiego;
2. rekrutację uczestników szkoleń (Uniwersytet Karpacki, Szkoła Karpackich Liderek, e-leraning) i pomoc w organizacji szkoleń, konferencji, wizyt studyjnych i spotkań grup roboczych;
3. wsparcie działań promocyjnych w ramach projektu oraz na rzecz Porozumienia Karpackiego, opracowanie bazy sponsorów i pozyskiwanie sponsorów w poziomie lokalnym i regionalnym;
4. doradztwo dla organizacji pozarządowych i samorządów lokalnych w zakresie Konwencji Karpackiej, wsparcie prac grup roboczych ds. Konwencji Karpackiej;
5. opracowywanie raportów kwartalnych ze swoich działań (do raportu należy dołączyć plan działania punktu konsultacyjnego oraz listę NGO korzystających z konsultacji)

Oczekujemy:

• wykształcenia wyższego związanego z pracą na w/w stanowisku (ewentualnie ostatni rok studiów),
• znajomości regionu, inicjatyw, organizacji działających na danym obszarze,
• odpowiedzialności i samodzielności w działaniu,
• komunikatywności, umiejętność pracy w zespole,
• bardzo dobrej organizacji czasu pracy,
• biegłej znajomości pakietu biurowego Office (Word, Excell, PowerPoint, Access)
• umiejętności wykorzystywania Internetu jako narzędzia informacji i promocji.

Mile widziane:

• doświadczenie we współpracy z samorządami i NGO z regionu karpackiego,
• znajomość zagadnień związanych z budowaniem partnerstw,
• doświadczenie w pozyskiwaniu sponsorów i promowaniu przedsięwzięć,
• znajomość języka angielskiego w stopniu komunikatywnym.

Oferujemy:

• zatrudnienie w oparciu o umowę zlecenie na okres 30 miesięcy,
• osobisty rozwój w dynamicznie rozwijającej się organizacji,
• możliwość współdziałania w zespole ludzi z pasją,
• satysfakcję z udziału w działaniach zmierzających do zrównoważonego rozwoju polskich Karpat.

Prosimy o przesłanie CV (najlepiej w formacie Europass) i krótkiego uzasadnienie aplikowania na tą pozycję (w treści maila) do dnia 20 lipca br. na adres e-mail: biuro@porozumieniekarpackie.pl. W tytule e-maila prosimy wpisać: Koordynator regionalny. Uprzejmie informujemy, że skontaktujemy się tylko z wybranymi kandydatami.

Do przesyłanej oferty prosimy dołączyć oświadczenie: "Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych przez Stowarzyszenie Ekopsychologia dla potrzeb niezbędnych do realizacji procesu rekrutacji, zgodnie z ustawą z dn. 29.08.1997 r. o ochronie danych osobowych, Dz. U. Nr 133 poz. 883 (z poz. zm.). Przyjmuję do wiadomości, że przysługuje mi prawo wglądu do treści moich danych oraz ich poprawiania."

Szkolenie jest realizowane w ramach projektu „Porozumienie Karpackie Karpaty Naszym Domem aktywnym partnerem dialogu obywatelskiego” ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet V Dobre rządzenie, Działanie 5.4 Rozwój potencjału trzeciego sektora, Poddziałanie 5.4.2 Rozwój dialogu obywatelskiego).

Cel projektu to wzmocnienie i rozwój Porozumienia Karpackiego jako partnera dialogu obywatelskiego ukierunkowanego na wdrażanie Ramowej Konwencji Karpackiej w regionie.

Wprowadzenie:
Pracując w organizacjach pozarządowych i samorządach lokalnych na co dzień mamy do czynienia z sytuacjami konfliktowymi. Współczesne formy ochrony przyrody coraz częściej są powodem sporów. Jest to spowodowane odwieczną sprzecznością interesów inwestorów, mieszkańców, służb ochrony przyrody oraz urzędników. Szkolenie „Rozwiązywanie konfliktów lokalnych” ma na celu wyposażenie uczestników w wiedzę i praktyczne umiejętności, które są niezbędne w efektywnym rozwiązywaniu konfliktów lokalnych związanych z ochroną środowiska.

Cele warsztatu:
Uczestnicy szkolenia zyskają praktyczne umiejętności związane z rozpoznawaniem przyczyn konfliktów oraz ich rozwiązywaniem.

Opis warsztatu:
Szkolenie będzie oparte na metodach warsztatowych: gra symulacyjna oraz dyskusje. Dobór metod spowoduje, że uczestnicy doświadczą skuteczności metod rozwiązywania konfliktów i nauczą się je stosować w praktyce.

Informacje logistyczne:

Organizator zapewnia:

• zwrot kosztów dojazdu do 30 złotych na osobę,
• poczęstunek,
• materiały szkoleniowe.

Ilość miejsc ograniczona!

Prowadzący:

• Monika Ochwat – Marcinkiewicz: psycholog, trener, specjalista ds. udziału publicznego w wdrażaniu Konwencji Karpackiej. Pracownik Stowarzyszenia Ekopsychologia, które specjalizuje się w zmianie postaw związanych z ochroną środowiska i zwiększeniem aktywności społeczności lokalnych w zakresie ochrony Karpat. Posiada doświadczenie w zakresie prowadzenia konsultacji społecznych.
• Alina Marek: ekonomista, trener, pracownik Urzędu Miasta Nowy Sącz oraz Stowarzyszenia STOPIL. Doświadczenia szkoleniowe: szkoła dla rodziców i wychowawców oraz szkolenia z zakresu prowadzenia i zakładania działalności gospodarczej. Rozpoznawania przyczyn konfliktów.

Kontakt

Monika Ochwat-Marcinkiewicz
tel. 0 785 341 089
e-mail: karpaty@ekopsychologia.pl

Stowarzyszenie Ekopsychologia
adres korespondencyjny:
ul. Grabina 6/18, 32-840 Zakliczyn
www.ekopsychologia.pl

Szkolenie jest realizowane w ramach projektu „Porozumienie Karpackie Karpaty Naszym Domem aktywnym partnerem dialogu obywatelskiego” ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet V Dobre rządzenie, Działanie 5.4 Rozwój potencjału trzeciego sektora, Poddziałanie 5.4.2 Rozwój dialogu obywatelskiego).

Cel projektu to wzmocnienie i rozwój Porozumienia Karpackiego jako partnera dialogu obywatelskiego ukierunkowanego na wdrażanie konwencji karpackiej w regionie.

Informacje o szkoleniu:

Szkolenie „Aspekty prawne w NGO” ma na celu wyposażenie uczestników w wiedzę i praktyczne umiejętności w zakresie stosowania przepisów prawnych, które są niezbędne w efektywnej działalności organizacji pozarządowych.

Na szkolenie zapraszamy przedstawicieli organizacji pozarządowych, tj. pracowników, członków, wolontariuszy, etc. Szkolenie jest skierowane w szczególności do osób, które są liderami społecznymi obdarzonymi zaufaniem i które, ze względu na aktywność w karpackich samorządach i organizacjach pozarządowych, są zaangażowane w działania na rzecz społeczności lokalnej. Poprzez pełnione funkcje stają się automatycznie liderami, mogąc w łatwy sposób wpłynąć na aktywizację i rozwój środowiska z którego się wywodzą.

Szkolenie będzie prowadzone w małej, 16-osobowej grupie. W programie przewidziano krótkie wykłady tematyczne uzupełnione pracą w grupach, grami symulacyjnymi oraz dyskusją. Uczestnicy szkolenia zapoznają się z najważniejszymi dla działalności ich organizacji aktami prawnymi i nauczą się je stosować w praktyce.

Informacje o doradztwie:

Organizacjom pozarządowym, których przedstawiciele wezmą udział w szkoleniu, oferujemy dodatkowe doradztwo, które pomoże rozwiązać bieżące problemy, wzmocnić kompetencje w zakresie prawnych i finansowych aspektów zarządzania organizacją, a także nawiązywania i rozwijania współpracy z samorządami lokalnymi.

Zainteresowanych prosimy o zgłoszenie zapotrzebowania na doradztwo podczas lub po szkoleniu.

Informacje logistyczne:

Miejsce szkolenia:

Muzeum - Orawski Park Etnograficzny, 34-484 Zubrzyca Górna.

Organizator zapewnia:

• zwrot kosztów dojazdu do 30 złotych na osobę,
• poczęstunek,

• materiały szkoleniowe.

Zainteresowanych udziałem w szkoleniu prosimy o wypełnienie formularza zgłoszeniowego, który znajduje się na dole strony. Osoby zainteresowane udziałem w więcej niż jednym szkoleniu z naszej oferty zachęcamy do założenia konta w portalu, co pozwala m.in. na wypełnianie kolejnych formularzy zgłoszeniowych bez konieczności wpisywania tych samych danych.

Pierwszeństwo w zapisach na szkolenie mają członkowie Porozumienia Karpackiego "Karpaty Naszym Domem", a także przedstawiciele NGO i samorządów z terenu województwa małopolskiego i śląskiego. Więcej informacji nt. zasad uczestnictwa w szkoleniach można znaleźć w Regulaminie rekrutacji uczestników szkoleń i doradztwa.

Termin zgłoszeń upływa 11 czerwca, ilość miejsc jest ograniczona! 

Prowadzący:

Alina Marek: ekonomista, trener, w latach 1998-2001 członek zarządu założyciel i od 8 lat członek zarządu Stowarzyszenia na Rzecz Wspierania Przedsiębiorczości i Inicjatyw Lokalnych "STOPIL". Koordynator projektów partnerskich realizowanych z jednostkami administracji samorządowej i Wojewódzkim Urzędem Pracy w Krakowie. Pracownik Urzędu Miasta Nowego Sącza.

Uczestnik wyjazdów studyjnych poświęconych działalności organizacji pozarządowych w USA, Belgii, Włoszech.

Doświadczenia szkoleniowe: źródła finansowania podmiotów ekonomii społecznej, Centra Integracji Społecznej w praktyce, sądecki wolontariat pracowniczy, zakładanie i prowadzenie działalności gospodarczej, fundusze europejskie dla MŚP, szkoła dla rodziców i wychowawców, rozpoznawanie przyczyn i sposoby rozwiązywania konfliktów.

Kontakt:

Małgorzata Fedas
Punkt kontaktowy Porozumienia Karpackiego w woj. małopolskim
tel. 725 797 117
e-mail: m.fedas@porozumieniekarpackie.pl

Porozumienie Karpackie "Karpaty Naszym Domem"
biuro: Stowarzyszenie Ekopsychologia
adres korespondencyjny:
ul. Grabina 6/18, 32-840 Zakliczyn
www.ekopsychologia.pl
www.porozumieniekarpackie.pl

Celem projektu jest ochrona i zrównoważone użytkowanie różnorodności biologicznej i krajobrazowej polskich Karpat przez wsparcie wdrażania postanowień Konwencji Karpackiej.

Stosownie do zapisów Konwencji Karpackiej i jej kompleksowego podejścia zakładającego zintegrowane planowanie i gospodarowanie zasobami oraz konieczność uwzględnienia celów ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej i krajobrazowej w politykach sektorowych - działania projektu realizowane są w różnych dziedzinach istotnych dla ochrony i zrównoważonego rozwoju regionu. Dlatego projekt łączy działania na rzecz ochrony siedlisk, utrzymania zrównoważonego użytkowania gruntów w Karpatach, zachowania tradycyjnych sposobów użytkowania ziemi i miejscowych ras zwierząt gospodarskich z działaniami sprzyjającymi zrównoważonemu rozwojowi turystyki, zwiększeniu udziału społecznego we wdrażaniu Konwencji oraz udostępnianiu informacji o przyrodniczym i kulturowym dziedzictwie regionu. Wdrożenie Konwencji ma istotne znaczenie dla obszarów położonych w dorzeczach rzek biorących swój początek w Karpatach i wpływających do Bałtyku i Morza Czarnego.

Zakładanymi efektami realizacji projektu są:

• ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej Karpat - przez utrzymanie i rozwój tradycyjnego wypasu owiec na halach i półnaturalnych łąkach, ochronę tradycyjnych ras zwierząt gospodarskich oraz wspieranie odradzania się tradycji gospodarki pasterskiej;
• zrównoważony rozwój turystyki w Karpatach w sposób sprzyjający ograniczeniu negatywnego wpływu ruchu turystycznego na obszary o wysokich walorach przyrodniczych - przez opracowanie regionalnej strategii zrównoważonego rozwoju turystyki dla wybranej części Karpat;
• ułatwienie dostępu do informacji o Karpatach, ich dziedzictwie przyrodniczym i kulturowym, infrastrukturze turystycznej oraz działaniach podejmowanych na rzecz wdrażania Konwencji – dzięki uruchomieniu portalu „Informatorium Karpackie” prezentującego zasoby danych o polskich Karpatach z wykorzystaniem nowoczesnych technik geowizualizacji i technologii geoinformacyjnych oraz przeprowadzeniu cyklu szkoleń i wykładów;
• stworzenie sieci wymiany informacji służącej instytucjom i środowiskom współpracującym na rzecz wdrażania Konwencji Karpackiej; (usunięto - oraz udostępnienie samorządom i ekspertom aplikacji geoinformacyjnych ułatwiających zintegrowane planowanie przestrzenne w Karpatach)
• zapewnienie udziału społecznego we wdrażaniu Konwencji Karpackiej – przez stworzenie szerokiej platformy konsultacji społecznych oraz wsparcie dla prac tematycznych grup roboczych.

Projekt „Karpaty Łączą” to między innymi:

• Wzmocnienie potencjału gmin karpackich w ramach szkoleń: „Mediacje na rzecz ochrony przyrodniczego i krajobrazowego dziedzictwa Karpat” oraz „Karpacki Lider”,
• Wsparcie działań tematycznych grup roboczych Koalicji na Rzecz Wdrażania Konwencji Karpackiej,
• Otwarty Uniwersytet Karpacki – cykl wykładów dla studentów i społeczności lokalnych o walorach przyrodniczych Karpat i tożsamości karpackiej,
• Wsparcie dla rozwoju tradycyjnego wypasu owiec, pasterstwa i szałaśnictwa w Karpatach poprzez szkolenia,
• Redyki – imprezy rozpoczynające i kończące sezon wypasu,
• Poradniki i dobre praktyki w ramach wydawnictw: „Ekonomika gospodarki pasterskiej”, „Zrównoważone rolnictwo na obszarach górskich” oraz „Pasterstwo w Karpatach”,
• strategia zrównoważonej turystyki dla gmin położonych na wybranym obszarze Beskidu Niskiego i równoległego pasa pogórzy,
• INFORMATORIUM KARPACKIE wspierające informacyjnie działania na rzecz wdrażania Konwencji Karpackiej w polskich Karpatach

Więcej o projekcie na: www.karpatylacza.pl

Więcej informacji o Szwajcarsko-Polskim Programie Współpracy (SPPW) na:

www.programszwajcarski.gov.pl oraz www.swiss-contribution.admin.ch/poland/pl/Home

Cel projektu to wzmocnienie i rozwój Porozumienia Karpackiego jako partnera dialogu obywatelskiego ukierunkowanego na wdrażanie Ramowej Konwencji Karpackiej w regionie.

Polskie Karpaty (położone na terenie województw: śląskiego, małopolskiego i podkarpackiego) są regionem szczególnym w wymiarze przyrodniczym i kulturowym, a zarazem obszarem o niskich dochodach ludności, wysokim bezrobociu, małych i nierentownych gospodarstwach rolnych. Karpaty to nieskażone ziemie, ostoje dzikiej przyrody, unikatowa flora i fauna, urzekający krajobraz oraz przenikające się kultury. To jeszcze niedoceniony, ogromny potencjał ekonomiczny.

W związku z tym region Karpacki będzie z czasem narażony na intensywny i niekontrolowany rozwój, stymulowany dostępnością funduszy oraz turystyką masową. Tylko podjęcie skoordynowanych działań związanych z promowaniem zrównoważonego rozwoju Karpat może uchronić je przed bezpowrotną degradacją. Zachowanie wartości kulturowych, przyrodniczych i społecznych wymaga zaangażowania i współpracy świadomych społeczności lokalnych, organizacji pozarządowych i administracji publicznej. W tym celu 23 kwietnia 2010 r. zostało podpisane Porozumienie Karpackie „Karpaty Naszym Domem".

Główne działania w projekcie

Wzmocnienie i rozwój Porozumienia Karpackiego

Działanie zakłada nawiązanie współpracy Porozumienia Karpackiego z lokalnymi organizacjami pozarządowymi z obszaru polskich Karpat oraz opracowanie strategicznego planu działań Porozumienia na kolejne lata. Wśród karpackich organizacji pozarządowych i administracji przeprowadzone zostanie też badanie ankietowe dotyczące poziomu wiedzy o Konwencji Karpackiej oraz współpracy NGO z administracją.

Stworzenie platformy komunikacyjnej

Powstanie portal internetowy Porozumienia Karpackiego, pełniący funkcje systemu informacyjnego  oraz platformy komunikacyjno-szkoleniowej dla NGO i administracji. Portal zostanie wzbogacony o moduł e-learningowy (Wirtualny Uniwersytet Karpacki), interaktywne narzędzia edukacyjne dla dzieci i młodzieży oraz mechanizm do przeprowadzania konsultacji społecznych.

Wzmocnienie potencjału i kompetencji karpackich NGO

Kompetencje NGO oraz administracji samorządowej regionu karpackiego zostaną wzmocnione poprzez sieciowanie, szkolenia i doradztwo prowadzone w ramach:

• Uniwersytetu Karpackiego (mechanizmy współpracy NGO z administracją, ustawa o pożytku publicznym i wolontariacie, rozwiązywanie konfliktów lokalnych, rozwój terenów górskich, udział publiczny w Konwencji Karpackiej, aspekty prawne w NGO);
• Szkoły Karpackich Liderek (wzmocnienie pewności siebie, umiejętność prezentacji i wypowiadania się, wzmocnienie mocnych stron, inicjowanie społecznej aktywności lokalnej, prawa i obowiązki obywatelskie);

• Doradztwa dla NGO (prawo, księgowość, współpraca z administracją).

Wzmocnienie i rozwój dialogu społecznego oraz reprezentowanie Karpat w procesach legislacyjnych

Działanie ma na celu wypracowanie mechanizmu współpracy pomiędzy Porozumieniem Karpackim a administracją krajową i samorządową oraz zainicjowanie działań uwzględniających specyfikę rozwoju Karpat w dokumentach strategicznych i w kierunkach rozwoju województw karpackich.  Upowszechnieniu wiedzy o wyzwaniach stojących przed regionem służyć będzie organizowane corocznie Forum Karpackie.

Stowarzyszenie Ekopsychologia reprezentowali się Monika Ochwat-Marcinkiewicz oraz Janusz Marcinkiewicz.

Podczas sesji dot. Zrównoważonej Turystyki Monika Ochwat-Marcinkiewicz prezentowała plany na przyszłość związane z kontynuacją projektu „Karpacka Turystyka” (realizowanego w partnerstwie międzynarodowym a finansowanego z Funduszu Wyszechradzkiego).

Podczas V Spotkania Konferencji Stron podpisano:

1)      Protokół ds. Zrównoważonego Rolnictwa i Rozwoju Wsi

2)      Artykuł o zmianach klimatu do Konwencji Karpackiej

3)      Decyzje V Spotkania Konferencji Stron Konwencji Karpackiej

Polskę reprezentowała oficjalna delegacja składająca się m. in. z p. Bożeny Haczek (Ministerstwo Środowiska), p. Karola Biedrzyckiego (Ministerstwo Sportu i Turystyki) oraz Joanny Kuczyńskiej – Cichej (Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego).

12 października 2017 podczas oficjalnej sesji w imieniu Polski w.w. dokumenty podpisał p. Minister Środowiska Jan Szyszko.

Ważną decyzją jest to, że w roku 2020 odbędzie się w Polsce VI Spotkanie Konferencji Stron Konwencji Karpackiej.

Organizatorami Forum był Powiat Cieszyński, Gmina Istebna oraz Stowarzyszenie Ekopsychologia, odpoowiedzialne za merytoryczną stronę.

Spotkali  się na nim przedstawiciele władz rządowych i samorządowych w celu  wzajemnej wymiany doświadczeń, rozwiązania problemów i wykorzystania  pozytywów w zarządzaniu karpackimi gminami.

Dyskutowano  m.in. o edukacji regionalnej, potencjale turystycznym i przyrodniczym  Karpat, a także na temat Konwencji Karpackiej. Najważniejszą częścią  Forum było podpisanie przez zebranych wójtów, burmistrzów, prezydentów i  starostów Deklaracji o Współpracy.

Dziękujęmy:

• organizatorowi: Powiatowi Cieszyńskiemu,

• prelegentom:dr hab. Annie Mlekodaj, dr inż. Janowi Knapikowi, Posłowi na Sejm RP Ryszardowi Wilczyńskiemu

• uczestnikom I Forum Samorządów Karpackich

za inspirujące spotkanie.

Stowarzyszenie Ekopsychologia rozpoczęło realizację projektu „Karpacki Uniwersytet Partycypacji". Projekt trwa od 1 marca 2014 do 31 marca 2016. Jego celem jest zaangażowanie mieszkańców Karpat w wypracowanie kierunków rozwoju lokalnego, w oparciu o Konwencję Karpacką. Projekt jest współfinansowany w ramach Programu Obywatele dla Demokracji z funduszy EOG.

Celem projektu "Karpacki Uniwersytet Partycypacji" jest zaangażowanie mieszkańców Karpat w wypracowanie kierunków rozwoju lokalnego, w oparciu o Konwencję Karpacką. W ramach projektu ukonstytuuje się 6 Rad Konsultacyjnych, złożonych z przedstawicieli poszczególnych grup interesariuszy: samorząd lokalny, młodzież, nauczyciele, seniorzy, NGO, sołtysi, przedsiębiorcy itp. Rady zostaną objęte wsparciem szkoleniowym i doradczym w celu zwiększenia kompetencji w zakresie partycypacji.

W ramach projektu będą realizowane następujące działania:

1. Kampania informacyjna i rekrutacja gmin 6 Gmin do projektu (1 marca 2014 - 30 maja 2014)
2. Organizacja w Gminach spotkań informacyjnych (1 czerwca 2014 - 30 września 2014)
3. Ukonstytuowanie 6 Gminnych Rad Konsultacyjnych (1 - 30 października 2014)
4. Organizacja szkoleń dla członków 6 Gminnych Rad Konsultacyjnych (1 listopada 2014 - 30 maja 2015)
5. Organizacja spotkań Gminnych Rad Konsultacyjnych z ekspertami (1 czerwca 2015 - 30 września 2015)
6. Organizacja dwudniowego wyjazdu studyjnego (listopad 2015)
7. Opracowanie, druk poradnika i dystrybucja „Karpacki Model Partycypacji - uczestniczę, kreuję, decyduję" (do 28 lutego 2016)

Więcej informacji na stronie www.karpackiuniwersytet.pl

Już teraz zapraszamy Karpackie Gminy do współpracy: Monika Ochwat - Marcinkiewicz (785 341 089, karpaty@ekopsychologia.pl)

Badanie przeprowadzane jest  w celu zdiagnozowania poziomu wiedzy o Konwencji Karpackiej oraz stopnia współpracy organizacji pozarządowych z administracją na ternie polskich Karpat.

Posłuży m.in. do opracowania strategicznego planu działań Porozumienia Karpackiego „Karpaty Naszym Domem”, które mają przyczynić się do harmonijnego rozwoju Karpat, pozwalając na zaspokojenie potrzeb i aspiracji rozwojowych społeczności lokalnych w oparciu o zasoby przyrodnicze i kulturowe regionu. Jego wyniki zostaną też uwzględnione podczas planowania zakresu i tematyki wsparcia szkoleniowo-doradczego oferowanego samorządom w ramach projektu.

Wypełnione ankiety prosimy przesyłać na adres biura Porozumienia Karpackiego (e-mailem lub pocztą tradycyjną).

Bardzo dziękujemy za czas poświęcony na wypełnienie ankiety!

Szkolenie jest realizowane w ramach projektu „Porozumienie Karpackie Karpaty Naszym Domem aktywnym partnerem dialogu obywatelskiego” ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet V Dobre rządzenie, Działanie 5.4 Rozwój potencjału trzeciego sektora, Poddziałanie 5.4.2 Rozwój dialogu obywatelskiego).
Cel projektu to wzmocnienie i rozwój Porozumienia Karpackiego jako partnera dialogu obywatelskiego ukierunkowanego na wdrażanie Ramowej Konwencji Karpackiej w regionie.

Informacje o szkoleniu:

Szkolenie będzie oparte na metodach warsztatowych: gra symulacyjna oraz dyskusje. Dobór metod spowoduje, że uczestnicy poznają mechanizmy współpracy administracji i NGO i nauczą się je stosować w praktyce.

Szkolenie jest skierowane do osób, które są liderami społecznymi obdarzonymi zaufaniem. Osoby te, bądź z tytułu zajmowanego stanowiska w administracji samorządowej, bądź ze względu na swoja aktywność w karpackich organizacjach pozarządowych, są zaangażowane w działania na rzecz społeczności lokalnej.
Poprzez pełnione funkcje stają się automatycznie liderami, mogąc w łatwy sposób wpłynąć na aktywizację i rozwój środowiska z którego się wywodzą.
Nasze warsztaty mają na celu wyposażenie uczestników w wiedzę i praktyczne umiejętności, które są niezbędne w efektywnej współpracy administracji i organizacji pozarządowych na rzecz ochrony środowiska.

Cele szkolenia:

na poziomie wiedzy:

• podniesienie poziomu wiedzy na temat zadań i możliwości samorządu
• podniesienie poziomu wiedzy na temat potrzeb  i celów organizacji pozarządowych
• zwiększenie świadomości nt korzyści płynących ze współpracy administracji z sektorem pozarządowym
• podniesienie poziomu wiedzy nt komunikacji werbalnej, niewerbalnej oraz barier  komunikacyjnych
• przekazanie wiedzy nt konstruowania efektywnego komunikatu.

• podniesienie poziomu wiedzy na temat uwarunkowań prawnych współpracy administracji i NGO

na poziomie umiejętności:

• nabycie umiejętności  z zakresu  komunikacji werbalnej i niewerbalnej
• nabycie umiejętności identyfikowania barier komunikacyjnych
• nabycie umiejętności konstruowania komunikatów zachęcających do współpracy
• nabycie umiejętności posługiwania się aktami prawnymi pomocnymi w nawiązaniu i utrzymaniu współpracy

• nabycie umiejętności poszukiwania źródeł finansowania działalności NGO;s z budżetu jednostek samorządu terytorialnego

na poziomie postaw:

• przełamanie barier psychologicznych i uprzedzeń w  zakresie współpracy NGO z administracją
• pobudzenie  kreatywności w zakresie możliwych obszarów współpracy
• uświadomienie znaczenia komunikacji werbalnej i niewerbalnej w procesie nawiązywania współpracy

• zachęcenie do budowania w środowiskach lokalnych trwałych partnerstw administracyjno-pozarządowych na rzecz rozwiązania konkretnych problemów

Informacje logistyczne:

Organizator zapewnia:

• zwrot kosztów dojazdu do 30 złotych na osobę,
• poczęstunek,

• materiały szkoleniowe.

Ilość miejsc ograniczona!

Prowadzący:

Alina Marek: ekonomista, trener, w latach 1998-2001 członek zarządu założyciel i od 8 lat członek zarządu Stowarzyszenia na Rzecz Wspierania Przedsiębiorczości i Inicjatyw Lokalnych "STOPIL". Koordynator projektów partnerskich realizowanych z jednostkami administracji samorządowej i Wojewódzkim Urzędem Pracy w Krakowie. Pracownik Urzędu Miasta Nowego Sącza.

Uczestnik wyjazdów studyjnych poświęconych działalności organizacji pozarządowych w USA, Belgii, Włoszech.

Doświadczenia szkoleniowe: źródła finansowania podmiotów ekonomii społecznej, Centra Integracji Społecznej w praktyce, sądecki wolontariat pracowniczy, zakładanie i prowadzenie działalności gospodarczej, fundusze europejskie dla MŚP, szkoła dla rodziców i wychowawców, rozpoznawanie przyczyn i sposoby rozwiązywania konfliktów.

Kontakt:

Piotr Kutiak
Koordynator punktu kontaktowego w woj. podkarpackim
tel. 0 725 797 121
e-mail: p.kutiak@porozumieniekarpackie.pl

Porozumienie Karpackie "Karpaty Naszym Domem"
sekretariat: Stowarzyszenie Ekopsychologia
adres korespondencyjny:
ul. Grabina 6/18, 32-840 Zakliczyn
www.ekopsychologia.pl
www.porozumieniekarpackie.pl

Celem konferencji jest omówienie współpracy transgranicznej i międzynarodowej państw europejskich na obszarach górskich oraz współpracy regionalnej państw obszaru Karpat i nadanie temu procesowi odpowiedniego odzwierciedlenia w polityce unijnej i jej decyzjach finansowych.

Podczas konferencji zaprezentowana zostanie też inicjatywa Porozumienia Karpackiego „Karpaty Naszym Domem” - Redyk Karpacki 2013.

PROGRAM

7 września (środa)

• 14:00-15:30
  Inauguracyjna sesja plenarna XXI Forum Ekonomicznego (możliwość udziału)

• 16:00 - 17:10
  Prezentacja Konwencji Karpackiej

- Konwencja Karpacka jako instrument aktywizujący współpracę państw karpackich
- Współpraca naukowa, kulturalna i artystyczna
- Współpraca w dziedzinie infrastruktury
- Problemy gospodarki wodnej i bezpieczeństwa przeciwpowodziowego w Karpatach
- Leśnictwo i ochrona lasów
- Strategia zrównoważonego rozwoju dla Karpat
- Polityka klimatyczna z perspektywy regionów karpackich

• 17:20 - 18:30 Panel I:
  „Dobre praktyki współpracy w Europie Karpat"

Tematy do dyskusji:
- Makroregion Karpacki - możliwości współpracy
- Polityka rozwoju w obszarach górskich (infrastruktura, gospodarka, rolnictwo, innowacje)
- Zjednoczeni w różnorodności, przykłady dobrych praktyk (nauka, miasta, architektura drewniana, uzdrowiska, tradycje pasterskie)

• Uroczysta kolacja dla uczestników konferencji wydana przez Wicemarszałka Sejmu RP, Marka Kuchcińskiego (zaproszenia)

8 września (czwartek)

• 9:00 - 10.30
  Sesja plenarna z udziałem wszystkich gości Forum Ekonomicznego (możliwość udziału)

• 10:40 - 11:55
  Sesja inauguracyjna konferencji „Europa Karpat"

Główne przesłanie konferencji to konieczność zacieśniania współpracy państw i regionów Karpat oraz potrzeby nadania temu procesowi odpowiedniego odzwierciedlenia w polityce unijnej i jej decyzjach finansowych

• 12:05 - 13:30 Panel II:
  „Współpraca transgraniczna i międzynarodowa regionów i państw europejskich w kontekście nowej perspektywy finansowej UE"

Tematy dyskusji:
- Makroregiony: Alpejski, Bałtycki, Dunajski - wnioski dla Karpat
- Karpaty z perspektywy brukselskiej
- Znaczenie Karpat w europejskiej polityce sąsiedztwa i Partnerstwie Wschodnim
- Przyszłość Polityki Spójności i Wspólnej Polityki Rolnej w kontekście Strategii „Europa 2020"

• 13:30 - 14:50 Przerwa na lunch

• 14:55 - 16:10
  Okrągły stół: Podsumowanie konferencji

• Wydarzenia towarzyszące konferencji „Europa Karpat" :

- Prezentacje państw karpackich (przygotowane przez Ambasady państw karpackich)

- Prezentacje Euroregionów: Karpackiego, Tatrzańskiego i Beskidzkiego

9 września (piątek)

Możliwość uczestniczenia w spotkaniach XXI Forum Ekonomicznego

Ważnym założeniem jest reaktywowanie sałasza jako podstawowej formy współpracy rolników na obszarach górskich i skierowanie na tą wspólnotę środków pomocowych UE. Ma to być skutecznym sposobem na odbudowanie unikalnych walorów przyrodniczych i kulturowych obszarów górskich w oparciu o ekologiczną uprawę roli i wypas owiec.

Organizowana w ramach promocji Małopolski w czasie przewodnictwa Polski w Radzie UE konferencja odbędzie się na Uniwersytecie Rolniczym w Krakowie, Wydział Hodowli i Biologii Zwierząt, przy Alei Mickiewicza 24/28. Rozpoczęcie nastąpi o godzinie 9.00. Konferencja poświęcona będzie m.in. omówieniu dobrych praktyk w zakresie zrównoważonego rozwoju obszarów górskich, przedstawieniu sałasza jako wspólnoty użytkowania ziemi, programów pomocowych dla pasterstwa, oraz perspektyw ekologicznego użytkowania ziem położonych w pasie Karpat.

Równolegle, na krakowskich Błoniach, odbywac sie będzie I Międzynarodowy Redyk, którego celem jest przybliżenie przeciętnemu konsumentowi
milionowej aglomeracji stołecznego królewskiego Krakowa wartości oraz dziedzictwa kultury rolniczej naszego regionu. Podczas trwającego 2 miesiące wypasu owiec na największej krakowskiej łące, będzie można obserwować codzienną pracę pasterzy, a dodatkowo - w weekendy - pokazy udoju owiec i wyrobu oscypków. Przy dźwiękach góralskiej muzyki odbędą się degustacje i pokazy rękodzieła ludowego. Stado liczące około 150 owiec pozostanie na Błoniach do końca października.

W szkoleniu „Mechanizmy współpracy NGO z administracją” (Sanok, 26 września 2011 r.) udział wzięli przedstawiciele Urzędu Miasta Sanoka, Stowarzyszenia Przewodników Turystycznych” KARPATY”, Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego - Oddział Ziemia Sanocka, Ligi Ochrony Przyrody - Okręg Bieszczadzki, Stowarzyszenia Dziedzictwo Mniejszości Karpackich, Stowarzyszena Wspierania Inicjatyw Lokalnych Komańczy „WILK” , Społecznego Towarzystwa Opieki nad Zwierzętami  w Sanoku, Stowarzyszenia EKONOMIK oraz Stowarzyszenia Agroturystyczne Galicyjskie Gospodarstwa Gościnne – Bieszczady. "Celem szkolenia było wyposażenie uczestników w wiedzę i praktyczne umiejętności, które są niezbędne w efektywnej współpracy administracji i organizacji pozarządowych" - mówi Alina Marek, trenerka. "Uczestnicy szkolenia poszerzyli swoją wiedzę na temat zadań i możliwości samorządu, potrzeb i celów organizacji pozarządowych, uwarunkowań prawnych współpracy administracji i NGO oraz korzyści płynących ze współpracy administracji z sektorem pozarządowym. Położyliśmy też mocny nacisk na zagadnienia dotyczące komunikacji werbalnej, niewerbalnej, barier komunikacyjnych oraz konstruowania efektywnego komunikatu".

Na szkolenia zapraszamy przedstawicieli karpackich NGO i samorządów z województwa śląskiego; 16 listopada w Rajczy będzie można zapoznać się z prawnymi aspektami funkcjonowania organizacji pozarządowych, a 25 listopada w Koniakowie omówiony zostanie temat udziału publicznego w Konwencji Karpackiej. Więcej informacji o szkoleniach i harmonogram znaleźć można w dziale poświęconym Uniwersytetowi Karpackiemu.

Zapraszamy też do przyłączenia się do inicjatywy "Karpaty Naszym Domem", która ma charakter otwarty. Naszym celem jest zgromadzanie jak największej liczby organizacji i instytucji wokół ochrony i zrównoważonego rozwoju Karpat. Szczegółowe informacje można znaleźć w dziale Zostań członkiem Porozumienia lub uzyskać w punktach kontaktowych Porozumienia Karpackiego "Karpaty Naszym Domem", które działają we wszystkich trzech karpackich województwach.

Szkolenia realizowane są w ramach projektu Porozumienie Karpackie „Karpaty Naszym Domem" aktywnym partnerem dialogu obywatelskiego, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Program Operacyjny Kapitał Ludzki). Celem projektu jest wzmocnienie i rozwój Porozumienia Karpackiego jako partnera dialogu obywatelskiego ukierunkowanego na wdrażanie Ramowej Konwencji Karpackiej w regionie. Samorządy lokalne i organizacje pozarządowe z terenu polskich Karpat zapraszamy także do udziału w pracach grup roboczych ds. Konwencji Karpackiej, Forach Karpackich, czy Szkole Karpackich Liderek, a organizacje pozarządowe zachęcamy do skorzystania z doradztwa.

Kolejne spotkanie grupy odbędzie się 4 listopada 2011 r. w Koniakowie.

W czasie debaty wskazano na pasterstwo, jako podstawowy sposób gospodarowania w górach. "Tradycyjne pasterstwo na obszarach Karpat zawsze związane było z wspólnotowym wypasem. Angażowało społeczność wsi i stwarzało możliwości prowadzenia dochodowej działalności rolniczej" - mówi Józef Michałek z Oddziału Górali Śląskich Związku Podhalan, koordynujący prace grupy roboczej. "Wydaje się, ze obecnie tylko ta forma prowadzenia gospodarki pasterskiej jest w stanie odwrócić trend zanikania aktywności rolniczej w górach, a szczególnie na obszarach o rozdrobnionej strukturze agrarnej".

Podczas spotkania przedstawiono doświadczenia rolników i hodowców Tatrzańsko-Beskidzkiej Spółdzielni Producentów "Gazdowie", prezes Spółdzielni, Kazimierz Furczoń, poparł kierunek prac grupy, a jednocześnie przestrzegł, ze dotychczasowy brak systemowych rozwiązań doprowadzi do całkowitej likwidacji gospodarstw górskich.

Omówiono więc koncepcję rozwoju pasterstwa w oparciu o struktury organizacyjne tzw. „sałaszu”, czyli grupy pasterskiej. Zaproponowano też opracowanie prawnych mechanizmów wspierających wspólne gospodarowanie w regionie Karpackim oraz rozwój produktów tradycyjnych, w tym podjęcie działań zmierzających do uznania grupy pasterskiej za beneficjenta pomocy w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. W związku z tym wypracowano wstępny katalog cech grupy pasterskiej:

• gospodarstwo oparte na wspólnym zagospodarowaniu pastwisk na terenach powyżej 500 m n.p.m. lub leżących na obszarach NATURY 2000;

• objęcie wypasem min. 50 ha ziemi należącej do wielu właścicieli,
• prowadzenie wspólnego wypasu zwierząt od min. 5 hodowców,
• prowadzenie wypasu przez osobę posiadającą aktualne szkolenia w zakresie zawodu: baca, juhas,
• posiadanie certyfikatu produktu tradycyjnego i gospodarowanie zgodne z założeniami zrównoważonego gospodarstwa,

• przynależność do stowarzyszenia lokalnego, związku lub spółdzielni statutowo związanych z rodzajem działalności.

W pracach grupy biorą udział: Anna Bednarek z Beskidzkiego Stowarzyszenia Produkcji Ekologicznej i Turystyki BEST PROEKO w Jeleśni, Zdzisław Błachut - kierownik Wiejskiego Ośrodka Kultury w Ochotnicy Górnej, Jarosław Buczek - baca i prezes zarządu Gorczańskiego Oddziału Związku Podhalan w Ochotnicy Górnej, Wiktoria Kasztelnik i Ewa Foik z Powiatowego Zespołu Doradztwa Rolniczego w Żywcu, Kazimierz Furczoń, Ewa Furczoń i Józef Michałek z Tatrzańsko-Beskidzkiej Spółdzielni Producentów "Gazdowie", Robert Karpeta - Zastępca Dyrektora Wydziału Terenów Wiejskich Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego, Wincenty Kmak z Powiatowego Zespołu Doradztwa Rolniczego w Nawojowej, Piotr Kohut - baca i prezes Oddziału Górali Śląskich Związku Podhalan, Zbigniew Kopeć i Dorota Kopeć ze Stowarzyszenia Jedność Beskidzka w Rajczy, Józef Królczyk - rolnik z Ochotnicy Górnej, Marian Sporek - baca z Soblówki.

Szkolenie jest realizowane w ramach projektu „Porozumienie Karpackie Karpaty Naszym Domem aktywnym partnerem dialogu obywatelskiego” ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet V Dobre rządzenie, Działanie 5.4 Rozwój potencjału trzeciego sektora, Poddziałanie 5.4.2 Rozwój dialogu obywatelskiego).

Cel projektu to wzmocnienie i rozwój Porozumienia Karpackiego jako partnera dialogu obywatelskiego ukierunkowanego na wdrażanie Ramowej Konwencji Karpackiej w regionie.

Informacje o szkoleniu:

Na szkolenie zapraszamy przedstawicieli (pracowników, członków, wolontariuszy, etc.) karpackich organizacji pozarządowych z terenu województwa śląskiego. Szkolenie jest skierowane w szczególności do osób, które są liderami społecznymi obdarzonymi zaufaniem i które, ze względu na aktywność w karpackich organizacjach pozarządowych, są zaangażowane w działania na rzecz społeczności lokalnej. Poprzez pełnione funkcje stają się automatycznie liderami, mogąc w łatwy sposób wpłynąć na aktywizację i rozwój środowiska z którego się wywodzą.

Nasze warsztaty mają na celu wyposażenie uczestników w wiedzę i praktyczne umiejętności w zakresie stosowania przepisów prawnych, które są niezbędne w efektywnej działalności organizacji pozarządowych.

Szkolenie będzie oparte na wykładach i metodach warsztatowych, takich jak gra symulacyjna oraz dyskusje. Dobór metod spowoduje, że uczestnicy zapoznają się z najważniejszymi dla działalności ich organizacji aktami prawnymi i nauczą się je stosować w praktyce.

Informacje logistyczne:

Organizator zapewnia:

• zwrot kosztów dojazdu do 30 złotych na osobę,
• poczęstunek,

• materiały szkoleniowe.

Zainteresowanych udziałem w szkoleniu prosimy o wypełnienie formularza zgłoszeniowego, który znajduje się na dole strony. Pierwszeństwo przy zapisach na szkolenie mają przedstawiciele organizacji członkowskich oraz organizacji zainteresowanych przystąpieniem do Porozumienia Karpackiego "Karpaty Naszym Domem', a także NGO z terenu województwa śląskiego. Więcej informacji nt. zasad uczestnictwa w szkoleniach można znaleźć w Regulaminie rekrutacji uczestników szkoleń i doradztwa. Termin zgłoszeń upływa 14 listopada, ilość miejsc jest ograniczona! 

Prowadzący:

Alina Marek: ekonomista, trener, w latach 1998-2001 członek zarządu założyciel i od 8 lat członek zarządu Stowarzyszenia na Rzecz Wspierania Przedsiębiorczości i Inicjatyw Lokalnych "STOPIL". Koordynator projektów partnerskich realizowanych z jednostkami administracji samorządowej i Wojewódzkim Urzędem Pracy w Krakowie. Pracownik Urzędu Miasta Nowego Sącza.

Uczestnik wyjazdów studyjnych poświęconych działalności organizacji pozarządowych w USA, Belgii, Włoszech.

Doświadczenia szkoleniowe: źródła finansowania podmiotów ekonomii społecznej, Centra Integracji Społecznej w praktyce, sądecki wolontariat pracowniczy, zakładanie i prowadzenie działalności gospodarczej, fundusze europejskie dla MŚP, szkoła dla rodziców i wychowawców, rozpoznawanie przyczyn i sposoby rozwiązywania konfliktów.

Kontakt:

Józef Michałek
Koordynator punktu kontaktowego w woj. śląskim
tel. 0 725 797 119
e-mail: j.michalek@porozumieniekarpackie.pl

Porozumienie Karpackie "Karpaty Naszym Domem"
sekretariat: Stowarzyszenie Ekopsychologia
adres korespondencyjny:
ul. Grabina 6/18, 32-840 Zakliczyn
www.ekopsychologia.pl
www.porozumieniekarpackie.pl

Szkolenie jest realizowane w ramach projektu „Porozumienie Karpackie Karpaty Naszym Domem aktywnym partnerem dialogu obywatelskiego” ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet V Dobre rządzenie, Działanie 5.4 Rozwój potencjału trzeciego sektora, Poddziałanie 5.4.2 Rozwój dialogu obywatelskiego).

Cel ² projektu to wzmocnienie i rozwój Porozumienia Karpackiego jako partnera dialogu obywatelskiego ukierunkowanego na wdrażanie Ramowej Konwencji Karpackiej w regionie.

Uwaga!

Z uwagi na trudne warunki atmosferyczne w dniu 17 lutego br., szkolenie: „Ustawa o pożytku publicznym i wolontariacie”, zostało przełożone i odbędzie się 9 marca 2012 r. (piątek) w Kamesznicy.

Osoby, które zgłosiły się na szkolenie w poprzednim terminie zostały automatycznie zapisane na szkolenie w dniu 9 marca - prosimy o kontakt, jeżeli nie mogą Państwo uczestniczyć w szkoleniu w tym terminie.

Informacje o szkoleniu:

Na szkolenie zapraszamy przedstawicieli karpackich organizacji pozarządowych (tj. pracowników, członków, wolontariuszy, etc.) oraz samorządów lokalnych z terenu województwa śląskiego. Szkolenie jest skierowane w szczególności do osób, które są liderami społecznymi obdarzonymi zaufaniem i które, ze względu na aktywność w karpackich organizacjach pozarządowych, są zaangażowane w działania na rzecz społeczności lokalnej. Poprzez pełnione funkcje stają się automatycznie liderami, mogąc w łatwy sposób wpłynąć na aktywizację i rozwój środowiska z którego się wywodzą.

Nasze warsztaty mają na celu wyposażenie uczestników w wiedzę i praktyczne umiejętności w zakresie stosowania przepisów prawnych, które są niezbędne w efektywnej działalności organizacji pozarządowych. Obowiązująca od 2003 roku ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie to najważniejszy akt prawny regulujący w Polsce współpracę administracji publicznej z organizacjami trzeciego sektora. W 2010 roku została uchwalona nowelizacja ustawy, a trwające pięć lat prace nad nowelizacją stanowiły przykład realnie prowadzonego dialogu obywatelskiego. Podczas szkolenia szeroko omówione dostaną regulacje zawarte w tym akcie prawnym, a uczestnicy będą mogli zastanowić się jak wykorzystać „potencjał” zawarty w omawianych przepisach w działaniach ich organizacji.

Szkolenie będzie oparte na wykładach i metodach warsztatowych, takich jak gra symulacyjna oraz dyskusje. Dobór metod spowoduje, że uczestnicy zapoznają się z najważniejszymi dla działalności ich organizacji aktami prawnymi i nauczą się je stosować w praktyce.

Informacje logistyczne:

Miejsce szkolenia:

Kamesznica, Ochotnicza Straż Pożarna (Kamesznica 146)

Wyświetl większą mapę

Organizator zapewnia:

• zwrot kosztów dojazdu do 30 złotych na osobę,
• poczęstunek,

• materiały szkoleniowe.

Zainteresowanych udziałem w szkoleniu prosimy o wypełnienie formularza zgłoszeniowego, który znajduje się na dole strony. Pierwszeństwo przy zapisach na szkolenie mają przedstawiciele organizacji członkowskich oraz organizacji zainteresowanych przystąpieniem do Porozumienia Karpackiego "Karpaty Naszym Domem', a także NGO z terenu województwa śląskiego. Więcej informacji nt. zasad uczestnictwa w szkoleniach można znaleźć w Regulaminie rekrutacji uczestników szkoleń i doradztwa. Termin zgłoszeń upływa 2 marca, ilość miejsc jest ograniczona! 

Prowadzący:

Alina Marek: ekonomista, trener, w latach 1998-2001 członek zarządu założyciel i od 8 lat członek zarządu Stowarzyszenia na Rzecz Wspierania Przedsiębiorczości i Inicjatyw Lokalnych "STOPIL". Koordynator projektów partnerskich realizowanych z jednostkami administracji samorządowej i Wojewódzkim Urzędem Pracy w Krakowie. Pracownik Urzędu Miasta Nowego Sącza.

Uczestnik wyjazdów studyjnych poświęconych działalności organizacji pozarządowych w USA, Belgii, Włoszech.

Doświadczenia szkoleniowe: źródła finansowania podmiotów ekonomii społecznej, Centra Integracji Społecznej w praktyce, sądecki wolontariat pracowniczy, zakładanie i prowadzenie działalności gospodarczej, fundusze europejskie dla MŚP, szkoła dla rodziców i wychowawców, rozpoznawanie przyczyn i sposoby rozwiązywania konfliktów.

Kontakt:

Józef Michałek
Koordynator punktu kontaktowego w woj. śląskim
tel. 0 725 797 119
e-mail: j.michalek@porozumieniekarpackie.pl

Porozumienie Karpackie "Karpaty Naszym Domem"
sekretariat: Stowarzyszenie Ekopsychologia
adres korespondencyjny:
ul. Grabina 6/18, 32-840 Zakliczyn
www.ekopsychologia.pl
www.porozumieniekarpackie.pl

Szkolenie jest realizowane w ramach projektu „Porozumienie Karpackie Karpaty Naszym Domem aktywnym partnerem dialogu obywatelskiego” ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet V Dobre rządzenie, Działanie 5.4 Rozwój potencjału trzeciego sektora, Poddziałanie 5.4.2 Rozwój dialogu obywatelskiego).

Cel projektu to wzmocnienie i rozwój Porozumienia Karpackiego jako partnera dialogu obywatelskiego ukierunkowanego na wdrażanie Ramowej Konwencji Karpackiej w regionie.

Informacje o szkoleniu:

Na szkolenie zapraszamy przedstawicieli (pracowników, członków, wolontariuszy, etc.) karpackich organizacji pozarządowych z terenu województwa śląskiego. Szkolenie jest skierowane w szczególności do osób, które są liderami społecznymi obdarzonymi zaufaniem i które, ze względu na aktywność w karpackich organizacjach pozarządowych, są zaangażowane w działania na rzecz społeczności lokalnej. Poprzez pełnione funkcje stają się automatycznie liderami, mogąc w łatwy sposób wpłynąć na aktywizację i rozwój środowiska z którego się wywodzą.

Celem pierwszej części szkolenia jest podniesienie poziomu wiedzy uczestników na temat samej Konwencji Karpackiej i zrealizowanych w jej ramach działań od dnia podpisania, czyli od maja 2003 r. Podczas kolejnych sesji uczestnicy dowiedzą się jakie mają możliwości włączania się w podejmowanie decyzji publicznych w zakresie spraw objętych Konwencja Karpacką, a w części warsztatowej zdiagnozujemy od czego zależy nasza gotowość do poświęcenia czasu wolnego na rzecz społeczności lokalnych i instytucji zaspokajających lokalne potrzeby, w szczególności w zakresie działań na rzecz ochrony i rozwoju Karpat.

Szkolenie będzie oparte na wykładach i metodach warsztatowych, takich jak gra symulacyjna oraz dyskusje. Dobór metod spowoduje, że uczestnicy zapoznają się z najważniejszymi dla działalności ich organizacji aktami prawnymi i nauczą się je stosować w praktyce.

Informacje logistyczne:

Organizator zapewnia:

• zwrot kosztów dojazdu do 30 złotych na osobę,
• poczęstunek,

• materiały szkoleniowe.

Zainteresowanych udziałem w szkoleniu prosimy o wypełnienie formularza zgłoszeniowego, który znajduje się na dole strony. Pierwszeństwo przy zapisach na szkolenie mają przedstawiciele organizacji członkowskich oraz organizacji zainteresowanych przystąpieniem do Porozumienia Karpackiego "Karpaty Naszym Domem', a także NGO z terenu województwa śląskiego. Więcej informacji nt. zasad uczestnictwa w szkoleniach można znaleźć w Regulaminie rekrutacji uczestników szkoleń i doradztwa. Termin zgłoszeń upływa 22 listopada, ilość miejsc jest ograniczona! 

Prowadzący:

Alina Marek: ekonomista, trener, w latach 1998-2001 członek zarządu założyciel i od 8 lat członek zarządu Stowarzyszenia na Rzecz Wspierania Przedsiębiorczości i Inicjatyw Lokalnych "STOPIL". Koordynator projektów partnerskich realizowanych z jednostkami administracji samorządowej i Wojewódzkim Urzędem Pracy w Krakowie. Pracownik Urzędu Miasta Nowego Sącza.

Uczestnik wyjazdów studyjnych poświęconych działalności organizacji pozarządowych w USA, Belgii, Włoszech.

Doświadczenia szkoleniowe: źródła finansowania podmiotów ekonomii społecznej, Centra Integracji Społecznej w praktyce, sądecki wolontariat pracowniczy, zakładanie i prowadzenie działalności gospodarczej, fundusze europejskie dla MŚP, szkoła dla rodziców i wychowawców, rozpoznawanie przyczyn i sposoby rozwiązywania konfliktów.

Kontakt:

Józef Michałek
Koordynator punktu kontaktowego w woj. śląskim
tel. 0 725 797 119
e-mail: j.michalek@porozumieniekarpackie.pl

Porozumienie Karpackie "Karpaty Naszym Domem"
sekretariat: Stowarzyszenie Ekopsychologia
adres korespondencyjny:
ul. Grabina 6/18, 32-840 Zakliczyn
www.ekopsychologia.pl
www.porozumieniekarpackie.pl

Uwaga! Nabór na szkolenie został zakończony.

Szkolenia są realizowane w ramach projektu „Porozumienie Karpackie Karpaty Naszym Domem aktywnym partnerem dialogu obywatelskiego” ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet V Dobre rządzenie, Działanie 5.4 Rozwój potencjału trzeciego sektora, Poddziałanie 5.4.2 Rozwój dialogu obywatelskiego).

Cel projektu to wzmocnienie i rozwój Porozumienia Karpackiego jako partnera dialogu obywatelskiego ukierunkowanego na wdrażanie Ramowej Konwencji Karpackiej w regionie.

Informacje o szkoleniu:

Szkoła Karpackich Liderek jest wydarzeniem unikatowym!

Ma ona na celu odkrycie i wzmocnienie zasobów uczestniczek, tak aby bycie liderką stało się wyzwaniem zawodowym i przynosiło satysfakcję. Uczestniczki Szkoły nauczą się jak połączyć rozwój osobisty i zawodowy ze skutecznym działaniem na rzecz karpackiej społeczności lokalnej.

Zapraszamy do udziału kobiety, które są liderkami w swojej społeczności lub chciałyby się nimi stać oraz kobiety, które pełnią lub chcą pełnić ważne funkcje w administracji samorządowej.

To szkolenie jest dla Ciebie, jeśli:

• działasz w karpackiej organizacji pozarządowej lub samorządzie lokalnym,
• angażujesz się w działania na rzecz społeczności lokalnej,
• chcesz być bardziej efektywna w swojej pracy lub działalności,
• chcesz wpłynąć na aktywizację i rozwój środowiska z którego się wywodzisz,

• chcesz poznać inne kobiety, które tak jak Ty są liderkami!

Szkolenie będzie oparte na praktycznych doświadczeniach i metodach szkoleniowych: gry symulacyjne, dyskusje, ćwiczenia. Dobór metod spowoduje, że uczestniczki będą mogły wzmocnić swoją pozycje liderki w środowisku lokalnym i praktycznie wykorzystać wiedze i nowe doświadczenia oraz nawiązać kontakty z innymi liderkami z regionu.

Informacje logistyczne:

Organizator zapewnia:

• zwrot kosztów dojazdu do 30 złotych na osobę,
• wyżywienie i noclegi,

• materiały szkoleniowe.

Zainteresowanych udziałem w szkoleniu prosimy o wypełnienie formularza zgłoszeniowego, który znajduje się na dole strony. Pierwszeństwo przy zapisach na szkolenie mają przedstawiciele organizacji członkowskich oraz organizacji zainteresowanych przystąpieniem do Porozumienia Karpackiego "Karpaty Naszym Domem', a także NGO i samorządów z terenu województwa śląskiego. Więcej informacji nt. zasad uczestnictwa w szkoleniach można znaleźć w Regulaminie rekrutacji uczestników szkoleń i doradztwa. Termin zgłoszeń upływa 5 grudnia, ilość miejsc jest ograniczona!

Trenerka:

mgr Paulina Kołosowska, psycholog

Ukończyłam studia na Uniwersytecie Jagiellońskim. Prowadzenie szkoleń jest moją pasją i chcę dzięki nim sprawiać, że uczestnicy stają się bardziej skuteczni i mają satysfakcję ze swojego życia i pracy.

Obecnie kończę Szkołę Psychoterapii Psychodynamicznej w Krakowskim Centrum Psychodynamicznym. Jestem również mediatorem w Krajowym Centrum Mediacji oraz Wiceprezesem Zarządu Stowarzyszenia Ekopsychologia.

Prowadzę szkolenia, treningi, coaching oraz prywatną praktykę psychoterapeutyczną w Krakowie.

Tematyka doradztwa:

1. prawo
2. księgowość

3. współpraca z administracją samorządową i rządową.

Pierwsze spotkanie szkoleniowo-doradcze dla organizacji pozarządowych odbędzie 17 grudnia 2011 r. (sobota) w godz. 10:00 - 15:00 w Rajczy.

Przedstawicieli organizacji pozarządowych zainteresowanych doradztwem prosimy o wypełnienie zamieszczonego poniżej formularza zgłoszeniowego. Prosimy też o przekazanie nam na adres e-mail: biuro@porozumieniekarpackie.pl sugerowanych tematów doradztwa, czy problemów w organizacji, które chcielibyście Państwo rozwiązać.

Początki pasterstwa na Huculszczyźnie związane są z napływem w górskie obszary Karpat Wschodnich ludności wołoskiej. Proces ten rozpoczął się w XIV-XV w. i związany był z kolonizacją na prawie wołoskim. Pozostałością po tej kolonizacji jest występujące do dnia dzisiejszego nazewnictwo terenowe, wywodzące się z języka rumuńskiego i tradycje pasterskie. Korzeni ich należy szukać w asymilacji ludności wołoskiej i ruskiej, z której wytworzyła się grupa górali – Hucułów.

Huculi to jedna z trzech, obok Łemków i Bojków, grup etnicznych górali pochodzenia ruskiego i wołoskiego. Zamieszkują oni obecnie ukraińską i rumuńską część Karpat Wschodnich – Czarnohorę, wschodnie Gorgany, Świdowiec, Połoniny Hryniawskie, Beskidy Pokucko-Bukowińskie i część Karpat Marmaroskich. Nazwa Hucuł pochodzi z rumuńskiego hotul – dzielny człowiek, zabijaka, opryszek. Stanowią oni interesującą mieszaninę antropologiczną i kulturową. Niezależność związana z zamieszkaniem w obszarach górskich, koczowniczy charakter trybu życia, ukształtowały lud pełen honoru, dumy i odwagi. Ważną rolę odgrywało również poczucie romantyzmu i pierwotnej szlachetności. Huculi od narodzenia żyli w świecie demonów, czarów i magii. Wymieszanie ludnościowe i językowe, a także obyczajowe, spowodowało, że folklor huculski stał się wyjątkowo bogaty. Dominują w nim związane z pasterstwem elementy wołoskie oraz ukraińskie.

Najważniejszym zajęciem w życiu Hucułów było pasterstwo. Zasiedlili oni wysoko położone obszary górskie i przeszli z koczowniczego trybu życia na osiadły. Sprzyjały temu naturalne warunki – rozległe połoniny, śródleśne polany i obfitujące w paszę łąki. Wypasano wszystkie rodzaje bydła. Przede wszystkim krowy, konie, owce, woły i kozy.

Początek sezonu wypasowego wynikał z warunków atmosferycznych występujących na połoninach. Uzależniony był od ilości śniegu i nasłonecznienia połonin objętych wypasem. Według kalendarza greckokatolickiego obowiązującego na Huculszczyźnie, 6 maja przypada dzień św. Jura - Jerzego, symbolizujący zbliżanie się wyjścia ze zwierzętami na połoniny. Natomiast 22 maja, w dniu św. Mikołaja rozpoczyna się sezon pasterski. Huculi święcili wtedy sól dla zwierząt i krowie mleko. Uroczyste i oficjalne rozpoczęcie sezonu pasterskiego miało miejsce zwykle na przełomie maja i czerwca. Nazywane jest do dnia dzisiejszego połoninskim chidem. Zależne było od stanu paszowisk i zejścia śniegów. Towarzyszyło temu pierwsze próbne dojenie, nazywane podaj na miru. Celem jego było sprawdzenie mleczności owiec na sezon wypasowy.

Pastwiska położone na połoninach były własnością bogatych huculskich gazdów – gospodarzy. Końcem XIX w. część ich na drodze kupna lub za długi dostała się w ręce zamożnych Żydów. Wykup połonin przez Żydów rozpoczął się po rozpadzie własności gromadzkiej w 1848 r. Prowadzili oni intensywną eksploatację pastwisk, wprowadzając na nie zbyt dużą obsadę zwierząt. Dane z końca lat 30. XX w. podają, że w Karpatach Wschodnich w granicach II Rzeczypospolitej własność żydowską stanowiło 18.6% połonin.

Sezonowe gospodarstwo pasterskie należało do właściciela połoniny – deputata, który zatrudniał wataha - bacę. Musiał on być osoba bogatą. Zajmował się organizowaniem gospodarstwa pasterskiego i odpowiadał za cały wypas. Posiadał dużą władzę, wyznaczał pastwiska, rozdzielał żywność i na zakończenie wypasu zajmował się regulowaniem wynagrodzenia dla pasterzy i właścicieli stad. Do jego zadań należało też ogłoszenie terminu rozpoczęcia wypasu – wesnowanie, a także werbunek pasterzy. Watah sprawował również funkcję lekarza. Było to stanowisko wysoko postawione w miejscowej hierarchii. Przekazywano je często z pokolenia na pokolenie.

Na huculskich połoninach przez wataha zatrudniani byli honinnycy – młodzi chłopcy. Do ich zadań należało utrzymanie ognia, noszenie wody i prace pomocnicze.

W skład trzody gospodarstwa pasterskiego położonego na połoninie wchodziło wiele gatunków zwierząt. Owcami opiekował się wiwczar, baranami i jałowymi owcami jałoczar. Natomiast bydło rogate znajdowało się pod opieką korowara, nazywanego również hajdejem. Stadami wołów opiekowali się bowharzy. Często na połoninach wypasano także konie, za które odpowiedzialny był stador i kozy wypasane przez kozara.

Najważniejszym budynkiem, stanowiącym bazę gospodarstwa pasterskiego była staja - miejsce schronienia dla pasterzy i miejsce przeróbki mleka. Nazwa pochodzi od szałasu stanowiącego rodzaj kryjówki i schronienia. Związana jest z nazewnictwem staroruskim. Staję budowano z drewna, w konstrukcji zrębowej. Składała się z przedsionka – piddaszja i dwóch pomieszczeń: waternika i komory. W waterniku przez cały okres wypasu płonęła watra, uroczyście rozpalana podczas rozpoczęcia wypasu. Na jednej z ław sypiał tam także watah. W komorze przechowywano sprzęty pasterskie i wyprodukowany nabiał. Pomiędzy tymi dwoma pomieszczeniami przytwierdzony był werkluch – ruchome drewniane ramię, zbliżone kształtem do litery L. Zawieszano na nim kocioł, który służył do przetwarzania mleka, produkcji nabiału i przygotowywania jedzenia dla pasterzy.

Budowano także mniejsze szałasy – kołyby, wznoszono stajki i zastajki. Były to niewielkie szałasy, służące jako schronienie nocne dla pasterzy. Przykrywano je jednospadowym daszkiem, pokrytym korą świerkową lub gałęziami. W środku stajki znajdowała się niewielka prycza, wyścielona mchem i gałęziami.

Zakończenie sezonu wypasu w górach objęte było pewnymi nakazami i wierzeniami. Po spakowaniu sprzętu pasterskiego czekano na wygaśnięcie watry – ognia w staji. Obowiązywał zakaz wygaszania ognia. Huculi wierzyli, że pasterze, którzy zgaszą watrę muszą wkrótce umrzeć. Nikt nie miał prawa wejść do staji czy kołyby przez kilka dni po zgaśnięciu ognia. Szałas zajmowany był przez demona – marę, który opiekował się nim. Miał to być duch człowieka zmarłego szybką śmiercią.

Zwyczajowo, według kalendarza wschodniego, wypas bydła kończył się w dzień Matki Boskiej Zielnej – Wniebowzięcie Matki Bożej tzw. Perszej Bohorodyci, Uspenije Bohorodyci. Przypadało to na 28 sierpnia. Stada owiec natomiast opuszczały połoniny po 21 września. Obchodzono wtedy dzień Matki Boskiej Siewnej – Narodzenie Matki Bożej tzw. Druha Bohorodycia. Na połoninach położonych niżej część bydła pozostawała przez dłuższy czas odżywiając się sianem, które było magazynowane w stogach.

Liczba owiec wypasanych w XIX w. na całej Huculszczyźnie mogła dochodzić nawet do 200 tys. sztuk rocznie. W 1925 r. w północnej części Huculszczyzny, będącej w granicach Polski, wypasano łącznie 49400 owiec, 2310 koni, 3300 krów i 7890 bydła jałowego. Poszczególne rodzaje bydła wypasano razem, co było charakterystyczną cechą życia pasterskiego na Huculszczyźnie. Personel pasterski składał się z 1171 osób. Wypasano owce czarne, stanowiące 80% pogłowia. Większość opracowań wydanych przed 1939 r. podaje, że dominującą rasą owiec był znany także na Podhalu cakiel. Stada należały do Hucułów mieszkających w pobliżu miejsc wypasowych oraz miejscowości położonych dalej, w okolicach Kosowa i Rachowa. Wypasano nawet bydło i owce należące do mieszkańców wsi znajdujących się poza Huculszczyzną, odległych od 100 do 150 km od terenów wypasowych.

Ważną rolę w rozwoju pasterstwa w Czarnohorze odegrała powstała w 1899 r. Stacja Botaniczno-Rolnicza, położona na Połoninie Pożyżewskiej. Była Oddziałem Połoninnym Krajowej Stacji Botaniczno-Rolniczej we Lwowie. Badano w niej wydajność pastwisk wysokogórskich. Początkiem XX w. powstała również nowoczesna mleczarnia w Dzembronii. W placówkach tych wykorzystywano sprawdzone wcześniej metody wypasów z Alp Austriackich i Szwajcarskich. Po południowej stronie Karpat, na Zakarpaciu, budowano od 1906 r. państwowe serownie i mleczarnie. Placówki takie powstały w zachodniej Czarnohorze, w masywie Połoniny Szumnieskiej, Rohnieskiej i Szeszula. Przy budowie tych gospodarstw, w celach transportowych, powstawały całe systemy górskich dróg – płajów. Służyły one do wywozu produktów mleczarskich z połonin do pobliskich miejscowości. Produkty z czarnohorskich gospodarstw były popularne i znajdowały odbiorców również w ośrodkach miejskich, trafiając nawet do Budapesztu. W okresie międzywojennym, po przerwie spowodowanej działaniami I wojny światowej, placówki te funkcjonowały do 1939 r.

Po II wojnie światowej - w wyniku zmian ustrojowych - Huculszczyzna w większości znalazła się w granicach Związku Radzieckiego. Połoniny będące przez wieki własnością prywatną zostały upaństwowione. Rozpoczęły działalność sowieckie gospodarstwa pasterskie. W 1952 r. połoniny zostały w większości przekazane kołchozom. Wybudowano duże budynki gospodarcze, przeznaczone dla inwentarza i ludzi. Organizowano objazdowe seanse filmowe, czytelnie i biblioteki. Tradycyjne kultura pasterska, kultywowana i pielęgnowana przez wieki, uległa zmianie. W 1991 r., po powstaniu niepodległego państwa ukraińskiego i w wyniku transformacji gospodarczej, zmianom uległo również pasterstwo w Karpatach ukraińskich.

Po likwidacji kołchozów nastąpiła prywatyzacja gospodarki pasterskiej. Pomimo zmian prywatni właściciele połonin nadal napotykają dużo problemów i utrudnień. Dotyczy to głównie instytucji zarządzających lasami na Ukrainie. W miejscach, gdzie nie prowadzono wypasów, nastąpiło wtórne zalesienie. Wycięcie nowo wyrosłych drzew na górskich pastwiskach wymaga zgody instytucji państwowej – zarządu lasów. Zgodę taką bardzo trudno jest uzyskać. Oczyszczenie połonin z samosiejek jest głównym zadaniem dla odzyskujących dawną własność Hucułów. Zajmują one obecnie ok. 40% dawnej powierzchni połonin.

Dominującym kierunkiem w gospodarce pasterskiej jest obecnie wypas bydła i owiec. Bydło reprezentowane jest przez krowy mleczne, jałówki i byczki. W ostatnich latach wypasa się mniej jałowizny, a więcej byczków i jałówek. Wypas bydła koncentruje się na połoninach położonych niżej, łatwo dostępnych i dobrze nasłonecznionych. W tych miejscach buduje się nowe osiedla pasterskie, które są zamieszkiwane sezonowo. Natomiast owce są wypasane na dużym obszarze, w wyższych partiach połonin. Popularny jest również wypas kóz, które dołączane są do owiec. Na połoniny Świdowca spędza się również konie, które pasą się luzem przez cały sezon. Na ograniczoną skalę ma również miejsce hodowla świń.

Na Huculszczyźnie, pomimo powojennych zmian własnościowych i obecnych przeobrażeń gospodarczych, zachowało się tradycyjne pasterstwo wysokogórskie. W chwili obecnej funkcjonuje w Czarnohorze ok. 40 sezonowych gospodarstw pasterskich. Największa ich ilość występuje w zachodniej części tych gór, w masywie Pietrosa i Szeszula. Pasterstwem zajmują się tam mieszkańcy sąsiadujących z połoninami wsi, np. Kwasów, Roztok i Bogdana. We wschodniej Czarnohorze wypasają stada pasterze z Babina koło Kosowa i Rachowa.

Literatura – wybór:

1. Czarnohora. Przyroda i człowiek, red. M. Troll, Kraków 2006.
2. Czarnohora. Mapa turystyczno-nazewnicza w skali 1 : 60 000, W. Krukar, M. Troll, Krosno 2010.
3. Góry Huculszczyzny, red. A. Wielocha, Kraków 2008.
4. J. Gudowski, Ukraińskie Beskidy Wschodnie. Monografia krajoznawcza, Warszawa 1997, t. 1.
5. J. Janów, Słownik huculski, Kraków 2001.
6. W. Kubijowicz, Życie pasterskie w Beskidach Wschodnich, „Prace Instytutu Geograficznego Uniwersytetu Jagiellońskiego”, Kraków 1926.
7. Pasterstwo na Huculszczyźnie. Gospodarka, kultura, obyczaj, red. J. Gudowski, Warszawa 2001.
8. Szlakami Huculszczyzny, Katalog wystawy, Krosno 2008.

9. W. Szuchiewicz, Huculszczyzna, t. 1-2, Kraków 1902.

Szkolenie jest realizowane w ramach projektu „Porozumienie Karpackie Karpaty Naszym Domem aktywnym partnerem dialogu obywatelskiego” ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet V Dobre rządzenieozwój terenów górskich, Działanie 5.4 Rozwój potencjału trzeciego sektora, Poddziałanie 5.4.2 Rozwój dialogu obywatelskiego).

Cel projektu to wzmocnienie i rozwój Porozumienia Karpackiego jako partnera dialogu obywatelskiego ukierunkowanego na wdrażanie Ramowej Konwencji Karpackiej w regionie.

Informacje o szkoleniu:

Na szkolenie zapraszamy przedstawicieli organizacji pozarządowych (tj. pracowników, członków, wolontariuszy, etc.) oraz samorzadów lokalnych z terenu województwa podkarpackiego. Szkolenie jest skierowane w szczególności do osób, które są liderami społecznymi obdarzonymi zaufaniem i które, ze względu na aktywność w karpackich samorządach i organizacjach pozarządowych, są zaangażowane w działania na rzecz społeczności lokalnej. Poprzez pełnione funkcje stają się automatycznie liderami, mogąc w łatwy sposób wpłynąć na aktywizację i rozwój środowiska z którego się wywodzą.

Choć statystyki mówią, że średnia wysokość dla Polski to tylko 173 m n.p.m., nie trzeba nikogo przekonywać, że góry stanowią niezwykle istotny fragment naszego kraju. Jakie wyzwania stoją przed obszarami górskimi w Polsce? W jakim kierunku zachodzą zmiany i czy mają one odzwierciedlenie w różnego rodzaju politykach czy strategiach rozwoju? Jaki wpływ mają lokalne społeczności na zrównoważony rozwój swoich górskich terenów?

Nasze warsztaty mają na celu znalezienie odpowiedzi na te pytania, tak aby uczestnicy zostali wyposażeni w wiedzę i praktyczne umiejętności, w zakresie szukania i wykorzystywania szans i możliwości rozwoju Karpat.

Szkolenie będzie oparte na wykładach i metodach warsztatowych: gra symulacyjna oraz dyskusje. Dobór metod spowoduje wzrost zdolności podmiotów aktywnych w obszarach górskich do budowania i wdrażania strategii i programów zrównoważonego rozwoju obszarów górskich.

Informacje logistyczne:

Miejsce szkolenia:

Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, ul. Rybickiego 3 - obiekt konferencyjny na terenie Rynku Galicyjskiego.

Organizator zapewnia:

• zwrot kosztów dojazdu do 30 złotych na osobę,
• poczęstunek,

• materiały szkoleniowe.

Zainteresowanych udziałem w szkoleniu prosimy o wypełnienie formularza zgłoszeniowego, który znajduje się na dole strony. Pierwszeństwo przy zapisach na szkolenie mają przedstawiciele organizacji członkowskich oraz organizacji zainteresowanych przystąpieniem do Porozumienia Karpackiego "Karpaty Naszym Domem', a także z terenu województwa podkarpackiego. Więcej informacji nt. zasad uczestnictwa w szkoleniach można znaleźć w Regulaminie rekrutacji uczestników szkoleń i doradztwa. Termin zgłoszeń upływa 1 lutego, ilość miejsc jest ograniczona! 

Prowadzący:

Alina Marek: ekonomista, trener, w latach 1998-2001 członek zarządu założyciel i od 8 lat członek zarządu Stowarzyszenia na Rzecz Wspierania Przedsiębiorczości i Inicjatyw Lokalnych "STOPIL". Koordynator projektów partnerskich realizowanych z jednostkami administracji samorządowej i Wojewódzkim Urzędem Pracy w Krakowie. Pracownik Urzędu Miasta Nowego Sącza.

Uczestnik wyjazdów studyjnych poświęconych działalności organizacji pozarządowych w USA, Belgii, Włoszech.

Doświadczenia szkoleniowe: źródła finansowania podmiotów ekonomii społecznej, Centra Integracji Społecznej w praktyce, sądecki wolontariat pracowniczy, zakładanie i prowadzenie działalności gospodarczej, fundusze europejskie dla MŚP, szkoła dla rodziców i wychowawców, rozpoznawanie przyczyn i sposoby rozwiązywania konfliktów.

Kontakt:

Piotr Kutiak, Edyta Sobiecka
Punkt kontaktowy Porozumienia Karpackiego w woj. podkarpackim
tel. 0 725 797 121
e-mail: p.kutiak@porozumieniekarpackie.pl
e-mail: e.sobiecka@porozumieniekarpackie.pl

Porozumienie Karpackie "Karpaty Naszym Domem"
sekretariat: Stowarzyszenie Ekopsychologia
adres korespondencyjny:
ul. Grabina 6/18, 32-840 Zakliczyn
www.ekopsychologia.pl
www.porozumieniekarpackie.pl

W życiu każdego turysty, krajoznawcy, przewodnika czy regionalisty przewijają się dziesiątki i setki nazw terenowych. Nazewnictwo, zgodnie ze swoim pierwotnym przeznaczeniem, odgrywa z reguły zasadniczą rolę w zakresie komunikacji odnośnie danego terenu. Nie zawsze zdajemy sobie jednak sprawę, że miana obecne na danym obszarze są niezwykle zróżnicowane pod względem znaczeniowym i wiekowym. Szczególne zainteresowanie wzbudzają nazwy brzmiące obco lub egzotycznie. Skąd się wzięły, co oznaczają, jaki jest ich wiek?

Celem niniejszej pracy jest dostarczenie ogólnej wiedzy na temat nazewnictwa polskich Bieszczadów: w jaki sposób formują się terenowe nazwy własne, do czego się odnoszą, w jaki sposób są klasyfikowane, jak wygląda sytuacja nomenklatury na mapach? Czytelnik nie znajdzie więc tu spisu i objaśnień wszystkich bieszczadzkich toponimów¹, ale obszerny materiał egzemplifikacyjny dający możliwość zapoznania się z podstawową terminologią terenową regionu.

Nazwa terenowa i jej powstanie

Nazwami własnymi zajmuje się dział językoznawstwa — onomastyka (grec. ono-ma 'nazwa'). Jej celem jest objaśnienie: pochodzenia i znaczeń nazw oraz badanie ich historii. Językowa interpretacja toponimii dostarcza mniej lub bardziej określonych informacji o terenie. Przykładowo liczne w Bieszczadach nazwy typu Solotwina oznaczają ‘źródła mineralne’, zaś Czereniny — ‘pola i polany powstałe przez wypalenie zrębów leśnych’. Nazwy wywodzące się z obcych na danym obszarze języków mogą mówić o dawnej obecności różnych ludów, np. toponimy pochodzące z rumuńskiego — dla przykładu Gron czy Magura — wskazują na pasterzy wołoskich.

Nazwy geograficzne najbardziej bezpośrednio wyrażają relację człowieka do ziemi i pojawiają się wraz z opanowywaniem przez niego nowych obszarów². Potrzeba istnienia nazewnictwa wynika z jego funkcji komunikatywnej, tj. ułatwiającej wyodrębnianie poszczególnych fragmentów terenu. Przykładowo nazwa Chryszczata w kręgach turystycznych jest jednoznacznie kojarzona z górą o określonych cechach (położenie, wysokość). Proces jednoznacznej identyfikacji jest niekiedy zakłócany, a ewentualne perturbacje wiążą się najczęściej z obecnością licznych homonimów i synonimów, o czym będzie mowa poniżej.

Zdecydowana większość używanych obecnie nazw została utworzona przez społeczeństwa feudalne lub jeszcze starsze, które pierwsze zagospodarowały teren i dały początek osadnictwu. Poszczególne przedmioty terenowe wyróżniane były w tym czasie wyrazami pospolitymi (appellatiwa), nawiązującymi najczęściej do fizjonomicznych, społecznych lub kulturowych cech desygnatu. Z biegiem czasu upowszechniły się one w pewnym kręgu społecznym na tyle, że nabyły zdolność określania terenu, niekoniecznie tracąc przy tym swoje znaczenie³. W ten sposób kształtowały się terenowe nazwy własne (nomina priopria)⁴. Podstawowymi komórkami społeczno-terytorialnymi były w tym czasie samowystarczalne wsie, z ludnością mało mobilną i silnie związaną z terenem. Należy pamiętać, że wieś, to nie tylko ciągnąca się wzdłuż potoku zabudowa, ale także cały obszar przyległych pól i lasów. Leżące blisko siebie wsie graniczą ze sobą (nie ma terenów „niczyich”), przy czym granice osad biegną najczęściej wzdłuż linii naturalnych, np. wzdłuż grzbietów górskich, potoków. Mieszkańcy danej wsi tworzą przede wszystkim nazwy dla obiektów położonych w jej granicach i mających dla nich znaczenie gospodarcze. Najwięcej nazw odnosi się więc do pól, polan, połonin, dróg, a nie, jak wynika to z map, do gór i punktów wysokościowych.

Wraz z rozwojem kartografii pewna ilość nazw została wprowadzona przez topografów na plany katastralne i mapy topograficzne, a także turystyczne. Mapy są wyjątkowym źródłem informacji, ponieważ prezentują przestrzenną sytuację toponomastyczną oraz, poprzez klasyfikacje nazw, mówią o charakterystycznych rysach, np. fizjonomicznych, społecznych czy kulturowych, oraz wielkości sygnowanych przedmiotów terenowych. Nazwy wprowadzone na mapy niezgodnie z mianami używanymi przez społeczność lokalną zakłócają proces komunikacji.

Homonimy i synonimy

Jak wspomniano wyżej, proces komunikacji może być zakłócany przez homonimy oraz synonimy. Pierwsze to nazwy, które brzmią tak samo, ale sygnują różne obiekty terenowe, czyli, inaczej rzecz ujmując, są to nazwy najczęściej się powtarzające. Prawie na terenie każdej wsi badanego obszaru występują toponimy typu: Kiczera, Łaz, Dział (Dił), Pasika, Młaka, Syhla, Czerteż. Na mapach pięknym tego przykładem są Kiczery w dolinie górnego Sanu. Ponieważ na terenie każdej wsi występuje przynajmniej jeden taki oronim, topografowie uzupełnili je przymiotnikami, pochodzącymi od nazw osad. Mamy więc Kiczerę Siankowską (od Sianek), Kiczerę Beniowską (od Beniowej), Kiczerę Łokiecką (od Łokcia), Kiczerę Dźwiniacką (od Dźwiniacza), Kiczere Dydiowską (od Dydiowej) itp.

Osobną grupę homonimów tworzą nazwy wsi: Berehy (Brzegi), Bukowiec, Bystre, Dołżyca, Kalnica, Krywe, Rabe, Roztoki, Smolnik, Ustrzyki i Serednie, które muszą posiadać dodatkowe człony rozróżniające typu: Wielkie, Małe, Niżna, Wyżna, Dolna, Górna.

Względna liczba homonimów wśród nazw terenowych jest wysoka, bo sięga ok. 70-80% wszystkich nazw każdej wsi. Fakt ten daje podstawę do różnych interpretacji zjawiska, zwłaszcza jeżeli weźmiemy pod uwagę różne grupy powtarzających się nazw. Generalnie wskazuje on na ograniczony zasób terminologiczny i jednolity rozwój osadnictwa w całym regionie.

Synonimy to różne nazwy, ale desygnujące jedno miejsce. Najczęściej do powstania takiej sytuacji dochodzi, gdy położone jest ono na granicy dwóch osad i w każdej z nich jest inaczej nazywane. Przykładowo nazwy: Wołosań — Patryja sygnują najwyższy szczyt Wysokiego Działu, przy czym Wołosań była żywa wśród Łemków z Maniowa, Szczerbanówki i Żubraczego, a nazwa druga znana była Bójkom z Jabłonek.

Jeszcze do niedawna nie było jasne, która z nazw: Krzemień czy Hrebeń jest właściwym określeniem drugiej co do wysokości góry w naszych Bieszczadach. Nazwa Krzemień występuje na wszystkich mapach regionu. M. Orłowicz w pierwszym powojennym przewodniku po Bieszczadach zaznacza: „Gdy tu bawiłem po raz pierwszy, jeszcze przed I wojną światową, miejscowa ludność wypasająca tu owce mówiła mi, że szczyt nie nazywa się Kremen ale Hreben i że nazwa Krzemień dostała się na mapy tylko wskutek przesłyszenia się austryjackich geografów wojskowych. Powiedzieli, że Hrebeń — to znaczy grzebień. Nazwa ta tłumaczy się sama przez się, gdyż szczyt ma wygląd grzebienia długiego na l km, najeżonego skałami o piętrowej wysokości" ⁵. Nie potwierdzają tego ustalenia wywiady z dawnymi mieszkańcami Wołosatego, którzy górę tę nazywali Kremiń⁶. Z ankiet nazewniczych, które otrzymałem od dawnych mieszkańców Tarnawy Niżnej wynika, iż miano Hrebeń funkcjonowało właśnie w tej miejscowości. Obie nazwy: Krzemień (Kremiń) i Hrebeń są więc synonimami, a każda z nich na swój sposób odzwierciedla bardzo charakterystyczne cechy sygnowanej góry⁷.

Synonimy mogą też powstać, gdy pojawi się nowa motywacja nazwotwórcza względem „nazwanego już” obiektu. Na ogół w takiej sytuacji daje się zauważyć różnica wieku toponimów. We wspomnianym już zespole nazw Wołosań — Patryja pierwsza jest starsza i nawiązuje do topograficznych cech góry, druga zaś do okresu pomiarów triangulacyjnych Galicji, a więc ukształtowała się najwcześniej w połowie XIX w.

Inny przykład można przytoczyć z okolic Jaślisk w Beskidzie Niskim. Najwyższa góra jest tam nazywana Bieszczad lub Kamień. Nazwa Bieszczad jest bardzo stara i zapewne istniała już w XIV w., druga powstała później, gdy w okolicy rozwinęło się kamieniarstwo. W księdze lustracyjnej wsi Królik Wołoski z 1747 r. jest wzmianka, że „Do Góry Kamienney wszystkie Potoki koleyno wychodzić y górę odkrywać maią powinność" ⁸.

Są wreszcie synonimy, których powstanie zawdzięczamy niechlujnej pracy kartografów austriackich. Mapy podają aż trzy nazwy dla potoku płynącego z Berehów Górnych do Sanu: Prowcza, Nasiczańsk i Dwernik. Nazwa Prowcza jest przekręcona (powinno być Prowisja) i źle zlokalizowana, gdyż faktycznie odnosi się tylko pola pod Przełęczą Wyżniańską. Dwa pozostałe hydronimy nie znalazły potwierdzenia w badaniach terenowych. Dodam, że mieszkańcy Nasicznego i Dwernika ciek ten nazywali Bereżanką.

Podziały nazw

Nazwy terenowe odznaczają się dużym zróżnicowaniem, co wynika z różnorodności sygnowanych obiektów (np. góra, rzeka, osiedle) i rozmaitości informacji zawartej w znaczeniu leksykalnym (nazwa o treści topograficznej, kulturowej itp.). Od dawna pojawiła się wiec potrzeba uporządkowania nazewnictwa, ale przy przeprowadzaniu tego typu prac językoznawcy przyjmowali różne kryteria, co doprowadziło do powstania mniej lub bardziej rozbudowanych i odmiennych klasyfikacji⁹. Najprostszy podział nawiązuje do charakteru sygnowanego obiektu terenowego. Wyróżnia się tu przykładowo: ojkonimy (nazwy osiedli ludzkich), hydronimy (nazwy wodne), oronimy (nazwy gór), drimonimy (nazwy lasów). Adekwatny do wielkości desygnatów jest podział na makrotoponimię (nazwy dużych jednostek, np. całych pasm górskich) i mikrotoponimię (nazewnictwo drobnych szczegółów topograficznych, np. skał, bagien, polan itp.). Przykładami makrotoponimów w Bieszczadach są nazwy: Wysoki Dział, Otryt, Beskid (w odniesieniu do całego pasma granicznego), a we wschodniej części Beskidu Niskiego Bukowica. Trzeba jednak pamiętać, że są to wprowadzone przez kartografów uogólnienia drobniejszych tak samo brzmiących nazw ludowych. Przykładowo mieszkańcy każdej podotryckiej wsi znają nazwę Otryt, ale odnoszą ją tylko do polan lub lasu w granicach swojej osady.

Nazwy możemy też klasyfikować ze względu na pochodzenie. Generalnie taki podział nawiązuje do stratygrafii osadniczej regionu. Zagadnieniu temu poświecono oddzielny rozdział.

Na gruncie lingwistycznym powstało kilka specjalistycznych systematyk, np. Taszyckiego W.¹⁰, Rosponda S.¹¹, Dejny K.¹², Kucały M.¹³, spośród których dla turysty największe zastosowania mają: podział znaczeniowy W. Taszyckiego i strukturalno-gramatyczny S. Rosponda. Typologia pierwsza, pierwotnie tworzona dla nazw miejscowych (osiedli ludzkich), składa się z dwóch nadrzędnych grup:

1. nazwy miejscowe (terenowe),

2. nazwy będące pierwotnie nazwami ludzi, dopiero później nazwami miejscowymi (terenowymi)¹⁴.

Grupa pierwsza rozpada się na cztery gromady znaczeniowe:

Nazwy topograficzne (60-65% zebranego materiału) pochodzą od terminów topograficznych lub wyrazów w różny sposób określających właściwości topograficzne terenu. Do często spotykanych terminów, które z biegiem czasu stały się nazwami własnymi, należą:

Kiczera nazwa bardzo rozpowszechniona w całych Karpatach, lecz nie do końca wyjaśniona. Najczęściej za J. Rudnickim¹⁵ przytacza się znaczenie ‘zalesiona góra z nagim wierzchołkiem’. Takie objaśnienie nazwy nie znajduje oparcia w realiach terenowych wczesnego etapu osadnictwa. Znikome jest bowiem prawdopodobieństwo istnienia wówczas w Beskidach tak dużej liczby zalesionych wzgórz z nagimi wierzchołkami. Między dolinami górnej Wisłoki i górnego Sanu udokumentowałem około 150 Kiczer, z czego: ponad 60% to ‘niewysokie wzniesienia wyrastające u podnóży wyższych grzbietów’ rzadziej ‘zakończenia bocznych grzbietów (bardzo często ze spłaszczeniami)’ (ok. 30%) i, sporadycznie, ‘góry wyspowe, odznaczające się dużym indywidualizmem, ale występujące zawsze w pobliżu wyższych pasm’ (ok. 9%), np. Kiczera nad Ustrzykami Górnymi¹⁶.

Magura  ‘wysoka odosobniona góra, obła góra’17. W Bieszczadach Zachodnich nazwy tego typu grupują się na południe od doliny Sanu, np. Magura Stuposiańska, Magura (na mapach Dwernik Kamień), Magura Nasiczańska (na mapach Jawornik), Magura Hulszczańska (na mapach Magurka), Magura Krywicka (na mapach Stoły).

Dział  (bojk. Dił, czasem Dził) ‘grzbiet oddzielający dwie doliny lub dwie wsie’.

Groń (bojk. Hruń) ‘mały pagórek, wzgórze’¹⁸. Pięknym przykładem gronia jest wzgórze w zakolu małej obwodnicy koło Bukowca, na zachód od odgałęzienia drogi do Terki.

Przysłup (bojk. Pryslip) ‘przegięcie grzbietu, przełęcz’. Wszystkie ważniejsze bieszczadzkie przełęcze sygnowane były tą nazwą, np. Przełęcz
Wyżniańska, Przełęcz Wyżna, przełęcz między Rożkami a Ryczywołem, przełęcz między Wołosanią a Matragoną.

Szczob ‘szczyt góry’.

Berdo ‘skalisty szczyt lub grzbiet góry’, wtórnie ‘wzgórze’¹⁹. Jeden z najliczniejszych (na terenie każdej wsi występuje kilkakrotnie) i najbardziej charakterystycznych toponimów Bojkowszczyzny. Na zachód od Cisnej, czyli już na Łemkowszczyźnie, występuje sporadycznie (Wola Michowa, Darów, Barwinek).

Berce ‘zdrobnienie od słowa berdo, także ‘pagórek’.

Boroło ‘skała, przepaść’²⁰. Nazwy te na ogół grupują się w dolinach rzecznych, gdzie sygnują przepastne zbocza koryt.

Obłaz ‘występ góry, który trzeba obchodzić’.

Debra ‘stromy stok góry, przepaść, miejsce trudne do przejścia, teren pocięty, niedostępny’²¹.

Łuh ‘mokre, nizinne miejsce’²².

Syhła (rum. sihla) ‘miejsce porośnięte gęstym, wysokim lasem’²³.

Roztoka ‘miejsce między łączącymi się potokami albo wysepka na rzece’.

Znaczenie pospolite niektórych z nich zachowało się w pamięci dawnych mieszkańców bieszczadzkich wsi, np. dawny mieszkaniec Zawoja lokalizując nazwę Borolo mówił „...berdo haniebne pid Watrami...”.

Przykładami nazw topograficznych opisujących właściwości terenu są:
•    Jawornik ‘las jaworowy’.
•    Bukowina ‘las bukowy’.
•    Plasza rum. pies ‘łysy’²⁴. Na mapach błędnie Płasza.
•    Krąglica (łem. Kruhłyca) ‘okrągła góra’.
•    Ostre ‘stroma góra’.
•    Tołsta ukr. tołstyj ‘tłusty, masywny’.
•    Bahnysty ukr. bahnystyj ‘teren bagnisty’
•    Ocha, Ochabiska od ochab ‘bagno, tzręsawisko’²⁵.

Do grupy nazw topograficznych zalicza się też bardzo liczne wyrażenia przyimkowe, np. Pod Berdem, Za Wierchem, Medżyberdy, Medżyzwory itp.

Nazwy kulturowe (około 12%) — nazwy, treść których ma związek z działalnością kulturalną człowieka, zarówno w dziedzinie kultury materialnej, jak i duchowej. Z kilku gromad semantycznych, jakie można wyróżnić w tej grupie, najliczniejsze są toponimy związane z:

1. tzw. gospodarka żarową, czyli uzyskiwaniem nowych terenów rolnych przez wypalanie (wycinanie) lasu, np.:
•    Czerteż ‘kawał uprawnej roli zdobyty wskutek wyrąbania i wykarczowania lasu’.
•    Pasika ‘miejsce, na którym wyrąbano las pod uprawę roli’.
•    Łaz ‘polana tub pole w lesie, pierwotnie obszar wykarczowany’.
•    Czerenina ‘spalony zrąb pod uprawę roli’.
•    Terebowiec (właściwie Tereboweża) ‘miejsce trzebieży, karczunku’.

2. gospodarką pasterską:
•    Koszaryszcze ‘miejsce, gdzie był koszar’.
•    Styna rum. stina ‘miejsce postoju owiec’²⁶.
•    Leżowyszce ‘miejsce, gdzie było legowisko bydła na połoninie’.
•    Gelety por. rum. galeata ‘skopek’.
•    Meryndzowyszcze rum. merindd ‘owca (krowa) przeżuwa’²⁷.

3. dziełami obronnymi
•    Zamczyska ‘miejsce, gdzie niegdyś był zamek’.
•    Horod, Horodek, Ohorod ‘miejsce, gdzie kiedyś był gród, grodzisko’.
Nazwy Zamek (Zamczysko) są z reguły genetycznie młodsze od toponimów typu Grodzisko. Obecność tych nazw na obszarze jednej wsi (np. w Rajskiem), wskazuje na różne okresy użytkowania desygnowanych miejsc. Badania archeologiczne prowadzone na stanowiskach identyfikowanych nomenklaturą pogrodową dają często rezultaty negatywne, co badacze tłumaczą w rozmaity sposób. Przykładowo M. Parczewski²⁸ uważa, że nie wszystkie nazwy typu Grodzisko, Gródek są desygnatami dawnych dzieł obronnych. Niektóre z nich mogą być reliktami nazewniczymi jakichś urządzeń gospodarki pasterskiej lub punktów rozgraniczenia posiadłości. J. Marszałek²⁹ brak wysokiej korelacji wyjaśnia migracjami ludności w czasie wojen i przenoszeniem legend w inne środowisko oraz przypisywanie ich do nowych miejsc na zasadzie skojarzenia podobieństw.

4. inną działalnością gospodarczą
•    Huty, Zahutyny ‘miejsce, gdzie była kiedyś huta’, np. w Bereżkach.
•    Potasznia ‘miejsce, gdzie dawniej wyrabiano potaż’.

5. pomiarami triangulacyjnymi
•    Patryja od patrija ‘wieża triangulacyjna lub widokowa’.
•    Cymir bojk. cymyr ‘wieża triangulacyjna’. Tak nazywano w Wołosatem zachodni szczyt Połoninki (1111 m).
•    Figura ‘wieża triangulacyjna’³⁰.

6.    rozwojem sieci osadniczej
•    Wola ‘osada posiadająca wolniznę’. Ojkonim wola jest symptomem żywej rozbudowy sieci osadniczej. Wole, podobnie jak śląskie Lgoty i ruskie Swobody, były osadami, których mieszkańcy byli czasowo zwolnieni od czynszów i robocizn na rzecz pana wsi lub kościoła. W Bieszczadach i Beskidzie Niskim powstawały na ogół jako przysiółki osad macierzystych³¹, co było rzadkością w innych regionach
Polski, gdzie dominowały wole — samodzielne wsie³².

Nazwy dzierżawcze (około 18%) mówią o przynależności danego miejsca do właściciela indywidualnego lub zbiorowego. Najliczniejsze są nazwy odosobowe z przyrostkami -ów, -owa, -owe, np. Bylów Potok należał kiedyś do jakiegoś *Byla³³, Pasika Rewakowa do *Rewaka, a Hnatowe Berdo do Hnata, czyli Ignacego. Mniej produktywne są sufiksy: -wiec, np. Rakowiec (od nazwy osobowej Rak), Szczandrowiec (najprawdopodobniej od Szandro ‘Aleksander’)³⁴ oraz -yn, który buduje dzierżawcze hydronimy, np. Parasyn Żwir to ‘Zwir należący do *Parasa’, Żaryn (potok na granicy Zawoja i Polanek) to potok (a właściwie pole w jego dolinie) należący do jakiegoś *Żara.

Bardzo częste są jednak nazwy złożone, np. topograficzno-dzierżawcze lub kulturowo-dzierżawcze, np.:
•    Łazy Zaborockie ‘Łazy należące do Zabrodzia’.
•    Łokut Tworyńcki to ‘grunt w zakolu Wetlinki należący do Tworylnego’.
•    Połonina Wetlińska ‘połonina należąca do Wetliny’.
•    Połonina Caryńska ‘połonina należąca do Caryńskiego’, a nie bezpośrednio od rum. ţarina ‘ziemia uprawna, pole zasiane’³⁵.
•    Pukowe Berdo ‘Berdo należące do jakiegoś *Puka’. Ta nazwa przyjęła się w zniekształconej postaci: Bukowe Berdo i pozostaje w sprzeczności znaczeniowej z charakterem (połoninny grzbiet) swojego desygnatu.

Nazwy deminutywne — nazwy zdrobniałe, np.:
•    Gronik ‘mały Gron’.
•    Kiczerka ‘mała Kiczera’.

Obecność nazwy zdrobniałej wskazuje na istniejącą nazwę niedeminutywną (odpowiednio Gron i Kiczera), z reguły starszą.

W grupie drugiej W. Taszycki wyróżnił następujące zespoły nazw:
1.    nazwy etniczne (etnonimy) — oznaczały pierwotnie ludzi osiadłych w danym miejscu, a nie samo miejsce, np. ojkonim Ruskie może wskazywać na inne, np. czysto wołoskie, pochodzenie mieszkańców sąsiednich osad, np. Zatwarnicy, Dwernika.
2.    nazwy patronimiczne — pierwotnie oznaczały potomków lub poddanych człowieka, od imienia którego wzięła początek nazwa. Przykładem może być ojkonim Radoszyce, pochodzący od nazwy osobowej Radosz.

Nazwy niejasne (ciemne)
• Otryt — na starych mapach austriackich nazwa ta występuje w postaci zniekształconej Odryt. Błędny zapis nazwy na mapach zaborców sygnalizował już E. Wołoszczak³⁶.
• Hyrlata — dokumenty z XVI w. wymieniają ten oronim jako: Howorlath (1534 r.) i Choworletha (1598 r.)³⁷, co może kojarzyć się z czarnohorską Howerlą. Ta ostatnia z nazw nie jest jednak jasna³⁸ i niesłowiańska³⁹.

W klasyfikacji strukturalno-gramatycznej S. Rosponda mamy trzy grupy toponimów:
1.    nazwy prymarne to nazwy bezafiksalne, czyli nie różniące się od wyrazów
pospolitych, np. Bagno — bagno, Skała — skała;
2.    nazwy sekundarne (wtórne) to nazwy pochodzące od innych nazw i derywowane za pomocą afiksów (przyrostków bądź przedrostków), np.
•    Kiczerka — Kiczera
•    Magurka, Maguryczy – Magura
•    Przedgórz — Góra itp.;
3. nazwy złożone (dwurdzeniowe) — np. Werzwora, Werseła, Medżyberdy itp.

Wszystkie omówione powyżej podziały nazw znajdują zastosowanie w różnych dziedzinach nauki. Największe znaczenie praktyczne ma klasyfikacja znaczeniowa, a zwłaszcza zespoły nazw topograficznych i kulturowych, które odgrywają najważniejszą rolę w poszukiwaniu związków między nomenklaturą a środowiskiem geograficznym i gospodarczą działalnością człowieka. Klasyfikacje związane z właściwościami desygnatu lub jego wielkością rzutują na kategorie napisów występujących na mapie. Nazwy prymarne i sekundarne wskazują na wiek względny nazw, znajdują więc zastosowanie w badaniach przestrzennego rozwoju sieci osadniczej.

Pochodzenie nazw i ich wiek

Prawie zawsze najstarszą część systemu nazewniczego tworzą nazwy największych rzek. Niektóre z hydronimów wschodniej części polskich Karpat uważane są za nazwy „indoeuropejskie” (IE), co oznacza, że nie można ich przydzielić określonej grupie językowej, np. celtyckiej, germańskiej, słowiańskiej. Są to nazwy zupełnie obce lub urobione od nazw obcych przez dodanie słowiańskiej końcówki. Z terenu Bieszczadów i wschodniego Beskidu Niskiego L. Bednarczuk⁴⁰ zalicza do takiej grupy hydronimy: San i Osława.

Etymologia Sanu nie jest jasna. Nie jest to nazwa słowiańska, być może tracka. Wyprowadza się ją z praindoeuropejskiej podstawy -*san-, -*se-, oznaczającą ‘wodę szybko płynącą’⁴⁰.

Omawiany hydronim był różnie kontynuowany w językach polskim (forma San) i ruskim (ukraińskim) (forma Sian). Występowanie tych dwóch wariantów jest różnie wyjaśniane przez językoznawców. Według J. Rozwadowskiego⁴¹ obie pochodzą od jakiejś innej starszej nazwy, „...którą oba szczepy już zastały; którą, ponieważ jej zupełnie dokładnie wymawiać nie mogły, każdy na swój sposób przyswoił”. Z kolei Z. Stieber⁴², na podstawie analizy lingwistyczno-historycznej, doszedł do wniosku, że Polacy przyjęli tę nazwę od Rusinów, ale nie mogąc wymówić ruskiego półmiękkiego s` zmienili je na s. Zmiana ta miała nastąpić stosunkowo późno, bo po przyłączeniu Rusi Halickiej do Polski. Wówczas całe dorzecze Sanu znalazło się w orbicie silnego oddziaływania języka polskiego, z tego też względu ruska forma nazwy z S'an zachowała się do lat czterdziestych XX w. tylko na obszarze, gdzie osadnictwo ruskie było zwarte, a wpływy polonizacji ograniczone, np. w Bieszczadach Zachodnich.

Zupełnie odmiennie problem ten rozwiązuje W. Makarski⁴³. Badacz ten zauważa, że interpretacji Z. Stiebera przeczą najstarsze zapisy nazwy: Sanu (1097 r.), Sanь, reku Sanь, k Sanovi (1152 r.), nad Sanomь (1152 r.), Sana (1287 r.), San (1373 r.)⁴⁴ i dalej zakłada, że w języku polskim mogły występować wówczas dwie równolegle formy: San i Sian, które zostały przyjęte przez Rusinów w XI w. Po ponownym włączeniu dorzecza Sanu do Korony w połowie XIV w. Polacy, „ ...zetknąwszy się z dwoma ruskimi od dawna kontynuowanymi wariantami tej samej nazwy wodnej: San i Sjan, wybrali tę pierwszą (lub ją zachowali), odrzucając drugą ze względu na obco dla nich brzmiące sj, a Rusini pozostali jedynie przy formie z tą grupą”⁴⁵.

Obecnie, po powojennych wysiedleniach ludności ruskiej (bojkowskiej), druga z form w całym górnym dorzeczu praktycznie przestała być używana. Utrwaliła się tylko w kilku nazwach własnych, np. Sianki, Sianowe, Siańskie, Stuposiany, Sianobiczka⁴⁶. Warto dodać, że swą nazwę rzeka otrzymała poza Karpatami, na równinach, gdzie osadnictwo rozwinęło się znacznie wcześniej niż w górach.

Osława — S. Hrabec⁴⁷ i J. Rieger⁴⁸ hydronim ten wyprowadzają od słowa i ‘kamień’, więc pierwotnie ‘kamienista rzeka’. L. Bednarczuk⁴⁹ zwraca uwagę, że „wyraz ten ani w słowiańskim, ani w innych językach indoeuropejskich bezpośrednio kamienia nie oznacza, lecz tylko coś ostrego”. Proponuje więc hydronim uznać za niejasny, raczej niesłowiański. Obok Osławy na pograniczu Beskidu Niskiego i Bieszczadów Zachodnich występuje jeszcze kilka takich nazw w formach sekundarnych, np. Osławica — lewy dopływ Osławy, Osławice — pole w Maniowie⁵⁰, Osławice i Osławiczki — potoki na południowych stokach Bukowicy⁵¹, oraz Wiśliska i Wisławiczki⁵² — dolina w Dołżycy k/Komańczy (gdzie wiś- może z dawniejszego os-)⁵³.

Za indoeuropejską nazwę wodną w polskiej części Karpat Wschodnich uważa się ponadto hydronim Wiar, zaś po południowej stronie głównego grzbietu wododziałowego: Laborec, Uh i Udawę⁵⁴.

Na podstawie form wyżej wymienionych nazw nie można ustalić, kiedy Słowianie powyższą nomenklaturę przyjęli. „Nie wiadomo również, jakimi językami mówili pierwotni mieszkańcy Karpat. Ze względu na paralele bałkańskie [...] wydaje się, że przybyli tu raczej z południa”⁵⁵. Także bardzo starą, być może niesłowiańską nazwą jest Otryt. T. A. Olszański zaznacza, że być może w przeszłości miała ona znacznie większy zasięg i może pierwotnie sygnowała to, co dziś nazywamy Bieszczadami⁵⁶.

Do przedsłowiańskiej warstwy nazewniczej zalicza się również nazwę miasta Dukla⁵⁷, a być może oronim Cergowa? Pierwsze z mian jako nazwa topograficzna oznacza ‘wgłębienie, przełęcz’. Ojkonim ten można zestawić z południowosłowiańskim toponimem Duklja (rzymskie Doclea, Dicolea), który pochodzi od iliryjskiego plemienia Dokleatów⁵⁸ i uznać za przeniesiony na północne stoki Karpat. Pożyczka taka mogła nastąpić dosyć wcześnie, skoro szlak przecinający Karpaty przez Przeł. Dukielską znany był już w X w.⁵⁹. Nazwa Cergowa jest również niesłowiańska, o niejasnej do końca etymologii⁶⁰. Nazwę miejscowości językoznawcy wiążą z niemiecką nazwą osobową Cerg, Cyrg⁶¹. W takim ujęciu jest to nazwa dzierżawcza oznaczająca ‘wieś jakiegoś Cerga’. Bardziej prawdopodobne wydaje się jednak, że nazwa wsi pochodzi od nazwy góry. Niektórzy badacze (J. Rieger i W. Makarski) wywodzą ją z węgierskiego csergö ‘szmer, pomruk’ lub cserga ‘namiot’. Warto zwrócić uwagę, że nie jest to nazwa odosobniona. Koło Łupkowa wznosi się góra Czergiw (Czerhiw), wieś Čerhov jest koło Słowackiego Nowego Miasta i wreszcie na południowy zachód od Bardiowa mamy pasmo górskie Čergov.

Z drugiej połowy I tysiąclecia pochodzą najstarsze hydronimy słowiańskie - prasłowiańskie określenia wód czystych (przeźroczystych), przykładem których są nazwy typu Jasieł, Jasełko i pochodne. Niewątpliwie późniejsze są natomiast nazwy odrzeczne zbudowane na tych podstawach, np. Jaśliska, Jasło. Sama Jasiołka w górnym biegu zwana była dawniej Jasieł (Jasył). Tak nazywali ten ciek Łemkowie z Zawadki Rymanowskiej⁶², tak też nazywała się wieś, na terenie której są źródła rzeki⁶³. Rozpatrywany hydronim językoznawcy wyprowadzają z prasłowiańskiego (J)ě(d)s - z przyrostkiem ъlъ, co odpowiada polskim elementom: Jeś- || Jaś- i przyrostkowi -eł; jasieł ‘jasny, czysty’⁶⁴.

Z czasów przynależności wschodniej części Beskidu Niskiego i Bieszczadów Zachodnich do Rusi pochodzi nazwa Posada. W pierwszej wzmiance o Sanoku, która pojawia się w 1150 r. w Latopisie hipackim, jest mowa że „...król węgierski Gejza II [...] zajął gród Sanok, wziął posadnika jego Jaszę i następnie zajął wiele wsi koło Przemyśla”⁶⁵. Wiadomość ta wskazuje na rangę Sanoka - ówczesną rezydencję posadnika, czyli urzędnika „...sprawującego na Rusi władzę administracyjną nad grodem i należącym doń obszarem”⁶⁶.  A. Fastnacht⁶⁷ łączy obecnie występującą w granicach miasta Posadę Olchowiecką (Sanocką) ze staroruskim wyrazem posad ‘podgrodzie, przedmieście’. Jeszcze w XIX w. F. Siarczyński (1826) zwrócił uwagę na inną interpretację toponimu posada ‘pierwotna osada, obok której zostało założone miasto’⁶⁸. Chociaż pierwsze wzmianki o osadach sygnowanych tymi nazwami są późniejsze od terminu lokowania miast, uznaje się je za faktycznie starsze od ośrodka miejskiego. Tak więc Posada Jaśliska wydaje się być starsza od samych Jaślisk.

Zasadniczy zrąb nazewnictwa w omawianej części Karpat zaczyna kształtować się dopiero po powstaniu stałego osadnictwa wołoskiego w XV w. Tylko jedna nazwa — Radoczicze (dziś Radoszyce) — istniała wcześniej i została wymieniania już w dokumencie z 1361 r. Jest ona klarowna pod względem etymologicznym i słowotwórczym. U jej podstawy leży imię Radosz, a patronimiczny sufiks -ice (w formie ruskiej -ya, Radoszyci) świadczy, zdaniem Z. Stiebera, o „pierwotnej polskości nazwy”⁶⁹.

Według tego językoznawcy⁷⁰ nomenklaturę wołoską tworzą nazwy różnego pochodzenia, które zostały rozniesione wskutek migracji wołoskich na obszarze całych Karpat. Toponimia ta występuje na zwartym obszarze od Bałkanów i gór Albanii przez Karpaty rumuńskie po Morawy w Czechach. Przykładami mian mających tak rozległe rozprzestrzenienie mogą być liczne: Magury, Kiczery, Gronie, Syhły⁷¹. Znamienny jest przy tym brak tych terminów poza obszarami górskimi⁷². Z. Stieber (op. cit) elementy wołoskie w nazewnictwie Karpat polskich podzielił na cztery kategorie:
1.    wyrazy rumuńskie pochodzenia niesłowiańskiego (łacińskie, albańskie), np. Kiczera, Rotunda, Petrus (Piotruś);
2.    wyrazy rumuńskie pochodzenia słowiańskiego, np. Pripor, Przypór;
3.    wyrazy, które nigdy nie istniały w języku rumuńskim, ale zostały „zgarnięte” przez falę pasterską i rozniesione po Karpatach. Najliczniejsze są tu wyrazy ruskie, np. Kotelnica, Czerteż;
4.    wyrazy polskie, przyjęte przez Wołochów i używane tylko na obszarze szerzenia się wołoskiej gospodarki pasterskiej, np. Czerchla, Cyrhla⁷³.

Natężenie nazw wołoskich maleje w miarę posuwania się na zachód. Niektóre z nich, np. Klewa, Tarnica, są rozpowszechnione w całych Karpatach ukraińskich i mają zachodnie zasięgi występowania w naszych Bieszczadach⁷⁴. Zasięg nazw typu Płai i Stina, charakterystycznych dla Bojkowszczyzny i Huculszczyzny, wyraźnie nawiązuje do zachodniego krańca połonin w Karpatach Wschodnich⁷⁵.

Szczególny zespół tworzą nazwy wołoskie występujące jednostkowo „a więc nazywane z pewnością na miejscu przez zimujących, czy też z innych powodów osiadłych (choćby czasowo) pasterzy, mówiących po rumuńsku”⁷⁶. Przykładowo są to: Lespedar z rum. léspede, léspezi ‘płyta (kamienna)’ (hydronim ten sygnuje lewy dopływ Wisłoka, między wsiami Wisłok i Moszczaniec), Pikujny por. rum. pic-ul ‘góra’⁷⁷ (pole w Turzańsku), Fereczat por. rum. ferece ‘paproć’⁷⁸ (góra i potok, na mapach Fereczata), Gelety por. rum. gaeleta ‘skopek’⁷⁹ (polana nad górnym Hylatym), Piotruś (Petrus) z rum. pietrós ‘kamienisty’ (góra koło Jaślisk), Plasza (na mapach Płasza) z rum. pleş ‘łysy’⁸⁰, Kiel (na mapach Klin nad Czeremchą) z rum. chel (wymawiane kiel) ‘łysy’ itp.

Jednocześnie z rutenizacją Wołochów w Karpatach Wschodnich i Środkowych coraz liczniej zaczęła pojawiać się ukraińska (łemkowska, bojkowska) nomenklatura terenowa, tworząca kolejną, młodszą warstwę toponimiczną. Poziom ten zawiera najwięcej nazw, zwłaszcza mikrotoponimów. Wiek poszczególnych mian jest tu również zróżnicowany. Generalnie można przyjąć, że „ogólne” nazwy topograficzne i kulturowe są najstarsze, np. Dział, Berdo, Jawornik, Czerenina, później pojawiły się nazwy złożone i sekundarne, np. Wysokie Berdo, Kiczerka oraz, gdy teren nie miał wyraźnych cech lub gdzie części składowe jakiegoś większego obiektu musiały mieć kilka nazw, np. ze względu na przynależność do kilku właścicieli, powstawały nazwy dzierżawcze, np. Dział Nykołyszaków, Berdo Hnatowe, Jawornik Kyczów, Czerteż Czuhranów, Czerenina Moszczycowa.

Wiele nazw, dotyczących niekiedy bardzo drobnych przedmiotów terenowych, znajdujemy w starych dokumentach, np. akt podziału z roku 1598 wymienia nazwy znane do dziś w Dołżycy „... na berdo Falowy, stamtąd na berdo Cziszowe”⁸¹. W najstarszych dokumentach można znaleźć nazwy dużych i wysokich gór, np.: Bukowica (1435 r.)⁸², Matragona (1511 r.)⁸³, Kamień (nad Rzepedzią) (1512 r.)⁸⁴, Jawornik i Fereczata (1529 r.)⁸⁵, Danowa (1548 r.)⁸⁶.

Niektóre z nazw znanych w XV i XVI stuleciu zostały zapomniane. Przykładem może być Niezablecz - dawne miano Wysokiego Działu⁸⁷ czy Terpiczów – osada, na terenie której wyrosły później Bachlawa i Średnia Wieś⁸⁸.

Niekiedy o „względnym” wieku poszczególnych toponimów mówią one same, co najwyraźniej widać w podziale Wetliny: Stare Sioło to najstarsza część wsi, później powstało Zabrodzie, zaś najmłodsza jest Osada. Nie trudno też ustalić, że tzw. Stary Majdan przy drodze z Cisnej do Habkowiec powstał wcześniej niż Majdan przy drodze do Żubraczego. Podobnie jest - w pewnym uproszczeniu - w Wetlinie: toponim dzierżawczy Kohutowa jest starszy od nazwy Polanka Kohutanyna, gdyż ta ostatnia była kiedyś własnością potomka Kohuta.

Najmłodsze są nazwy wprowadzone i utrwalone przez mapy po ostatniej wojnie. Do nich możemy zaliczyć: Przełęcz Orłowicza w paśmie Połoniny Wetlińskiej, Puszczę Bukową, Przełęcz Wyżną i Jeziorko Szmaragdowe. Nie przyjęły się natomiast: Przełęcz Milicjantów oraz Wielka i Mała Grań Wopistów.

Nazwy na mapach Bieszczadów i Beskidu Niskiego

Nomenklatura map turystycznych pochodzi na ogół z map topograficznych, ale najczęściej jest w stosunku do nich objęta generalizacją ilościową. Szczegółowe dane odniesione do własnych zbiorów toponimicznych z obszaru Bieszczadów Zachodnich i Beskidu Niskiego⁸⁹ wskazują, że nazewnictwo map turystycznych pod względem ilościowym sięga tam zaledwie 10-20% toponimii dokumentowanej w terenie. Tak mały odsetek nazw wynika z przerwania ciągłości osadniczej tych regionów po II wojnie światowej, dla których podstawowym źródłem kartograficznym lokalnej toponimii jest dziś mapa topograficzna WIG z połowy lat trzydziestych.

Nazewnictwo występujące na mapach nie zawsze jest zgodne ze stanem faktycznym. Można wskazać kilka rodzajów rozbieżności:

1.    nazwy nie potwierdzone przez badania terenowe. Najczęściej są to miana sztucznie utworzone przez topografów lub informatorów, albo nazwy oryginalne w silnie zniekształconej formie. Charakterystyczną podgrupę tworzą tu nazwy terenowe brzmiące tak samo, jak nazwy pobliskich wsi, np. Smerek (nazwa wsi oraz szczytu 1222 m), Muczne (dawny przysiółek Dźwiniacza i góra 861 m), Dwernik (wieś, potok, góra 691 m), Hulskie (wieś i góra 846 m), Tokarnia (wieś i góra 777 m), Mszana (wieś i góra 642 m), Kamionka (wieś i góra 638 m), Chyrowa (wieś i góra 695 m). Do tego typu błędów dochodzi najczęściej, gdy topograf pyta o miano obiektu położonego na terenie sąsiedniej wsi i w odpowiedzi zamiast nazwy własnej otrzymuje nazwę tej wsi w rozumieniu obszaru tej osady. Znaczenie takich nazw niewiele ma wspólnego z charakterem sygnowanego obiektu, a bywa nawet sprzeczne, np. nazwa Smerek, oznaczająca ‘świerk’, na mapach Bieszczadów odnosi się do pokrytego połoniną, bezleśnego szczytu⁹⁰.

2.    nazwy przekręcone lub błędnie zapisane. Pierwszą dokumentację nazewniczą na obszarze Galicji prowadzili podczas pomiarów polowych topografowie różnych narodowości (np. Austriacy, Czesi), zaś ich informatorami byli ekonomowie, rządcy majątków czy leśnicy (z reguły Polacy) lub miejscowi chłopi (Polacy, Ukraińcy, Bojkowie, Łemkowie). Ta sytuacja spowodowała, że wiele nazw trafiło na późniejsze mapy w postaci zniekształconej.
Niektóre z nich są tak odległe od form oryginalnych, że próby dociekania etymologii prowadzą na manowce. Na przykład toponim Jeleniowaty bynajmniej nie nawiązuje do świata zwierząt. Właściwa jego forma — Jałynowaty — pochodzi od ukraińskiego jałyna i oznacza ‘las jodłowy’, Bukowe Berdo to w rzeczywistości Pukowe Berdo⁹¹ , Prowcza — Prowisja, Leobrat – Liwobrad, Hylaty — Gelety, Balotecz — Bołotecz, Hradlik — Hriadnik, Szczabe — Szczoby, Klin — Kiel itp. W literaturze można znaleźć przykłady objaśniania takich nazw. Nie dziwi fakt, że niektóre z nich są uznawane za niejasne, np. Prowcza⁹², Leobrat⁹³. Właściwy zapis pierwszej z nazw wskazuje, że nawiązuje ona do jakieś ‘prowizji’, druga z kolei sygnuje miejsce leżące ‘po lewej stronie brodu’. Hydronimy Hylaty i Balotecz pokazują, jak trudne są w interpretacji nazwy pochodzące z map. Pierwsza z nazw nie jest nazwą wodną i odnosi się do polan pod Połoniną Wetlińską. Jako Gelety jest nazwą kulturową⁹⁴, a nie topograficzną⁹⁵. J. Rieger⁹⁶ nazwę Balotecz interpretuje jako ‘potok z jasną, biała wodą’ (ukr. –tecz ‘przepływ, strumień wody’ i ukr. biło ‘biało’). Czy jednak właściwa forma nazwy Bołotycz, Bołotecz nie oznacza ‘potoku błotnistego’?

3.    Nazwy błędnie przepisane z map zaborców. Wzajemne podobieństwo liter w oronimii map austriackich (np. „H” i „K”, „b” i „h”, „k” i „ł”) było przyczyną powstania dziwacznych nazw na później opracowywanych polskich mapach topograficznych. Wyjątkowy przykład pochodzi z Beskidu Niskiego, gdzie napis Wrch⁹⁷ (czyli Werch, Wierch) zastąpiono na mapie WIG⁹⁸ nic nie znaczącą nazwą Wrob. Na mapach bieszczadzkich w podobny sposób z Hryzowej powstała Krysowa koło Jaworca.

4.    Nazwy błędnie sklasyfikowane na mapach. Mankament tego typu przekłada się bezpośrednio na niewłaściwą interpretację toponimii. Na przykład nazwa Berdo sygnuje jedno ze zboczy nad Suchymi Rzekami, a na mapach została przypisana do potoku spływającego spod Przełęczy Orłowicza na północ. Taki zapis został przez geomorfologów zrozumiany jako ‘odcinek koryta z progami skalnymi’⁹⁸, podczas gdy termin ten ma całkiem inne znaczenie.

5.    Nazwy źle zlokalizowane. Błąd ten najczęściej bierze się stąd, że istnieje różnica w odbiorze terenu między mieszkańcami gór a topografami i turystami. Nazwy na ogół dotyczą pól, polan, lasów, a topografowie na mapach przypisują je do szczytów i przełęczy. Niektóre z mian, np. Żołobina koło Tworylnego, Przysłup koło Wołosani czy Jamy koło Łopienki sygnują wzniesienia, podczas gdy ich znaczenie jest wyraźnie związane z „negatywnymi" („wklęsłymi") formami terenu.

Liczba błędów w zarysowanych powyżej grupach na mapie turystycznej Bieszczadów jest pokaźna i waha się w przedziałach 8-24%.

Nazewnictwo występujące na mapach, pomimo powyższych mankamentów, przyjęło się w powszechnym obiegu i dobrze pełni funkcję komunikacyjną. Znamię w jego ugruntowaniu odegrały opracowania turystyczne PPWK, na których toponimia, traktowana jako element podkładu, w kolejnych edycjach z reguły nie była uzupełniania i poprawiana. O ile uzupełnianie nomenklatury o nowo udokumentowane miana nie budzi wątpliwości, to korekta pisowni lub lokalizacji nazw utrwalonych może być przedmiotem polemiki.

Zarysowane zagadnienia nazewnictwa terenowego, oparte tylko na materiale wycinkowym, pokazują, jak obszerną skarbnicą wiedzy o regionie są lokalne nazwy. Toponimia jest ważnym narzędziem badawczym zwłaszcza wtedy, gdy dysponujemy w miarę pełną bazą materiałową, z nazwami prawidłowo zapisanymi i zlokalizowanymi w przestrzeni. Utworzenie takiej kompleksowej dokumentacji dla Beskidu Niskiego i polskich Bieszczadów, w związku z powojennym odpływem miejscowej ludności, jest obecnie zadaniem bardzo trudnym, a już za kilka lat, w ogóle nie będzie możliwe do przeprowadzenia.

Przypisy:

1. Pochodzenie i znaczenie większości nazw z obszaru polskich Bieszczadów znajdzie czytelnik w: J. Rudnicki (1939). Nazwy geograficzne Bojkowszczyzny. Rozprawy z onomastyki słowiańskiej, Lwów; Z. Stieber (1948). Toponomastyka Łemkowszczyzny. Cz. I. Nazwy miejscowości. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe i (1949) Toponomastyka Łemkowszczyzny. Cz. II. Nazwy terenowe, Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
2. J. Staszewski (1968). Mały słownik. Pochodzenie i znaczenie nazw geograficznych. Warszawa: WP, s. 294.
3. W. Lubaś (1962). Nazwy terenowe powiatów jasielskiego i krośnieńskiego. [W:] Onomastica VIII. Wrocław, s. 200; M. Jurkowski (1964). Terminy geograficzne a nazwy własne. Poradnik Językowy, ss. 104-105.
4. W ten sposób powstają tylko tzw. nazwy własne prymarne (por. Podziały nazw).
5. M. Orłowicz (1954). Bieszczady. Warszawa SiT, s. 105.
6. Także nie potwierdza tego nazewnictwo występujące w pracy M. Augustyna (1999). Nazewnictwo  wsi Wołosate. [W:] Bieszczad 6. Rocznik Towarzystwa Opieki nad Zabytkami. Oddział Bieszczadzki. Ustrzyki Dolne. ss. 41, 50, 67, 73-74.
7. W. Krukar (2000). Gniazdo Tarnicy – Halicza i dolina Wołosatego. Materiały do monografii. Płaj 20, s. 22.
8. A. Borzemski (1905). Archiwa w Sanoku, Jaśliskach, Króliku Wołoskim, Hłomczy, Ladzinie i Klimkówce. Nakładem miasta Sanoka w Sanoku, ss. 143-144.
9. Por. E. Rzetelska Felszko (1998). Nazwy miejscowe [W:] Polskie nazwy własne. Encyklopedia. Warszawa — Kraków: TNW, PAN, IJP. ss. 196-221.
10. W, Taszycki (1946). Słowiańskie nazwy miejscowe (ustalenie podziału). Prace Komisji Językowej PAU (Nr 29). Kraków, ss. 1-18.
11. S. Rospond (1957). Klasyfikacja strukturalno-gramatyczna słowiańskich nazw geograficznych. Wrocław: Prace Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego. Seria A, Nr 58.
12. K. Dejna (1956). Terenowe nazwy śląskie. [W:] Onomastica II. ss. 103-126.
13. M. Kucała (1959). Nazwy terenowe z kilku wsi w powiecie myślenickim. [W:] Onomastica V. ss. 67-100.
14. Por. S. Urbańczyk (1994). Nazwy miejscowe — klasyfikacja. [W:] Encyklopedia języka polskiego. Warszawa — Wrocław — Kraków: Ossolineum, s. 217.
15. J. Rudnicki (1939). Op. cit., s. 24.
16. Por. W. Krukar (2004). Wołoskie nazwy topograficzne w Bieszczadach Zachodnich i Beskidzie Niskim. Wierchy 69, ss. 103–113. 
17. Por. K. Nitsch (1920). Spisz i Magura. Język polski V. ss. 117-118; J. Rudnicki (1939). Op. cit., s. 25; Z. Stieber (1949). Op. cit., s. 46; S. Hrabec (1950). Nazwy geograficzne Huculszczyzny. Prace onomastyczne. Kraków, s. 42.
18. Z. Gołąb (1959). Karpacki Groń. [W:] Onomastica V. Wrocław — Kraków. ss. 293–309.
19. M. Jurkowski (1967). Słowiańskie *bŕdo ‘rodzaj góry’ jako termin geograficzny i nazwa własna. [W:] Studia z filologii polskiej i słowiańskiej 6. ss. 147–156. 
20. Z. Stieber (1949). Op. cit., s. 12.
21. Z. Stieber (1949). Op. cit., s. 20; J. Rieger (1995). Słownictwo i nazewnictwo łemkowskie. Warszawa: Semper. s. 161.
22. K. Zierhoffer (1986). Formowanie się nazewnictwa od terminów topograficznych na przykładzie wyrazu „łęg”. Prace Onomastyczne 32. Wrocław: Ossolineum.
23. J. Rieger (1987). Toponomastyka Beskidu Niskiego i Bieszczadów. [W:| Łemkowie. Kultura sztuka — język — Warszawa — Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj", s. 119.
24.   J. Rudnicki (1939). Op. cit., s. 77.
25. Mrózek J. (184). Nazwy miejscowe dawnego Śląska Cieszyńskiego. Katowice: Uniwersytet Śląski., s. 129.
26. J. Rudnicki (1939). Op. cit., s. 77.
27. Z. Sticber (1934). Nazwy miejscowe pasma Gorców w Beskidzie zachodnim. Lud Słowiański III A. s. 238-239; J. Rieger (1979). O kilku zapożyczeniach rumuńskich w gwarach zachodnioukraińskich Karpat i Podkarpacia. [W:] ZN UJ. Prace Językoznawcze (Z. 61). s. 83.
28. M. Parczewski (1986). Stan badań nad grodziskami wczesnośredniowiecznymi we wschodniej części polskich Karpat. [W:] AAC (T. XXV), s. 187.
29. J. Marszałek (1993). Katalog grodzisk i zamczysk w Karpatach. Warszawa: Wyd. S. Kryciński. s. 6.
30. Por. J. Rieger (1985). Atlas gwar bojkowskich. T. V. Cz. 2. Prace slawistyczne 39. Wrocław: PAN. s. 21.
31. Por. Smolnik — Wola Smolnicka (później Wola Michowa), Rajskie (Ralskie) — Wola Ralska Wola Sawkowa (Sawkowczyk), Górzanka — Wola Górzańska, Morochów — Wola Morochowka (Mokre), Berezka — Wola Bereszczańska (Wola Matiaszowa), Czaszyn — Wola Czaszyńska i Brzozowiec), Postołów — Wola Postołowa, Wielopole — Wola Wielopolska (Smolnica).
32. Por. R. Gródecki (1931), Wole i Lgoty. Studia z historii społeczno-gospodarczej. Lwów. s. 47.
33. Gwiazdka przed nazwą oznacza, że występowanie tej nazwy nie jest potwierdzone, a jej brzmienie jest wynikiem rekonstrukcji.
34. Na mapach zamiast nazwy Szczandrowiec (łem. Szczandrowyć) jest Kowalówka.
35. J. Rieger (1969). Nazwy wodne dorzecza Sanu. Prace onomastyczne 12. Wrocław. s. 32.
36. E. Wołoszczak (1894). O roślinności Karpat między górnym biegiem Sanu i Osławą. Sprawozdanie Komisji Fizjograficznej, 29. s. 41. 
37. A. Fastnacht (1991). Słownik historyczno-geograficzny ziemi sanockiej w średniowieczu. Cz. I. Brzozów. ss. 162–163.
38. Krukar W., Troll M. (2010). Czarnohora. Mapa turystyczno-nazewnicza (1 : 60 000). Krosno: Ruthenus.
39. Por. Fedorowicz W. (1984). Językoznawcy słowaccy o nazewnictwie górskim. [W:] Wierchy 51. Warszawa – Kraków, s. 322.
40. Por. S. Rospond (1984), Słownik etymologiczny miast i gmin PRL. Wrocław [W:] Ossolineum, s. 341; J. Rieger (1969). Op. cit., ss. 146-147.
41. J. Rozwadowski (1948). Studia nad nazwami wód słowiańskich. Prace Onomastyczne 1. Kraków: P.A.U. s. 190.
42. Z. Stieber (1936). Polska i ruska nazwa Sanu. [W:] Jeżyk Polski XXI. ss. 172-174.
43. W. Makarski (1996). Pogranicze polsko — ruskie do połowy wieku XIV. Studium językowo-etniczne. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL ss. 97-98.
44. Zapisy przytoczone za J. Riegerem (1969). Op. cit., s. 146.
45. W. Makarski (1996). Op. cit., s. 98.
46. Wywiad z dawnym mieszkańcem Tworylnego, p. Józefem Kuształą, Olsztyn, luty-październik 1997.
47. Hrabec S. 91950). Op. cit., s. 92.
48. J. Rieger (1969). Op. cit., s. 116.
49. Bednarczuk L. (1973). Op. cit., s. 26.
50. Wywiad z dawnym mieszkańcem Maniowa, p. Mikłajem Łazoryszakiem, Trzebiatów, 8 VIII 1996 r.
51. Wywiady z dawnymi mieszkańcami Karlikowa, pp. Andrzej i Piotr Duduś, Mokre - Morochownica, 08.09.1990 r., 04.1996 r., Przybyszowa, pp. Dymitr i Michał Szaryj, Rzepedź, 09.07.1989 r., Wisłoka Wielkiego, p. Bazyli Szarak, Wisłok Górny, 07.07.1989 r., 06.08.1995 r. 
52. Wywiady z dawnymi mieszkańcami Dołżycy, p. Michałem Krysyna, Radoszyce, 29.08.2008 r., p. Paraską Szaryj, Komańcza, 29.08.2008 r.
53. Por. Z. Stieber (1948). Op. cit., s. 37. 
54. Por. Bednarczuk L. (1973). Op. cit., s. 26.
55. Por. L. Bednarczuk (1973). Op. cit., s. 29.
56. T. A. Olszański (1992). Wokół Otrytu. [W:] Połoniny 90/91. Warszawa: TK, SKPB, s. 15.
57. L. Bednarczuk (1973). Op. cit., s. 29.
58. S. Rospond (1984). Słownik etymologiczny miast i gmin PRL. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, s. 79
59. Por. H. Kopiszewski (1960). Droga z Panoniii do Polski w roku 966. Przyczynek do dziejów Przełęczy Dukielskiej. [W:] Acta Archeologica Carpatica (T. II)., ss. 107 – 117.
60. Por. W. Lubaś (1963). Nazwy terenowe powiatów jasielskiego i krośnieńskiego. [W:] Onomastica IX. Wrocław, s. 159; J. Rieger (1969). Op. cit.; s. 124, W. Makarski (1986). Nazwy miejscowości dawnej ziemi sanockiej. Lublin: RW KUL, s. 52; W. Makarski (1996). Op. cit., s. 168; J. Czajkowski (1992). Dzieje osadnictwa historycznego na Podkarpaciu i jego odzwierciedlenie w grupach etnicznych. [W:] J. Czajkowski (red.) Łemkowie w historii i kulturze Karpat. Rzeszów, s. 62. 
61. W. Lubaś (1995). Nazwy miejscowe województwa krośnieńskiego. [W:] Krosno. Studia z dziejów miasta i regionu, s. 26.
62. Wywiad z dawnym mieszkańcem Zawadki Rymanowskiej, p. Wasylem Pielo, Tylawa, 30.09.1989 r., Towste (Ukraina) 18.09.1998 r.
63. W samym Jasielu zachowała się ponadto nazwa Jasłyki.
64. W. Lubaś (1961). O nazwie miejscowej Jasło. Onomastica VII, ss. 121 – 133.
65. A. Fastnacht (1990). Sanok. Materiały do dziejów miasta do XVII w. Brzozów: Muzeum Regionalne PTTK, s. 22.
66. A. Fastnacht (1990). Op. cit., s. 22.
67. A. Fastnacht 1953). Posady. [W:] Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych (T. XV), s. 151.
68. Znaczenie toponimu podane za A. Fastnachtem 1953, s. 151.
69. Z. Stieber (1948). Op. cit., s. 44. 
70. Z. Stieber (1934). Nazwy miejscowe pasma Gorców w Beskidzie Zachodnim. [W:] Lud Słowiański (T. III), s. A217.
71. Z. Stieber (1934). Op. cit., ss. 234-235.
72. Por. J. Nalepa (1997-1998). Łemkowie, Wołosi i Biali Chorwaci. Uwagi dotyczące kwestii genezy osadnictwa ruskiego na polskim Podkarpaciu. Acta Archeologica Carphatica T, XXXIV, ss. 174-175.
73. Nazwa ta występuje w Karpatach polskich tylko na zachód od Przełęczy Dukielskiej.
74. Najdalej na zachód wysunięta Klewa znajduje się między Bukiem, Łopienką a Tyskową, a Tarnica w Wołosatem. Nazwa w dolinie Moczarnego nie ma najprawdopodobniej pochodzenia wołoskiego. 
75. W Bieszczadach polskich mamy nazwy Płaje pod: szerokim Wierchem oraz pod Połoninami Caryńską i Wetlińską. Najdalej wysunięte na zachód Stiny są w Wołosatem, Wetlinie i Zatwarnicy. 
76. J. Rieger (1966). Z toponomastyki bojkowskiej i łemkowskiej. Lespedar i inne nazwy wołoskie. [W:] Slavia Orientalis (T. 15). s. 95.
77. J. Rieger (1966). Op. cit., s. 95.
78. J. Rieger (1995). Słownictwo i nazewnictwo łemkowskie. Warszawa: Semper, s. 177.
79. A. Brückner (1957). Słownik etymologiczny języka polskiego. Warszawa: WP, s. 133
80. J. Rudnicki (1939). Op. cit., s. 77.
81. A. Fastnacht (1991). Słownik historyczno-geograficzny ziemi sanockiej w średniowieczu. (Cz. 1). Brzozów: Muzeum Regionalne PTTK, s. 119.
82. Tamże, s. 57.
83. Tamże, s. 43.
84. A. Fastnacht (1998). Słownik historyczno-geograficzny ziemi sanockiej w średniowieczu. (Cz. 2). Brzozów: Muzeum Regionalne PTTK, s. 63.
85. A. Fastnacht (1991). Op. cit., s. 43.
86. A. Fastnacht (1991). Op. cit., s. 77.
87. A. Fastnacht (1998). Op. cit., ss. 162–163. 
88. A. Fastnacht (2002). Słownik historyczno-geograficzny ziemi sanockiej w średniowieczu. (Cz. 3). Kraków: TN Societas Vistulana, s. 186.
89. Por. W. Krukar(1994). Połonina Wetlińska. Materiały do monografii. [W;] Płaj 9, s. 95; (1996). Nazewnictwo terenowe Gminy Cisną. [W:] Gmina Cisną. Słownik historyczno-krajoznawczy.
90. Właściwa nazwa szczytu to Wysoka. Wywiady z dawnymi mieszkańcami Wetliny: pp. Katarzyną i Władysławem Buchwak, Lesko, II 1993 r., IV 1994 r., Stanisławem Nykołyszakiem, Dolina (Ukraina), IX 1994 r., Bazylem Dziubą, Wyszewo k/Kołobrzegu, III 1993 r., VIII 1996 r.
91. Por. Podziały nazw.
92. Por. J. Rudnicki (1939). Op. cit., s. 55, J. Rieger J (1969). Op. cit., s. 131.
93. Por. J. Rudnicki (1939). Op. cit., s. 153.
94. Por. Pochodzenie nazw i ich wiek.
95. Por. J. Rieger (1969). Op. cit., s. 62.
96. J. Rieger (1969). Op. cit., s. 20.
97. „Dukla” 1 : 25 000, pas 50, słup 33 (SE), przedruk WIG, Warszawa 1928.
98. „Jasło” 1 : 100 000, pas 50, słup 33, WIG, Warszawa 1938.

99. L. Strkel (1972). Zachodnie Karpaty Zewnętrzne (fliszowe). [W:] M. Klimaszewski (red.). Geomorfologia Polski (T. 1). Warszawa: PWN. 52 - 110.

Pomysł stworzenia szlaku zrodził się na początku tego wieku w gorczańskiej Ochotnicy - pierwszej w polskich Beskidach wsi lokowanej na prawie wołoskim (1416 r.). Dzięki zaangażowaniu Wiejskiego Ośrodka Kultury w Ochotnicy Górnej i przy udziale miejscowego Oddziału Związku Podhalan opisano i oznakowano pierwszy odcinek szlaku. Nie do przecenienia jest tu wkład pracowników i studentów Instytutu Architektury Krajobrazu Politechniki Krakowskiej, którzy zinwentaryzowali śródleśne polany i inne pozostałości miejscowej gospodarki pasterskiej, a także zaprojektowali małą architekturę na szlaku (drogowskazy, tablice, punkty widokowe i wypoczynkowe, a nawet wieże widokowe). Z biegiem czasu do inicjatywy przyłączyli się górale z Beskidu Śląskiego, dzięki którym – w ramach programu Owca Plus - odradza się beskidzkie pasterstwo, a następnie kolejne społeczności lokalne z terenu całych Karpat.

Obecnie, w ramach powołanej przy Porozumieniu Karpackim „Karpaty Naszym Domem” grupy roboczej ds. turystyki, trwają prace nad opracowaniem koncepcji rozwoju szlaku i zapewnieniem jej skutecznej realizacji. W Ujsołach już po raz drugi spotkali się eksperci i przedstawiciele społeczności  lokalnych, tym razem aby wspólnie określić cele szlaku, jego strukturę organizacyjną i ofertę turystyczno-kulturową.

Szlak Kultury Wołoskiej to w założeniu szlak turystyki kulturowej o zasięgu międzynarodowym, rozwijany w oparciu o charakterystyczne dla Karpat dziedzictwo kulturowe osadników wołoskich, którzy od XIV do XVI w. przemieszczali się wzdłuż łuku Karpat niosąc ze sobą język, kulturę i doskonale dopasowaną do górskich warunków gospodarkę pasterską – mówi dr Bernadetta Zawilińska z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, która koordynuje prace grupy. Liczymy na to, że szlak przyczyni się do podniesienia dochodów mieszkańców poprzez ożywienie ruchu turystycznego w regionie karpackim oraz aktywizację rynków lokalnych.

Dużo uwagi poświecono więc wypracowaniu zasad komercjalizacji i finansowania całego przedsięwzięcia. Rozwój szlaku ma przyczynić się do wypracowania unikalnej marki karpackiej i nawiązania współpracy między mieszkańcami różnych części Karpat, co umożliwi rozwój gospodarczy regionu w oparciu o lokalne zasoby. Odwołanie się do tradycji wołoskich pozwoli zintegrować społeczności lokalne wokół wspólnego dziedzictwa opartego o tradycje wołoskie. Promocja dobrych praktyk w zakresie zrównoważonego rozwoju turystyki przyczyni się do zachowanie walorów, w oparciu o które ta turystyka jest rozwijana i które wyróżniają Karpaty od innych część Europy.

Zajmująca się na co dzień tematyką szlaków kulturowych Karolina Fidyk z Małopolskiego Instytutu Kultury podkreśliła ogromne znaczenie stworzenia jednolitego wizerunku szlaku i jego promocji, a także zadbania o spójność oferty i ciągłość działania szlaku.

Promocji szlaku posłuży zaplanowany na 2013 rok Redyk Karpacki – przejście z owcami trasą wędrówek wołoskich, od Rumunii aż po Czechy. Redyk organizowany jest pod patronatem Konwencji Karpackiej dla uczczenia wędrówek wołoskich, które doprowadziły do zasiedlenia obszaru Karpat i powstania wspólnej wysokogórskiej kultury pasterskiej łączącej społeczności zamieszkujące Karpaty.

Inicjatorzy powstania Szlaku Kultury Wołoskiej mają nadzieję, że w przyszłości szlak dołączy do grona Europejskich Szlaków Kulturowych, wśród których znajduje się obecnie np. Droga św. Jakuba, Szlak Mozarta, czy Via Regia. Tytuł ten przyznawany jest przez Radę Europy trasom i szlakom o szczególnym znaczeniu dla europejskiej tożsamości, kultury i wspólnego dziedzictwa oraz ukazującym różnorodność kulturową i współistnienie różnych kultur.

Szkolenie jest realizowane w ramach projektu „Porozumienie Karpackie Karpaty Naszym Domem aktywnym partnerem dialogu obywatelskiego” ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet V Dobre rządzenie, Działanie 5.4 Rozwój potencjału trzeciego sektora, Poddziałanie 5.4.2 Rozwój dialogu obywatelskiego).

Cel projektu to wzmocnienie i rozwój Porozumienia Karpackiego jako partnera dialogu obywatelskiego ukierunkowanego na wdrażanie Ramowej Konwencji Karpackiej w regionie.

Informacje o szkoleniu:

Choć statystyki mówią, że średnia wysokość dla Polski to tylko 173 m n.p.m., nie trzeba nikogo przekonywać, że góry stanowią niezwykle istotny fragment naszego kraju. Jakie wyzwania stoją przed obszarami górskimi w Polsce? W jakim kierunku zachodzą zmiany i czy mają one odzwierciedlenie w różnego rodzaju politykach czy strategiach rozwoju? Jaki wpływ mają lokalne społeczności na zrównoważony rozwój terenów, na których mieszkają?

Nasze warsztaty mają na celu znalezienie odpowiedzi na te pytania, tak aby uczestnicy zostali wyposażeni w wiedzę i praktyczne umiejętności, w zakresie szukania i wykorzystywania szans i możliwości rozwoju Karpat.

Na szkolenie zapraszamy przedstawicieli organizacji pozarządowych (tj. pracowników, członków, wolontariuszy, etc.) oraz samorządów lokalnych z terenu województwa małopolskiego. Szkolenie jest skierowane w szczególności do osób, które są liderami społecznymi obdarzonymi zaufaniem i które, ze względu na aktywność w karpackich samorządach i organizacjach pozarządowych, są zaangażowane w działania na rzecz społeczności lokalnej. Poprzez pełnione funkcje stają się automatycznie liderami, mogąc w łatwy sposób wpłynąć na aktywizację i rozwój środowiska z którego się wywodzą.

Szkolenie będzie prowadzone w małej, 16-osobowej grupie. W programie przewidziano krótkie wykłady tematyczne uzupełnione pracą w grupach, grami symulacyjnymi oraz dyskusją. Dobór metod pomoże uczestnikom w podjęciu aktywnych działań na rzecz budowania i wdrażania strategii i programów zrównoważonego rozwoju obszarów górskich.

Informacje logistyczne:

Miejsce szkolenia:

Pensjonat "Koliba pod Kozińcem", ul. Biała Woda 19, Jaworki k. Szczawnicy.

Organizator zapewnia:

• zwrot kosztów dojazdu do 30 złotych na osobę,
• poczęstunek,

• materiały szkoleniowe.

Zainteresowanych udziałem w szkoleniu prosimy o wypełnienie formularza zgłoszeniowego, który znajduje się na dole strony. Osoby zainteresowane udziałem w więcej niż jednym szkoleniu z naszej oferty zachęcamy do założenia konta w portalu, co pozwala m.in. na wypełnianie kolejnych formularzy zgłoszeniowych bez konieczności wpisywania tych samych danych.

Pierwszeństwo przy zapisach na szkolenie mają członkowie Porozumienia Karpackiego "Karpaty Naszym Domem', a także przedstawiciele NGO i samorządów z terenu województwa małopolskiego. Więcej informacji nt. zasad uczestnictwa w szkoleniach można znaleźć w Regulaminie rekrutacji uczestników szkoleń i doradztwa. Termin zgłoszeń upływa 16 kwietnia, ilość miejsc jest ograniczona! 

Prowadzący:

Alina Marek: ekonomista, trener, w latach 1998-2001 członek zarządu założyciel i od 8 lat członek zarządu Stowarzyszenia na Rzecz Wspierania Przedsiębiorczości i Inicjatyw Lokalnych "STOPIL". Koordynator projektów partnerskich realizowanych z jednostkami administracji samorządowej i Wojewódzkim Urzędem Pracy w Krakowie. Pracownik Urzędu Miasta Nowego Sącza.

Uczestnik wyjazdów studyjnych poświęconych działalności organizacji pozarządowych w USA, Belgii, Włoszech.

Doświadczenia szkoleniowe: źródła finansowania podmiotów ekonomii społecznej, Centra Integracji Społecznej w praktyce, sądecki wolontariat pracowniczy, zakładanie i prowadzenie działalności gospodarczej, fundusze europejskie dla MŚP, szkoła dla rodziców i wychowawców, rozpoznawanie przyczyn i sposoby rozwiązywania konfliktów.

Kontakt:

Małgorzata Fedas
Punkt kontaktowy Porozumienia Karpackiego w woj. małopolskim
tel. 0 725 797 117
e-mail: m.fedas@porozumieniekarpackie.pl

Porozumienie Karpackie "Karpaty Naszym Domem"
sekretariat: Stowarzyszenie Ekopsychologia
adres korespondencyjny:
ul. Grabina 6/18, 32-840 Zakliczyn
www.ekopsychologia.pl
www.porozumieniekarpackie.pl

Szkolenie jest realizowane w ramach projektu „Porozumienie Karpackie Karpaty Naszym Domem aktywnym partnerem dialogu obywatelskiego” ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet V Dobre rządzenie, Działanie 5.4 Rozwój potencjału trzeciego sektora, Poddziałanie 5.4.2 Rozwój dialogu obywatelskiego).

Cel projektu to wzmocnienie i rozwój Porozumienia Karpackiego jako partnera dialogu obywatelskiego ukierunkowanego na wdrażanie Ramowej Konwencji Karpackiej w regionie.

Informacje o szkoleniu:

Szkolenie „Rozwiązywanie konfliktów lokalnych” ma na celu wyposażenie uczestników w wiedzę i praktyczne umiejętności, które są niezbędne w efektywnym rozwiązywaniu konfliktów lokalnych związanych z ochroną środowiska. Pracując w organizacjach pozarządowych i samorządach lokalnych na co dzień mamy do czynienia z sytuacjami konfliktowymi. Współczesne formy ochrony przyrody coraz częściej są powodem sporów. Jest to spowodowane odwieczną sprzecznością interesów inwestorów, mieszkańców, służb ochrony przyrody oraz urzędników.

Na szkolenie zapraszamy przedstawicieli organizacji pozarządowych (tj. pracowników, członków, wolontariuszy, etc.) oraz samorządów lokalnych z terenu województwa podkarpackiego. Szkolenie jest skierowane w szczególności do osób, które są liderami społecznymi obdarzonymi zaufaniem i które, ze względu na aktywność w karpackich samorządach i organizacjach pozarządowych, są zaangażowane w działania na rzecz społeczności lokalnej. Poprzez pełnione funkcje stają się automatycznie liderami, mogąc w łatwy sposób wpłynąć na aktywizację i rozwój środowiska z którego się wywodzą.

Szkolenie będzie prowadzone w małej, 16-osobowej grupie. W programie przewidziano krótkie wykłady tematyczne uzupełnione pracą w grupach, grami symulacyjnymi oraz dyskusją. Uczestnicy szkolenia zyskają praktyczne umiejętności związane z rozpoznawaniem przyczyn konfliktów oraz ich rozwiązywaniem. Dobór metod spowoduje, że uczestnicy doświadczą skuteczności metod rozwiązywania konfliktów i nauczą się je stosować w praktyce.

Informacje logistyczne:

Miejsce szkolenia:

Podkarpacki Ośrodek Szkoleniowo-Doradczy, Przemyśl, ul. Asnyka 4.

Wyświetl większą mapę

Organizator zapewnia:

• zwrot kosztów dojazdu do 30 złotych na osobę,
• poczęstunek,

• materiały szkoleniowe.

Zainteresowanych udziałem w szkoleniu prosimy o wypełnienie formularza zgłoszeniowego, który znajduje się na dole strony. Osoby zainteresowane udziałem w więcej niż jednym szkoleniu z naszej oferty zachęcamy do założenia konta w portalu, co pozwala m.in. na wypełnianie kolejnych formularzy zgłoszeniowych bez konieczności wpisywania tych samych danych.

Pierwszeństwo przy zapisach na szkolenie mają członkowie Porozumienia Karpackiego "Karpaty Naszym Domem', a także przedstawiciele NGO i samorządów z terenu województwa podkarpackiego. Więcej informacji nt. zasad uczestnictwa w szkoleniach można znaleźć w Regulaminie rekrutacji uczestników szkoleń i doradztwa. Termin zgłoszeń upływa 14 maja, ilość miejsc jest ograniczona! 

Prowadzący:

Alina Marek: ekonomista, trener, w latach 1998-2001 członek zarządu założyciel i od 8 lat członek zarządu Stowarzyszenia na Rzecz Wspierania Przedsiębiorczości i Inicjatyw Lokalnych "STOPIL". Koordynator projektów partnerskich realizowanych z jednostkami administracji samorządowej i Wojewódzkim Urzędem Pracy w Krakowie. Pracownik Urzędu Miasta Nowego Sącza.

Uczestnik wyjazdów studyjnych poświęconych działalności organizacji pozarządowych w USA, Belgii, Włoszech.

Doświadczenia szkoleniowe: źródła finansowania podmiotów ekonomii społecznej, Centra Integracji Społecznej w praktyce, sądecki wolontariat pracowniczy, zakładanie i prowadzenie działalności gospodarczej, fundusze europejskie dla MŚP, szkoła dla rodziców i wychowawców, rozpoznawanie przyczyn i sposoby rozwiązywania konfliktów.

Kontakt:

Edyta Sobiecka
Punkt kontaktowy Porozumienia Karpackiego w woj. podkarpackim
tel. 0 667 048 313
e-mail: e.sobiecka@porozumieniekarpackie.pl

Porozumienie Karpackie "Karpaty Naszym Domem"
sekretariat: Stowarzyszenie Ekopsychologia
adres korespondencyjny:
ul. Grabina 6/18, 32-840 Zakliczyn
www.ekopsychologia.pl
www.porozumieniekarpackie.pl

Program:

godz. 14.00
* Uroczysta msza święta w kaplicy pw. św. Józefa Robotnika na Studzionkach w intencji artystów, twórców oraz ludzi kultury na szlakach polskich Karpat

po mszy świętej:
* Powitanie artystów, zaproszonych gości z łuku polskich Karpat
* Historia Skansenu na Studzionkach - Wojciech Mulet
* Wystąpienia gości i przedstawicieli artystów i twórców ludowych
* prezentacje multimedialne przedstawiające dorobek twórców ludowych z łuku polskich Karpat
* Posiady, poczęstunek i podsumowanie I Spotkania na Szlaku Twórców Ludowych

Spotkaniu towarzyszyć będzie wystawa twórców ludowych oraz degustacja potrwa regionalnych przygotowana przez Koło Gospodyń Wiejskich z Ochotnicy Górnej.

Celem Stowarzyszenia jest doskonalenie umiejętności zrzeszonych przewodników i sympatyków, poszerzanie posiadanych uprawnień, podwyższanie klas przewodnickich, wydawanie wewnętrznych materiałów szkoleniowych oraz szeroko pojęta promocja regionu południowo-wschodniej Polski jako miejsca atrakcyjnego wypoczynku.

Stowarzyszenie w swoich działaniach stara się integrować środowiska przewodnickie, turystyczne, jednostki samorządu terytorialnego, gospodarczego, a także osoby, instytucje i organizacje zainteresowane rozwojem turystycznym województwa podkarpackiego i promocją jego walorów krajoznawczych.

Adres:

ul. Rynek 1, 38-500 Sanok

Osoba do kontaktu:

Robert Bańkosz - wiceprezes

tel. 13 46 52 828

e-mail: karpaty@karpaty.pro

www.bieszczady-przewodnicy.pl

Stowarzyszenie Agroturystyczne Ziemi Cieszyńskiej "Natura" działa na rzecz rozwoju agroturystyki i turystyki w powiecie cieszyńskim, a w szczególności w poszczególnych gminach i miastach (Goleszów, Brenna, Zebrzydowice, Istebna, Strumień, Skoczów, Ustroń, Wisła) oraz tworzenia dodatkowych źródeł dochodu wśród rolników:

• podejmujemy inicjatywę wydawniczą (co roku wydawane są foldery i katalogi agroturystyczne, pocztówki,  mapy)
• prowadzimy kampanię reklamową w prasie, wydawnictwach, na targach turystycznych oraz przez stronę internetową: www.agroturystyka.wbeskidy.pl
• organizujemy i współorganizujemy imprezy promocyjne (Gościna Agroturystyczna, Mieszanie Owiec i inne)

• współpracujemy z innymi stowarzyszeniami i jednostkami samorządu terytorialnego działającymi na rzecz rozwoju turystyki

Celem stowarzyszenia jest propagowanie agroturystyki jako formy wypoczynku oraz pomoc członkom stowarzyszenia w organizowaniu i prowadzeniu tej formy działalności.

Agroturystyka to rozwijający się na całym świecie aktywny sposób wypoczynku na wsi. Gospodarstwa rolne przyciągają zmęczonych miejskim trybem życia, oferują "kawałek" wiejskiej rzeczywistości, kontakt z rodziną i wrażenie pobytu "u swoich". Bo tak naprawdę w agroturystyce potrzebne jest stworzenie takiego klimatu pobytu gości, aby wyraźnie różnił się on od pobytu w hotelu, domu wczasowym czy nawet pensjonacie.

Cieszyńskie Stowarzyszenie Agroturystyczne "Natura", założone w 2002 r. przez 31 członków-założycieli, skupia już około pięćdziesięciu gospodarstw rozsianych po całym terenie naszego powiatu. Jego powołanie to odpowiedź na wciąż rosnące zapotrzebowanie zainteresowanych rozwojem oferty agroturystycznej rolników jak i szukających takiej formy wypoczynku - gości. Do Stowarzyszenia należą gospodarstwa oferujące bardzo bogatą ofertę pobytu ( konie, strzelnica, baseny, rowery górskie) jak i nie posiadające takich atrakcji, lecz atrakcyjna najbliższa okolica zaspokaja oczekiwania gości (wyciągi narciarskie, kąpieliska, las, szlaki turystyczne i spacerowe, żywy folklor).

Ziemia cieszynska to atrakcyjny region turystyczny południowej Polski graniczący z Czechami i Słowacją. Urozmaicona rzeźba terenu, rozległe lasy i bory świerkowe, przepiękne widokowo tereny górskie i urokliwe miasteczka nadają tej ziemi niepowtarzalny charakter. Tu na terenie Beskidu Śląskiego, pod szczytem Baraniej Góry bierze swój początek królowa polskich rzek Wisła. Rzeka Olza biorąca swój początek u podnóża Gańczorki płynie przez środek Ziemi Cieszyńskiej podzielonej pomiędzy Polskę i Czechy.

W górskich miejscowościach, zawsze gościnnych i przygotowanych na przyjęcie gości żywy jest folklor oraz miejscowe zwyczaje. Wisła, Istebna, Ustroń czy Brenna znane są z dobrze funkcjonujących wyciągów i tras narciarskich. Latem odbywają się tu niezliczone imprezy sportowe, kulturalne czy turystyczne dla przebywających w tych terenach gości.Muzea, galerie, kościoły, zabytkowe zespoły zabudowy architektonicznej miast i wsi spotkać można na całym obszarze powiatu cieszyńskiego. Szczególnie Cieszyn znany jest z historycznej wieży piastowskiej, studni trzech braci a o całej historii tych ziem dowiedzieć się można w Muzeum Śląska Cieszyńskiego

Rezerwaty i pomniki przyrody, ścieżki przyrodniczo - leśne, rozległa sieć szlaków spacerowych i turystycznych zachęca do aktywnego wypoczynku na łonie natury. Również trasy rowerowe, kąpieliska rzeczne, tereny rekreacyjne i baseny oferują możliwość zdrowego spędzenia czasu.

Kwatery członków Stowarzyszenia Agroturystycznego Ziemi Cieszyńskiej "Natura" są rozmieszczone na całym opisywanym terenie. Przygotowane do przyjęcia gości indywidualnych jak i całych grup wycieczkowych.

Wśród naszych członków są gospodarze z wieloletnim stażem jak również dopiero rozpoczynający działalność agroturystyczną. Nasze gospodarstwa oferują wczasowiczom nie tylko ciszę i urok wiejskich posesji, smaczne domowe wyżywienie, ale również wiele innych atrakcji takich jak: własne wyciągi narciarskie, konie wierzchowe, łowiska ryb, baseny przydomowe, sauny, siłownie, odnowę biologiczną itp. Standard kwater zadowoli wszelkie gusta: od apartamentów z własnymi łazienkami do typowych wiejskich chat, a to wszystko za naprawdę przystępną cenę. U gospodarzy można uzyskać pełną informację o atrakcjach turystycznych miejscowości oraz znaleźć miłą domową atmosferę.

Adres:

Stowarzyszenie Agroturystyczne Ziemi Cieszyńskiej "Natura"

ul. Kraszewskiego 13
43-400 Cieszyn

adres korespondencyjny:

43-470 Istebna1186

Osoba do kontaktu:

Józef Michałek

tel. +48 664 928 584

e-mail: mijomo@op.pl

www.agroturystyka.wbeskidy.pl

Przy Oddziale wydawany jest kwartalnik "Ochotnica", we współpracy z ochotnickim Kołem Gospodyń Wiejskich, Wiejskim Ośrodkiem Kultury i szkołami organizowane są różnego typu imprezy.

Program:   

• 18 maja 2012 r., sobota:

godz. 10.00

Spotkanie informacyjno-szkoleniowe

Wiejski Osrodek Kultury w Ochotnicy Górnej

• 19 maja 2012 r., niedziela:

godz. 13.00

Wyjście z placu starego kościoła w Ochotnicy Górnej

godz. 16.30

Msza św. w kaplicy - potok Jamne

Miysanie owiec

Spotkanie gazdów z Ochotnicy

Posiady

Gorczański Oddział Związku Podhalan w Ochotnicy Górnej został założony 12 lipca 1981 r. przez prezesa Zarządu Głównego w Nowym Targu - Józefa Staszla. Do Związku wtedy wstąpiło 18 osób. Prezesem Oddziału wówczas została wybrana Maria Jurkowska, zastępcą Jan Cebula, skarbnikiem Alina Jamińska.

Pierwsze spotkanie związkowców z członkami innych oddziałów udało się zorganizować na rekolekcjach zamkniętych w Bystrej Podhalańskiej u Sióstr Sercanek. Rekolekcje wszyscy przeżyli bardzo głęboko, jednak zaskoczyło związkowców ogłoszenie przez ówczesny rząd stanu wojennego i tym samym zawieszenie działalności Związku. Związkowcy w Ochotnicy Górnej spotykali się w prywatnych domach przy różnych okazjach, m. in. przy skubaniu pierza. Udało się nawet zorganizować skubaczki w remizie OSP, na które przybywali (by oglądać) harcerze z Wielkopolski przebywający co roku na obozie w Ochotnicy, oraz inni turyści.

W sierpniu 1982 r. Związek zorganizował 20-to osobową grupę, która poszła na Mszę Św. na Turbacz odprawianą jak zawsze przez kapelanów Związku - Ks. J. Tischnera i Ks. Wł. Zązla. Od tego czasu po dzień dzisiejszy co roku Msza Św. na Turbaczy stała się stałym punktem wypraw Związkowców z Ochotnicy Górnej.

W kwietniu 1983 r. Związek urządził pierwszą zabawę taneczną (bezalkoholową), po czym jeszcze kilkakrotnie, by za zarobione pieniądze zorganizować kurs robót na drutach, kurs haftu itp. Udało się nawet namówić naszego rodaka Stanisława Siutego z Leśnicy, który przez 3 lata przyjeżdżał i uczył nasze dzieci śpiewu tańca góralskiego, wspomagając szkolny zespół góralski prowadzony wówczas przez Stanisława Urbaniaka - nauczyciela tutejszej szkoły. Związek widząc dobre rezultaty, zakupił dla szkolnego zespołu dziecięcego 10 ciupag. Należy zaznaczyć duży wkład w udział w zespołach regionalnych członków naszego Związku - rodzinę Państwa Dobrzyńskich, którzy prawie wszyscy do roku 2000 należeli i brali udział w występach.

Oprócz tego Związek zakupił dwa dywany, ornat i baldachim do naszego kościoła parafialnego w Ochotnicy Górnej.
W styczniu 1995 r. Związek wzbogacił się o własny sztandar, który to w styczniu poświęcił w czasie uroczystej Mszy Św. Ks. prof. J. Tischner.

Od dwudziestu lat uczestniczymy praktycznie we wszystkich większych uroczystościach organizowanych przez Zarząd Główny Związku Podhalan (m. in. zjazdy, przewiezienie prochów Tetmajera z Warszawy do Ludźmierza i później do Zakopanego, we Mszy Św. pogrzebowej śp. Ks. J. Tischnera w Krakowie i Łopusznej, jak również rocznice śmierci Ks. Tischnera, opłatki, święconki itp.). Oprócz tego Związek ściśle współpracuje z tutejszym Kołem Gospodyń Wiejskich, Wiejskim Ośrodkiem Kultury, szkołami organizując wspólnie prawie wszystkie imprezy. Organizujemy pielgrzymki do różnych sanktuariów nie tylko dla członków Związku ale również dla mieszkańców Ochotnicy, by mogli podziękować Bogu za łaski.

W roku 2002 do Związku Podhalan należało 36 osób. Zaś w roku 2009 - 42 osoby.

W Zarządzie Oddziału Związku przewodniczyła p. Maria Jurkowska do 1995 r. Od 1995 do 1999 r. p. Anna Chrobak. Od 1999 r. do 2000 Stanisław Urbaniak, od 2000 - 2008 Józef Królczyk, od 2008 - nadal Jarosław Buczek.

Adres:

Gorczański Oddział Związku Podhalan Ochotnicy Górnej

34-453 Ochotnica Górna

Osoba do kontaktu:

Jarosław Buczek - Prezes Zarządu

e-mail: jarekb.ochotnica@gmail.com

tel.: 504 952 143

www.zpog.pl

Gorczańskie krajobrazy, przyroda, święta i zwyczaje

Polskie Karpaty (położone na terenie województw: śląskiego, małopolskiego i podkarpackiego) są regionem szczególnym w wymiarze przyrodniczym i kulturowym, a zarazem obszarem o niskich dochodach ludności, wysokim bezrobociu, małych i nierentownych gospodarstwach rolnych. Karpaty to nieskażone ziemie, ostoje dzikiej przyrody, unikatowa flora i fauna, urzekający krajobraz oraz przenikające się kultury. To jeszcze niedoceniony, ogromny potencjał ekonomiczny.

W związku z tym region Karpacki będzie z czasem narażony na intensywny i niekontrolowany rozwój, stymulowany dostępnością funduszy oraz turystyką masową. Tylko podjęcie skoordynowanych działań związanych z promowaniem zrównoważonego rozwoju Karpat może uchronić je przed bezpowrotną degradacją. Zachowanie wartości kulturowych, przyrodniczych i społecznych wymaga zaangażowania i współpracy świadomych społeczności lokalnych, organizacji pozarządowych i administracji publicznej. W tym celu 23 kwietnia 2010 r. zostało podpisane Porozumienie Karpackie „Karpaty Naszym Domem".

O projekcie

Projekt „Porozumienie Karpackie Karpaty Naszym Domem aktywnym partnerem dialogu obywatelskiego" jest realizowany od kwietnia 2011 r. do stycznia 2014 r. przez Stowarzyszenie Ekopsychologia - organizację wiodącą Porozumienia Karpackiego. Przedsięwzięcie uzyskało dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet V Dobre rządzenie, Działanie 5.4 Rozwój potencjału trzeciego sektora, Poddziałanie 5.4.2 Rozwój dialogu obywatelskiego).

Cel projektu to wzmocnienie i rozwój Porozumienia Karpackiego jako partnera dialogu obywatelskiego ukierunkowanego na wdrażanie Ramowej Konwencji Karpackiej w regionie.

Główne działania w projekcie

Wzmocnienie i rozwój Porozumienia Karpackiego

Działanie zakłada nawiązanie współpracy Porozumienia Karpackiego z lokalnymi organizacjami pozarządowymi z obszaru polskich Karpat oraz opracowanie strategicznego planu działań Porozumienia na kolejne lata. Wśród karpackich organizacji pozarządowych i administracji przeprowadzone zostanie też badanie ankietowe dotyczące poziomu wiedzy o Konwencji Karpackiej oraz współpracy NGO z administracją.

Stworzenie platformy komunikacyjnej

Powstanie portal internetowy Porozumienia Karpackiego, pełniący funkcje systemu informacyjnego  oraz platformy komunikacyjno-szkoleniowej dla NGO i administracji. Portal zostanie wzbogacony o moduł e-learningowy (Wirtualny Uniwersytet Karpacki), interaktywne narzędzia edukacyjne dla dzieci i młodzieży oraz mechanizm do przeprowadzania konsultacji społecznych.

Wzmocnienie potencjału i kompetencji karpackich NGO

Kompetencje NGO oraz administracji samorządowej regionu karpackiego zostaną wzmocnione poprzez sieciowanie, szkolenia i doradztwo prowadzone w ramach:

• Uniwersytetu Karpackiego (mechanizmy współpracy NGO z administracją, ustawa o pożytku publicznym i wolontariacie, rozwiązywanie konfliktów lokalnych, rozwój terenów górskich, udział publiczny w Konwencji Karpackiej, aspekty prawne w NGO);
• Szkoły Karpackich Liderek (wzmocnienie pewności siebie, umiejętność prezentacji i wypowiadania się, wzmocnienie mocnych stron, inicjowanie społecznej aktywności lokalnej, prawa i obowiązki obywatelskie);
• Doradztwa dla NGO (prawo, księgowość, współpraca z administracją).

Wzmocnienie i rozwój dialogu społecznego oraz reprezentowanie Karpat w procesach legislacyjnych

Działanie ma na celu wypracowanie mechanizmu współpracy pomiędzy Porozumieniem Karpackim a administracją krajową i samorządową oraz zainicjowanie działań uwzględniających specyfikę rozwoju Karpat w dokumentach strategicznych i w kierunkach rozwoju województw karpackich.  Upowszechnieniu wiedzy o wyzwaniach stojących przed regionem służyć będzie organizowane corocznie Forum Karpackie.

Kontakt

Bliższych informacji o projekcie udziela:

Monika Ochwat-Marcinkiewicz
tel. 0 785341089
e-mail: karpaty@ekopsychologia.pl

Stowarzyszenie Ekopsychologia
adres korespondencyjny:
ul. Grabina 6/18
32-840 Zakliczyn
www.ekopsychologia.pl

• Opis projektu "Porozumienie Karpackie Karpaty Naszym Domem aktywnym partnerem dialogu obywatelskiego"
  405.76 KB
• Formularz zgłoszeniowy
  642.50 KB
• Program szkolenia
  509.19 KB

Forum Karpackie jest jednym z wydarzeń organizowanych w ramach projektu pt. Porozumienie Karpackie „Karpaty Naszym Domem" aktywnym partnerem dialogu obywatelskiego. Celem Porozumienia Karpackiego jest stworzenie platformy współpracy wszystkich organizacji i instytucji, które działają na rzecz ochrony i rozwoju regionu Karpackiego.

Nasze zaproszenie, które kierujemy szczególnie do osób związanych zawodowo i osobiście z regionem Karpackim.

Prosimy o potwierdzenie swojej obecności do dnia 27 lipca 2011 r. - zgłoszenia prosimy przesyłać na adres e-mail: biuro@porozumieniekarpackie.pl.

PROGRAM

Forum Karpackie "Tożsamość Karpat"

Ochotnica Górna, Wiejski Ośrodek Kultury - 6 sierpnia 2011 r.

9.00 - 9.15
Rozpoczęcie Konferencji, prezentacja projektu „Porozumienie Karpackie „Karpaty Naszym Domem" aktywnym parterem dialogu obywatelskiego"
Monika Ochwat-Marcinkiewicz, Stowarzyszenie Ekopsychologia

9.30 - 10.00
Architektura Podhala i Gorcy
Jan Karpiel-Bułecka, architekt i muzyk

10.00 - 10.30
Realizacja zapisów Konwencji UNESCO 2003 w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego w perspektywie regionalnej
Joanna Cicha-Kuczyńska , Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Robert Dul , Fundacja na rzecz Niematerialnego Dziedzictwa Kultury

10.30 - 11.00 Przerwa kawowa

11.00 - 11.30
Parki krajobrazowe w kontekście karpackim
Lidia Klupsz, Towarzystwo Przyjaciół Fortyfikacji, Rzeczoznawca Ministra Kultury ds. Architektury Obronnej

11.30 - 12.00
Architektura krajobrazu karpackiego
Jadwiga i Krzysztof Wielgus, Politechnika Krakowska

12.00 - 12.30
Rys historyczny wsi Ochotnica
Dawid Golik, Instytut Pamięci Narodowej

12.30 - 12.45
Zaproszenie do współpracy i udziału w pracach grup roboczych ds. Konwencji Karpackiej
Monika Ochwat - Marcinkiewicz, Stowarzyszenie Ekopsychologia

12.30 - 13.00 Dyskusja i zakończenie Forum

13.30 - 14.30 Obiad ("Karczma nad Potokiem" w Ochotnicy Górnej)

Zapraszamy też na wydarzenia towarzyszące Forum:

• Jarmark Karpacki w Ochornicy Górnej (6 sierpnia, 14.30 - 18.00)
• Watra Wołoska (7 sierpnia)

Zakład Narodowej Fundacji Ochrony Środowiska w partnerstwie ze Stowarzyszeniem Ekopsychologia oraz Northern Alliance for Sustainability ogłasza konkurs na najlepszą koncepcję Rozwoju Zrównoważonej Turystyki w regionie karpackim. Nagrodą w konkursie jest możliwość współfinansowania realizacji projektu koncepcji w wysokości do 10 000 zł.

Konkurs jest organizowany w ramach projektu Wsparcie zrównoważonego rozwoju Karpat poprzez turystykę przyjazna środowisku. Jest on realizowany pod patronatem Ministra Środowiska i Marszałków trzech karpackich województw (małopolskiego, podkarpackiego, śląskiego), dzięki wsparciu udzielonemu przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię poprzez dofinansowanie ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Norweskiego Mechanizmu Finansowego, a także budżetu Rzeczpospolitej Polskiej w ramach Funduszu dla Organizacji Pozarządowych.

Celem konkursu jest promocja i rozwój zgodny z zasadami zrównoważonego rozwoju działalności turystycznej w Karpatach poprzez wspieranie partnerstw lokalnych zawiązanych, aby opracować gminną Koncepcje Rozwoju Zrównoważonej Turystki.

Uprawnionymi wnioskodawcami mogą zostać władze samorządowe, organizacje pozarządowe i turystyczne, właściciele gospodarstw agroturystycznych, nadleśnictwa, władze obszaru chronionego, itp.

Zgłoszenia trwają do dnia 15 marca 2010 roku na adres organizatora. Od momentu zgłoszenia do dnia 20 lipca 2010 uczestnicy mają możliwość nieodpłatnych konsultacji oraz korzystania z informacji umieszczonych na portalu Wirtualne Karpaty. Koncepcje muszą zostać przygotowane na formularzu dostępnym tylko dla uczestników konkursu po załogowaniu się na portalu www.wirtualnekarpaty.pl. Dostęp do części konkursowej portalu, zostanie przekazany uczestnikom po zgłoszeniu się do konkursu.

Koncepcję należy odesłać w nieprzekraczalnym terminie do 31 lipca 2010 r. na adres organizatora uwzględniając w załącznikach listę partnerów z ich poświadczeniami udziału w opracowaniu Koncepcji i ich gotowość do zaangażowania w późniejszym jej wdrażaniu, wypełniony formularz „Koncepcja Rozwoju Turystyki Zrównoważonej" i Lista zasobów gminy (dostępne na www.wirtualnekarpaty.pl w module Konkurs) oraz materiały dodatkowe w wersji elektronicznej tj. zdjęcia, mapki, schematy czy prezentacji itp.

Komisja Konkursowa wyłoni jedna zwycięską gminę, której wybrany element Koncepcji Rozwoju Zrównoważonej Turystyki będzie sfinalizowany do kwoty 10000 zł brutto jak również wyróżni dwie inne gminy. Wyniki konkursu zostaną umieszczone na stronach internetowych organizatorów (Stowarzyszenie Ekopsychologia www.ekopsychologia.com), Centrum UNEP/GRID- Warszawa www.gridw.pl, Wirtualne Karpaty www.wirtualnekarpaty.pl.)

Oficjalne ogłoszenia i wręczenie dyplomów nastąpi na Konferencji Karpackiej w Rytrze we wrześniu 2010 r.

Szczegółowe informacje wraz z pełną dokumentacją konkursową dostępne są na serwisie internetowym Stowarzyszenia Ekopsychologia www.ekopsychologia.com

Kontakt:

Małgorzata Fedas

e-mail: m.fedas@ekopsychologia.pl

0 606 930 819

Monika Ochwat - Marcinkiewicz

e-mail: Ekopsychologia@ekopsychologia.pl  

tel.: 0 604 936 349

W dniu 10 września 2010 roku w Rytrze (Hotel „Perła Południa") odbędzie się Konferencja Karpacka skierowana do zaproszonych przedstawicieli gmin karpackich. Będzie ona uroczystym podsumowaniem projektu Wsparcie zrównoważonego rozwoju Karpat poprzez turystykę przyjazną środowisku, realizowanego przez Centrum UNEP/GRID-Warszawa, Stowarzyszenie Ekopsychologia i ANPED - Northern Alliance for Sustainability, dzięki wsparciu udzielonemu przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię poprzez dofinansowanie ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Norweskiego Mechanizmu Finansowego, a także budżetu Rzeczpospolitej Polskiej w ramach Funduszu dla Organizacji Pozarządowych.

Materiały do pobrania:

• Wstępny, ramowy program konferencji
• Zgłoszenie na konferencję

Wypełniony formularz prosimy przesłać do dnia 10 sierpnia 2010 roku:

1. pocztą elektroniczną na adres:
   kasia@gridw.pl
2. pocztą tradycyjną na adres:
   Katarzyna Ślepowrońska
   Centrum UNEP/GRID-Warszawa
   ul. Sobieszyńska 8
   00-764 Warszawa

Liczba miejsc ograniczona, decyduje kolejność zgłoszeń.

Dodatkowych informacji udzielają:

• Katarzyna Ślepowrońska i Piotr Mikołajczyk - Centrum UNEP/GRID-Warszawa
  tel. 22 840 6664; e-mail: kasia@gridw.pl, piotr@gridw.pl
• Monika Ochwat-Marcinkiewicz - Stowarzyszenie Ekopsychologia
  tel. 696 01 88 66; e-mail: monika@zielonekarpaty.org.pl

• Zaproszenie
  305.10 KB
• Program Konferencji
  92.71 KB
• Formularz Zgłoszeniowy
  76.00 KB

Celem projektu jest ochrona i zrównoważone użytkowanie różnorodności biologicznej i krajobrazowej polskich Karpat przez wsparcie wdrażania postanowień konwencji karpackiej.

Stosownie do zapisów konwencji karpackiej i jej kompleksowego podejścia zakładającego zintegrowane planowanie i gospodarowanie zasobami oraz konieczność uwzględnienia celów ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej i krajobrazowej w politykach sektorowych - działania projektu realizowane są w różnych dziedzinach istotnych dla ochrony i zrównoważonego rozwoju regionu. Dlatego projekt łączy działania na rzecz ochrony siedlisk, utrzymania zrównoważonego użytkowania gruntów w Karpatach, zachowania tradycyjnych sposobów użytkowania ziemi i miejscowych ras zwierząt gospodarskich z działaniami sprzyjającymi zrównoważonemu rozwojowi turystyki, zwiększeniu udziału społecznego we wdrażaniu Konwencji oraz udostępnianiu informacji o przyrodniczym i kulturowym dziedzictwie regionu. Wdrożenie konwencji ma istotne znaczenie dla obszarów położonych w dorzeczach rzek biorących swój początek w Karpatach i wpływających do Bałtyku i Morza Czarnego.

Zakładanymi efektami realizacji projektu są:

• ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej Karpat - przez utrzymanie i rozwój tradycyjnego wypasu owiec na halach i półnaturalnych łąkach, ochronę tradycyjnych ras zwierząt gospodarskich oraz wspieranie odradzania się tradycji gospodarki pasterskiej;
• zrównoważony rozwój turystyki w Karpatach w sposób sprzyjający ograniczeniu negatywnego wpływu ruchu turystycznego na obszary o wysokich walorach przyrodniczych - przez opracowanie regionalnej strategii zrównoważonego rozwoju turystyki dla wybranej części Karpat;
• ułatwienie dostępu do informacji o Karpatach, ich dziedzictwie przyrodniczym i kulturowym, infrastrukturze turystycznej oraz działaniach podejmowanych na rzecz wdrażania Konwencji – dzięki uruchomieniu portalu „Informatorium Karpackie” prezentującego zasoby danych o polskich Karpatach z wykorzystaniem nowoczesnych technik geowizualizacji i technologii geoinformacyjnych oraz przeprowadzeniu cyklu szkoleń i wykładów;
• stworzenie sieci wymiany informacji służącej instytucjom i środowiskom współpracującym na rzecz wdrażania Konwencji Karpackiej; (usunięto - oraz udostępnienie samorządom i ekspertom aplikacji geoinformacyjnych ułatwiających zintegrowane planowanie przestrzenne w Karpatach)
• zapewnienie udziału społecznego we wdrażaniu Konwencji Karpackiej – przez stworzenie szerokiej platformy konsultacji społecznych oraz wsparcie dla prac tematycznych grup roboczych.

Projekt „Karpaty Łączą” to między innymi:

• wzmocnienie potencjału gmin karpackich w ramach szkoleń: „Mediacje na rzecz ochrony przyrodniczego i krajobrazowego dziedzictwa Karpat” oraz „Karpacki Lider”,
• wsparcie działań tematycznych grup roboczych Koalicji na rzecz Wdrażania Konwencji Karpackiej,
• Otwarty Uniwersytet Karpacki – cykl wykładów dla studentów i społeczności lokalnych o walorach przyrodniczych Karpat i tożsamości karpackiej,
• wsparcie dla rozwoju tradycyjnego wypasu owiec, pasterstwa i szałaśnictwa w Karpatach poprzez szkolenia,
• redyki – imprezy rozpoczynające i kończące sezon wypasu,
• poradniki i dobre praktyki w ramach wydawnictw: „Ekonomika gospodarki pasterskiej”, „Zrównoważone rolnictwo na obszarach górskich” oraz „Pasterstwo w Karpatach”,
• strategia zrównoważonej turystyki dla gmin położonych na wybranym obszarze Beskidu Niskiego i równoległego pasa pogórzy,
• Informatorium Karpackie wspierające informacyjnie działania na rzecz wdrażania konwencji karpackiej w polskich Karpatach.

Więcej o projekcie na: www.karpatylacza.pl

Więcej informacji o Szwajcarsko-Polskim Programie Współpracy (SPPW) na: www.programszwajcarski.gov.pl oraz 
www.swiss-contribution.admin.ch/poland/pl/Home

Adres:

Związek Podhalan Oddział Górali Śląskich

43-474 Koniaków 33

Osoba do kontaktu:

Józef Michałek

e-mail: mijomo@op.pl

tel. 664 928 584

www.goraleslascy.pl

(fot. z archiwum Stowarzyszenia Gazdowie Doliny Cichej w Soblówce)

Ośrodek prowadzi ogniska zainteresowań oraz kawiarenkę internetową dla dzieci i młodzieży, działają przy nim zespoły regionalne "Ochotni" i "Mali Ochotni". 

Na poddaszu budynku WOK-u została utworzona stała wystawa poświęcona historii wsi Ochotnica, w tym etnografii wsi oraz katastrofie samolotu typu Liberator podczas II wojny światowej.

W 2012 roku Ośrodkowi nadano status Muzeum Pamięci Narodowej i Sztuki Ludowej w Ochotnicy Górnej.

Każda oferta turystyczna posiadająca cechy, które nawiązują do bogatej kultury wołoskiej Karpat, może znaleźć się na szlaku. Formularze z opisem propozycji produktów turystycznych prosimy przesłać na adres: biuro@porozumieniekarpackie.pl w terminie do końca czerwca br.

Założenia i cele szlaku

Szlak Kultury Wołoskiej jest szlakiem dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego związanego z tradycjami wołoskimi w Karpatach. Docelowo szlak będzie miał charakter międzynarodowy i prowadził będzie wzdłuż całego łuku Karpat, podążając śladami wędrówek i osadnictwa wołoskiego i łącząc miejsca o żywych tradycjach pasterskich.

Jako główne cele realizacji Szlaku Kultury Wołoskiej przyjęto:

• ochronę i rewitalizację elementów dziedzictwa kulturowego
• popularyzację kultury ludowej związanej z tradycjami wołoskimi
• integrację społeczności lokalnej
• podniesienie dochodów mieszkańców poprzez ożywienie ruchu turystycznego w regionie karpackim oraz aktywizację rynków lokalnych

• promocję regionu i popularyzację dobrych praktyk w zakresie zrównoważonego rozwoju turystyki.

Cele główne będą realizowane w szczególności poprzez:

• wskazywanie i otaczanie ochroną śladów osadnictwa wołoskiego na terenie Karpat, jako elementów wspólnego dziedzictwa europejskiego,
• przywracanie w wybranych miejscach tradycyjnej gospodarki opartej na  wypasie owiec i bydła,
• zachowanie krajobrazu kulturowego oraz bioróżnorodności poprzez odbudowę szałasów i czynną ochronę użytków zielonych,
• podtrzymywanie, a w niezbędnych przypadkach przywracanie zwyczajów i tradycji (w tym rękodzielniczych),
• organizację przedsięwzięć mających na celu aktywizację miejscowych społeczności oraz wzrost ich zaangażowania na rzecz ochrony i popularyzacji dziedzictwa kulturowego regionu, a także wzmocnienie poczucia lokalnej tożsamości,
• budowę związanych ze Szlakiem produktów turystycznych, opartych na lokalnym potencjale dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego, w tym produktów specjalistycznych,
• rozwój usług okołoturystycznych oraz rzemiosła,
• budowę małej infrastruktury przy szlakach turystycznych oraz rozwój punktów informacji turystycznej,
• rozwój partnerstwa trójsektorowego,
• podejmowanie działań promocyjnych, zwłaszcza popularyzujących rozwój form turystyki sprzyjających ochronie środowiska przyrodniczego oraz zachowaniu dziedzictwa kulturowego,
• odkrywanie nowych destynacji w obrębie Karpat i podejmowanie działań sprzyjających rozwojowi turystyki w miejscowościach, w których funkcja turystyczna dotychczas nie rozwijała się, lub miała marginalne znaczenie.

Geneza

Koncepcja Szlaku Kultury Wołoskiej zrodziła się w początku obecnego stulecia w Wiejskim Ośrodku Kultury w Ochotnicy Górnej i zaczęła być rozwijana przy wsparciu miejscowego Oddziału Związku Podhalan oraz środowisk akademickich krakowskich uczelni – w szczególności Instytutu Architektury Krajobrazu na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej. Po raz pierwszy zmaterializowała się w postaci opisu, map, plansz terenowych, a następnie publikacji naukowych i popularyzatorskich (w latach 2007-2008). Prace związane z rozwojem szlaku od początku wspierane były przez Lokalną Grupę Działania „Gorce - Pieniny”, głównie w ramach Projektu Leader+. Istotnym impulsem do realizacji koncepcji szlaku były także praktyczne działania górali Beskidu Śląskiego, dzięki którym odradza się pasterstwo beskidzkie, rozwijane w oparciu o Program „Owca Plus” dla województwa śląskiego.

Dlaczego Wołosi?

Wołosi byli pierwszymi karpackimi wędrowcami i osadnikami na tych terenach. Nieśli z sobą umiejętność życia i gospodarowania w trudnych warunkach. Byli depozytariuszami wiedzy, umiejętności, wierzeń swych przodków oraz ludów, z którymi przyszło im się spotkać w trakcie kilkusetletniej wędrówki łukiem Karpat. Kultura wołoska to wspólne dziedzictwo gór, osnowa kultury góralskiej w każdym z krajów karpackich.

Wołosi nie byli wyłącznie pasterzami i rolnikami. Byli też twórcami i propagatorami udogodnień technicznych, zajmowali się kowalstwem, budową urządzeń hydrotechnicznych jazów, tartaków, hutnictwem szkła. Jazda wołoska służyła królom polskim do pilnowania granic i zwiadu. Wołosi tworzyli społeczność wielokulturową, wielowyznaniową i wielojęzyczną dlatego chcemy, aby ten szlak stał się w przyszłości jednym z wielkich szlaków kulturowych Europy, którego dziś brakuje na mapie Karpat.

Nasz innowacyjny projekt wykracza poza dotychczasowe drogi promocji gór i góralszczyzny. Nie odwołuje się do jednego aspektu ich wartości (np. tylko pasterstwa, muzyki lub przyrody), lecz integruje różnorodne zagadnienia kulturowe i przyrodnicze. Podkreśla – przy całym bogactwie regionalnym – wspólne wątki i korzenie jednoczące społeczności karpackie. Wymaga to odnajdywania i wskazywania podobieństw – w mowie, zwyczajach, architekturze, sposobie gospodarowania - w różnych częściach Karpat. 

Chcemy, aby Szlak był produktem turystycznym o charakterze edukacyjnym, którego ważnym elementem składowym będą obiekty lub wydarzenia prezentujące lokalne dziedzictwo. Na Szlaku Kultury Wołoskiej turysta dowie się jak Wołosi wędrowali przez góry Rumunii, Ukrainy, Słowacji, Czech i Polski zmieniając je kulturowo i krajobrazowo, muzykując, pozostawiając zwyczaje pasterskie, które łączą mieszkańców Karpat po dzień dzisiejszy.

Ponadto idea szlaku zakłada, że: 

• o tworzeniu szlaku decydują mieszkańcy Karpat; dlatego kreowanie oferty, promocji i przyszłości szlaku chcemy już teraz oprzeć na partnerskiej współpracy z podmiotami działającymi lokalnie,
• szlak będzie zarządzany przez organizację odpowiedzialną za całość dystrybucji i promocji oraz stworzenie partnerom warunków do realizowania wspólnych inicjatyw zgodnych z ideą szlaku,

• promowane na szlaku produkty będą zintegrowane z innymi ofertami na terenie Polski oraz innych krajów karpackich.

Wołoski czyli jaki?

W tożsamość wołoską wpisują się inicjatywy promujące wyjątkowe i równocześnie uniwersalne wartości, wynikające ze wspólnych uwarunkowań przyrodniczych i kulturowych Karpat, mające na celu ochronę i prezentację krajobrazu gór, jako scenografii działalności Wołochów oraz zgodne z kulturą skrystalizowaną przez wieki w tej scenografii.

Co zrobić, aby zgłosić swój produkt?

Prosimy o wypełnienie zamieszczonego poniżej formularza pn. „Propozycja produktu turystycznego na Szlaku Kultury Wołoskiej” (w przypadku większej liczby zgłaszanych produktów, prosimy o wypełnienie osobnego formularza dla każdego z nich). Formularz składa się z dwóch tabel – w pierwszej prosimy o umiejscowienie produktu w każdej z czerech kategorii, w drugiej – o jego zwięzłe opisanie.

Formularze prosimy przesłać na adres: biuro@porozumieniekarpackie.pl w terminie do końca czerwca br.

Zawodom towarzyszyć będzie wiele ciekawych konkurencji dla dorosłych i konkursów ekologicznych dla dzieci i młodzieży. Na zwycięzców czekają nagrody niespodzianki.

Imprezę uprzyjemni muzyka kapeli Krucy-Tyrk, regionalne przysmaki przygotowane przez Panie z Kół Gospodyń Wiejskich, stoiska twórców ludowych, a dla dzieci wesołe miasteczko.

W programie zaplanowaliśmy m.in. prezentację założeń powstającego właśnie Szlaku Kultury Wołoskiej, promocję Redyku Karpackiego 2013 i omówienie prac grup roboczych ds. Konwencji Karpackiej.

Osoby zainteresowane uczestnictwem prosimy o zgłoszenia mailowe na adres biuro@porozumieniekarpackie.pl lub telefoniczne pod nr. 0 725 797 117.

PROGRAM

piątek, 27.07.2012

Restauracja Parkowa (Rajcza, ul. Górska 2)

godz. 10.00

Posiedzenie Rady i spotkanie członków Porozumienia Karpackiego „Karpaty Naszym Domem”

• Prezentacja działań i prowadzonych przez Porozumienie projektów, Monika Ochwat-Marcinkiewicz - Stowarzyszenie Ekopsychologia
• Prezentacja działań członków Porozumienia, przedstawiciele organizacji członkowskich Porozumienia

• Dyskusja nad kierunkami rozwoju Porozumienia i możliwościami wspólnych przedsięwzięć

godz. 14.00

Obiad

godz. 15.00

Prezentacja ekspertyz wypracowanych przez działające przy Porozumieniu grupy robocze ds. Konwencji Karpackiej

• Pasterstwo Karpat, Małgorzata Kiereś - Muzeum Beskidzkie w Wiśle
• Muzyka Karpat, Piotr Kohut - Fundacja Pasterstwo Transhumancyjne
• Gospodarstwo pasterskie, Józef Michałek - Tatrzańsko-Beskidzka Spółdzielnia Producentów "Gazdowie"
• Szlak Kultury Wołoskiej, Zdzisław Błachut - Wiejski Ośrodek Kultury w Ochotnicy Górnej, Jadwiga i Krzysztof Wielgusowie - Instytut Architektury Krajobrazu  Politechniki Krakowskiej
• Ochrona przyrody Karpat, Wojciech Mróz - Instytut Ochrony Przyrody PAN

• Udział publiczny w Konwencji Karpackiej, Monika Ochwat-Marcinkiewicz - Stowarzyszenie Ekopsychologia

godz. 19.00

Kolacja

sobota, 28.07.2012

Konferencja pt. "Redyk Karpacki 2013 – pasterstwo transhumancyjne kolebką kultury Karpat"

Restauracja Parkowa (Rajcza, ul. Górska 2)

godz. 9.30

Rozpoczęcie konferencji, powitanie gości

godz. 9.40

Prezentacja projektów „Porozumienie Karpackie »Karpaty Naszym Domem« aktywnym parterem dialogu obywatelskiego" i „Karpaty Łączą - mechanizm konsultacji i współpracy dla wdrażania Konwencji Karpackiej”

Monika Ochwat-Marcinkiewicz - Stowarzyszenie Ekopsychologia

godz. 10.00

Redyk Karpacki - promocja kultury i tradycji karpackich

Piotr Kohut - Fundacja Transhumance

Wystąpienia zaproszonych gości

Dyskusja

godz. 13.00

Podpisanie Koalicji na rzecz wdrażania Konwencji Karpackiej

Zakończenie konferencji

godz. 14.00

Obiad

godz. 15.00

Wizyta studyjna "Odkrywamy Zieloną Dolinę"

Rozpoczęcie pod Urzędem Gminy w Rajczy (ul. Górska 1)  

W programie m.in.:

• Kościół parafialny i cmentarz legionistów z 1915 r. w Rajczy
• Ośrodek Edukacji Ekologicznej w Rajczy-Nickulinie
• Karpacki Solny Szlak – prezentacja źródeł solankowych w miejscowości Sól
• Pałac Habsburgów, dawnych właścicieli ziemi żywieckiej w Rajczy
• Łowiectwo w Karpatach - Domek Myśliwski Koła Łowieckiego "Głuszec"

• Rozpalenie Watry, spotkanie z Wojewodami Wołoskimi

godz. 20.00

Kolacja

niedziela, 29.07.2012

godz. 11.45

Kościół parafialny w Rajczy

Msza św. w intencji uczestników III Forum Karpackiego

godz. 14.00

Centrum Kultury w Rajczy (ul. Parkowa 2)

Jarmark Karpacki
VII Święto Borówki i Produktu Lokalnego „Zielonej Doliny”

Stoiska:

• Porozumienie Karpackie  „Karpaty Naszym Domem”

• Redyk Karpacki 2013

• Karpacki Jarmark Rękodzieła Ludowego – prezentacja twórców ludowych (koronki,  kwiaty z bibuły, rzeźba, etc.)

• Sklep Góralski z Koniakowa

• Koła Gospodyń Wiejskich z Ochotnicy Górnej i Rajczy
• Owcze przysmaki - Stowarzyszenie Gazdowie Doliny Cichej Soblówka i Koliba Piotra Kohuta z Koniakowa

• Bartnictwo w Karpatach na przykładzie pszczelarzy z gmin karpackich

• Koliba Košařiska – pokaz tradycyjnego rzemiosła

• Karpaty bez GMO – Anna Bednarek

Występy Karpackich Kapel i Zespołów Ludowych (od godz. 15.00 do 17.00):

• Ochotnica Górna
• "Cichowianie” z Soblówki

• „Koniaków” z Koniakowa

godz. 17.00

Festyn

"Na Wołoskim Szlaku" spotkali się mieszkańcy Karpat, lokalni liderzy, przedstawiciele organizacji pozarządowych działajacych na rzecz zrównowazonego rozwoju tego regionu, samorządowcy, przedstawiciele świata nauki i inni.

Tematem przewodnim Forum był tworzony właśnie Szlak Kultury Wołoskiej, który docelowo poprowadzi przez cały łuk Karpat – od gór Rumunii aż po czeskie Morawy, i może stać się w przyszłości wspólną marką regionu i atrakcją turystyczną na międzynarodową skalę. Zaprezentowane też zostały założenia Redyku Karpackiego 2013, czyli przejścia z owcami łukiem Karpat; przedsiewzięcie to ma promować kulturę pasterską i tradycyjne metody gospodarowania w górach.

W piatek, 27 lipca, odbyło się coroczne spotkanie członków Porozumienia Karpackiego "Karpaty Naszym Domem" - przyjęliśmy 9 nowych członków, był też czas na dyskusje nad planami na przyszłość i wspólnymi działaniami. Przeredagowane zostały zapisy umowy Porozumienia tak, aby lepiej pasowały do prowadzonej przez nas działaności.

Piatkowe popołudnie wypełniły prezentacje ekspertyz opracowanych przez działające przy Porozumieniu grupy robocze ds. Konwencji Karpackiej.

Zapraszamy do zapoznania się z prezentacjami przedstawionymi przez prelegentów oraz do galerii zdjęć dokumentującej te trzy wyjątkowe dni.

Kolejne Forum Karpackie już za rok, tym razem we wschodniej części polskich Karpat.

Jednym z najbardziej fascynujących zagadnień kształtowania fenomenu kulturowego Karpat jest wpływ pasterskiej ludności pochodzenia bałkańskiego, zwanej Wołochami. Skomplikowane, liczące ponad tysiąc lat dzieje tego ludu trwale wiążą się z zawiłymi dziejami Bałkanów i Europy Środkowej. Wołosi, jako migranci, stanowili z jednej strony czynnik innowacyjności, przynosząc w Karpaty odmienne rozwiązania gospodarcze, z drugiej jednak ich kulturę materialną i duchową cechowała znaczna archaiczność. Migracje wołoskie doprowadziły do transferu nie znanych wcześniej technologii gospodarowania w górach (wyrób sera podpuszczkowego, pasterstwo wysokogórskie, gospodarcza wspólnota pasterska) oraz do zespolenia i ujednolicenia elementów kulturowych w obrębie łuku Karpat.

Wołosi stanowią odrębny etnos w dziejach Europy Południowej i Środkowej, który z przyczyn historycznych i społecznych (struktura plemienna, rozproszenie i brak wspólnego języka) nie przerodził się w odrębny naród (Czajkowski 2008a). Pod zbiorczą nazwą Wołochów rozumie się szereg grup etnicznych, tworzących wewnętrzne struktury archaicznych klanów rodowych, które w przeciągu dziejów wtapiały się w lokalne społeczeństwa, zatracając stopniowo cechy wspólnoty plemiennej. Mimo tych przemian Wołosi, jako wspólnota pierwotnie pasterska, odznaczała się pewną hermetycznością (Reinfuss 1959), co pozwoliło zachować do dziś jej relikty wśród licznych współczesnych grup zamieszkujących Karpaty. W Karpatach północnych Wołosi wnieśli istotny wkład w formowanie wspólnoty kulturowej grup góralskich (ruskich, polskich i słowackich) przekazując im górski system gospodarki pasterskiej, słownictwo i wzory kulturowe; w Karpatach południowych etnos ten dał zaś początek narodowi rumuńskiemu. Napływający w Karpaty północne etnos wołosko-ruski wyróżniał, w stosunku do zamieszkujących je grup, obrządek wschodni. Wołosi od X wieku byli bowiem chrześcijanami obrządku prawosławnego, co uwarunkowane było wielowiekowymi historyczno-kulturowymi związkami z Bizancjum. O Wołochach nie należy pisać jednak jedynie czasie przeszłym. Współcześnie stosunkowo liczna (200 - 300 tysięcy) archaiczna wspólnota wołoska (aromańska) żyje i gospodaruje nadal na południowych Bałkanach (Grecja, Albania, Macedonia, Bułgaria, Chorwacja; Nowicki 1998, Olszański 2000).

Wbrew krążącym stereotypom nie należy Wołochów ograniczać jedynie do wędrownych grup pasterskich (Wołochów-pasterzy), bowiem część z nich dobrowolnie bądź pod przymusem przechodziła na półosiadły tryb życia prowadząc gospodarkę pastersko-rolniczą (Wołosi-gospodarze). W okresie średniowiecza Wołosi byli także samodzielnym podmiotem politycznym, wśród którego wykształciła się typowa dla tamtych czasów struktura społeczna z warstwą rycerską (np. jazda wołoska z Mołdawii licząca 400 koni walczyła w 1410 r. pod Grunwaldem), duchowieństwem, wykształconymi rzemieślnikami, kupcami, artystami i przywódcami lokalnych społeczności – kniaziami (sołtysami). Powszechnym zjawiskiem w XIV-wiecznej Polsce i na Węgrzech była nobilitacja w zamian za zasługi wojenne i przechodzenie Wołochów-kniaziów czy Wołochów-rycerzy do stanu szlacheckiego, dając w ten sposób początek znanym rodom arystokratycznym (Dzieduszyckim, Rydłowskim, Uhernickim, Stupnickim, Krechowieckim; Czajkowski 2008b). Z czasem jednak Wołosi utracili warstwy wyższe i zostali zredukowani do grup pasterskich, jedynie w Rumunii zdołali odrodzić się jako nowoczesny etnos – naród (Olszański 2000).

Pochodzenie nazwy

Najstarszym określeniem Wołochów było znane już w VII w. greckie słowo Vlah (Bλάχ) w liczbie mnogiej Vlachoi, które zostało przejęte przez Słowian południowych w niezmienionej formie Vlah, Vlachi, Vlasi, Vlachie, Vlech (Czajkowski 2008). Potocznie u Słowian południowych słowem vlach określało się pasterza owiec, natomiast u Węgrów Wołochów nazywano terminem olah.

Według T.A. Olszańskiego (2000) etymologia określenia wlah jest starsza i odnosi się do pobytu Wizygotów i Ostrogotów na Bałkanach w IV/V wieku. Według tej koncepcji słowo wlah wywodzi się od germańskich słów walh/wealh, które oznaczało początkowo człowieka posługującego się językiem celtyckim. W późniejszym okresie termin ten został szerzej zaadaptowany dla grup ludów mówiących językami zromanizowanymi. Nazwa ta jest więc egzoetnonimem (nazwą obcą), nadanym przez przedstawicieli innej grupy To samo pochodzenie mają słowa angielskie Wales – Walia, jako określenie krainy gdzie m.in. mieszkali zromanizowani Celtowie, Walonia – kraina romanizowanych Belgów, kanton Valais w Szwajcarii zamieszkały także przez zromanizowaną ludność. Późniejszym określeniem jest zrutynizowane (wschodniosłowiańskie) słowo Wołoch/Valach.

 Pochodzenie Wołochów

Pomimo ponad 150 lat badań geneza tego ludu stanowi problem złożony i kontrowersyjny i nie doczekała się do dziś ostatecznego wyjaśnienia. Współcześnie istnieją dwie, sporne teorie dotyczące pochodzenia Wołochów:

1. Hipoteza dako-rumuńska była forsowana w XIX wieku przez historyków rumuńskich, którzy uważali Wołochów za ludność autochtoniczną i w prostej linii przodków narodu rumuńskiego. W myśl tej hipotezy Wołosi stanowili grupy Daków zromanizowanych przez ponad 150 lat okupacji rzymskiej (106 - 271 r. n.e.), które po ewakuacji Rzymian w 271 r. schroniły się w Karpatach Południowych przed najazdem Gotów i Alamanów. Z tych „karpackich refugiów” rozprzestrzenili się zarówno na Bałkany, jak i w Karpaty północne. Przeciwko tej hipotezie świadczą jednak: brak przez ponad siedem wieków (do X wieku) wzmianek o większych grupach ludności romańskiej na terenie Karpat Południowych. Według źródeł historycznych ludność romańska zamieszkująca Dację została ewakuowana wraz z rzymskimi załogami wojskowymi. Badania lingwistyczne, wskazują także na brak kontinuum dako-wołosko-rumuńskiego, poświadczają one za to wyraźne związki języka rumuńskiego z językiem albańskim (iliryjskim), co pośrednio wskazuje na silne wpływy od południa.

2. Hipoteza południowo-bałkańska zakłada, że Wołosi pochodzą ze romanizowanej ludności trackiej, iliryjskiej i dackiej zamieszkującej południową część Bałkanów (Macedonia, Bułgaria, Serbia).  Trakowie i Ilirowie byli starożytnymi ludami indoeuropejskimi, które od epoki brązu zamieszkiwały Półwysep Bałkański (tereny na południe od Dunaju; ryc. 1). Po zajęciu tych terenów przez Rzym rozpoczął się długotrwały proces romanizacji (latynizacji) i asymilacji tych ludów z Rzymem (ryc. 2), który doprowadził do powstania zrębów wschodnioromańskiego języka (dialektu) wołoskiego. Dakowie trafili na Bałkany po podboju Dacji przez Trajana w 106 r. n.e. i po ewakuacji tejże prowincji w 271 r. ludność wołoska, trudniąca się górskim pasterstwem, podczas ekspansji Słowian na Bałkany w VI i VII wieku została częściowo wyparta na tereny górskie północnej Macedonii oraz zasymilowała się ze Słowianami i Awarami, prowadząc wspólną ekspansję w kierunku zachodnim (Chorwacja, Słowenia, Austria?) i północnym. Bliska współpraca Wołochów ze Słowianami pozwoliła na znaczne rozprzestrzenienie się plemion wołoskich podczas wędrówek ludów oraz liczne słowiańskie zapożyczenia językowe. Dane historyczne zaświadczają, że Wołosi byli obecni na terenie Bałkanów (Grecja, Bułgaria, Macedonia) przed ekspansją Słowian i wraz z Trakami i Ilirami zajmowali się wysokogórskim pasterstwem (Kurnatowska 1977). Po podbiciu tych terenów przez Słowian wraz z pasterzami albańskimi musieli składać daniny słowiańskiej starszyźnie (Felczak i Wasilewski 1985). Podobnie rzecz miała się na terytorium Panonii (Niziny Węgierskiej), gdzie ludy madziarskie przechodząc ze wschodu przez Karpaty w IX w., wyparły wcześniej mieszkających tam Słowian i Wołochów (Czajkowski 2008a). Reliktem tych najstarszych bałkańskich grup wołoskich są współcześni Aromanie, Maglenoromanie, Istroromanie i Karakaczanie zamieszkujący południowe Bałkany (Olszański 2000).

Z terytorium południowych Bałkanów pochodzą także najstarsze pisemne wzmianki o Wołochach, które znajdujemy w źródłach bizantyńskich (ryc. 3). W VIII wieku kroniki odnotowały w Macedonii Egejskiej miejscowość Vlahorihini, zaś w latach 976 - 980 n.e. sam lud, żyjący na terenach dzisiejszego pogranicza grecko-macedońsko-albańskiego (Olszański 2000; fot. 1). Znajdujemy tam informację, że w roku 976 między Jeziorem Prespa (współczesna Macedonia) a miastem Kastoria (współczesna Grecja) wędrowni Wołosi zabili Dawida – najstarszego syna feudała macedońskiego.

Wołosi w dziejach historycznych Bałkanów

Wołosi podczas całego średniowiecza byli na Bałkanach liczącym się elementem etnicznym, politycznym i militarnym. W X wieku znane są z północnej i środkowej Grecji regiony: Wielka (Tesalia), Mała (Etolia) i Górna Wlachia (Epir), które stanowiły najdalej wysunięte ku południowi tereny zamieszkałe przez Wołochów. O zasięgu ludności wołoskiej w tej części Grecji wskazują pośrednio liczne toponimy z rdzeniem „vlach” sięgające po Góry Parnas i Wybrzeże Morza Egejskiego (Nowicki 1998; ryc. 3). Osadnictwo wołoskie poświadczone jest także ze Świętej Góry Athos, skąd zostali jednak wygnani w 1105 r. Część Wołochów zamieszkujących grecką Tesalię (Wielką Wlachię) została przesiedlona przez cara bułgarskiego Samuela w 986 r. w górskie tereny Rodopów (Bułgaria). W XII wieku Wołosi utworzyli wraz z Bułgarami Drugie Państwo Bułgarskie nazywane Imperium Bułgarów i Wołochów z własnym królem tytułującym się Imperatores Bulgarorum et Blachorum (ryc. 3). Wołosi pełnili tam istotną rolę gospodarczą, dostarczając produktów z prowadzonej hodowli owiec (sery, mleko, skóry). Trudnili się transhumancyjnym pasterstwem polegającym na całorocznym wypasie nawet wielotysięcznych stad i cyklicznych wędrówkach pomiędzy letnimi pastwiskami wysokogórskimi (hale, połoniny; fot. 2 i 3) a zimowymi terenami wypasowymi położonymi na nizinach, wybrzeżach, bądź w kotlinach podgórskich. Przykłady takich peregrynacji znane były w XI i XII wieku, gdzie stada schodziły na zimę z górskich pastwisk Starej Płaniny nad Morze Czarne oraz z Rodopów nad Morze Egejskie i dolny Dunaj (ryc. 3). Znane są nawet przypadki, że z powodu braku dostatecznej ilości paszy pasterze wraz ze stadami przeprawiali się przez Morze Marmara, aż do tureckiej Azji Mniejszej (Olszański 2000). W późniejszym okresie, po przegranej wojnie Bułgarów i Wołochów z Cesarzem bizantyjskim w 1186 r. Wołosi zostali zepchnięci na północ od Dunaju i na południe od Karpat na terytorium nizinnej Wołoszczyzny i Mołdawii (współczesna Rumunia), gdzie w procesje asymilacji z zastanymi tam ludami (Słowianami, resztkami Geto-Daków) dali początek narodowi rumuńskiemu (Olszański 2000; ryc. 3).

Ekspansja Wołochów w Karpaty (XIII-XVII w.)

Rumunia

Czynnikiem, który najprawdopodobniej stymulował ekspansję Wołochów na północ i zachód była presja spowodowana stopniowym zajmowaniem Bałkanów przez Turków. Podbój osmański spowodował upadek państewek wołoskich i skłonił część klanów wołoskich do wędrówki i osiedlania się na górskich terenach Karpat. Sprzyjała temu także polityka osadnicza Węgier, których terytorium rozciągało się na północ od grzbietu Karpat Południowych (Siedmiogród), aż po współczesną Słowację (Górne Węgry; ryc.3.). Pierwsze wzmianki o pobycie Wołochów na terytorium węgierskiego Siedmiogrodu (Transylwanii) pochodzą z lat 1222 - 1224 i dotyczą rejonu Kotliny Fogaraskiej na wschód od Sibiu, które nazywano „terra Blachorum” (ziemia Wołochów; fot. 4, 5 i 6). Osiedli tam pasterze byli zobowiązani płacić królowi węgierskiemu daninę (tzw. pięćdziesiątnicę) w postaci owcy z jagnięciem i drugiej jałowej od każdych 50 sztuk wypasanego stada (Czajkowski 2008a). Wołosi, którzy byli zachęcani do osiedlenia się w Siedmiogrodzie pochodzili z terytorium Bułgarii (Czajkowski 1999). Samowystarczalna gospodarka wołoska stanowiła cenny element dla rozwoju gospodarki i wzrostu zaludnienia na górskich ziemiach Korony Węgierskiej, które zostały wcześniej spustoszone najazdem Tatarskim, stąd ilość Wołochów w XIV w. stale wzrastała, a osady wołoskie pojawiały się coraz dalej na północ zasiedlając współczesny teren Ţara Moţilor w Górach Zachodniorumuńskich (dawny komitat węgierski Bihor; ryc. 3).

Kolonizacja wołoska odegrała decydującą rolę w zasiedleniu słabo zaludnionego w XIII i XIV w. górskiego regionu Maramuresz w północnej Rumunii (ryc. 3). Pierwsze nadania ziemi kniaziom wołoskim pochodzą z 1317 r. i 1325 r., i dotyczą wiosek Gyulafalva (Giuleşti) nad rzeką Marą i Bârsana w okolicach Sighetu Marmaroskiego (Czajkowski 1991). Istotną rolę w kolonizacji górnego dorzecza dolin Izy i Wyszowa (Góry Marmaroskie i Rodniańskie; fot. 7) odegrała akcja osiedleńcza przeprowadzona przez Wołochów wojewody Bohdana z Cuhea w 1334 r. Exodus osadników wołoskich z Wołoszczyzny do Maramureszu wraz ze stadami i dobytkiem trwał przez cały rok. Ludność ta zasiedliła dużą część współczesnego rumuńskiego Maramureszu i kilka wsi na północ od Cisy na Zakarpaciu (ryc. 3). Wojewoda Bogdan był niechętnie nastawiony do króla Węgier i rozpoczął rokosz antywęgierski. W 1349 r. wraz ze sprzyjającą mu ludnością opuścił Maramuresz i zajął tereny na wschód od Karpat, zaczynając w ten sposób historię Mołdawii (Czajkowski 1991). Większość Wołochów była jednak podległa królowi, a nobilitowany mołdawski ród wołoski herbu Sas podjął nieudaną walkę z Bogdanem o odzyskanie węgierskiej dominacji w Mołdawii. W zamian za utracone tam ziemie synowie wojewody Sasa: Balk, Drag i Jan otrzymali tereny wzdłuż Cisy na Zakarpaciu, gdzie powstały kolejne wsie wołoskie (Czajkowski 2008a).

Region Maramuresz i Mołdawia odegrały ważną rolę w wołoskiej kolonizacji dalszych części Karpat. Z tych ziem bowiem pochodzili głownie koloniści zasiedlający tereny Zakarpacia i części Rusi Halickiej (ryc. 3). W Karpatach północnych prąd osadnictwa wołoskiego był rozproszony i stosunkowo nieliczny, co spowodowało całkowite zasymilowanie z ludnością ruską, polską, i słowacką. Migracja osadników z południa miała etnicznie najsilniejszy charakter wołoski tylko w swej pierwszej fazie, do czasu wchłonięcia elementu ruskiego. Rutenizacja Wołochów miała miejsce co najmniej od XIV w. nad Górną Cisą (Maramuresz/Zakarpacie), gdzie nastąpiło silniejsze wymieszanie się ludności ruskiej z Rusi Halickiej z ludnością wołoską (Czajkowski 1991).

Ruś Halicka (Ukraina) i Karpaty Polskie

Wołosi byli także cenionymi osadnikami po północnej stronie Karpat Wschodnich. Możliwości osadnicze otworzyły się po przyłączeniu Rusi Halickiej do Polski przez Kazimierza Wielkiego w 1340 r., który na nowo pozyskanych ziemiach nadawał przywileje osadnicze rycerstwu wołoskiemu, które zasłużyło się w walkach o Ruś (m.in. Daniło Dadźbogowic, Stefan Rybotycki herbu Sas; Czajkowski 1991). Kolejni władcy Polski z dynastii Jagiellonów sprzyjali takiej polityce osiedleńczej, nadając kniaziom i rycerstwu wołoskiemu tereny w rejonie Sambora, Drohobycza, Stryja, Kałusza i Rożniatowa, a także górskie terytoria Karpat Wschodnich (Tucholszczyzna i Bojkowszczyzna) w dorzeczu Oporu na południe od Skola (od 1397 r.) i w Turce nad Stryjem (1431 r; ryc.3).

Równolegle z zakładaniem nowych osad bądź dosiedlaniem już istniejących, miała miejsce swobodna, skierowana na zachód (wzdłuż łuku Karpat) migracja wędrownych grup Wołochów-pasterzy, którzy wypasając swoje stada prowadzili na wpół nomadyczny tryb życia. Grupy takich wędrownych pasterzy dotarły w 1373 r. w rejon Pogórza Karpackiego, gdzie w rejonie Dynowa nad Sanem wzmiankowana jest osada Wolosze (Czajkowski 1991). W 1395 r. grupa Wołochów weszła do Nowego Sącza podczas zjazdu królewskiego, na którym byli obecni królowa Jadwiga z Władysławem Jagiełłą, książę Witold oraz król węgierski Zygmunt Luksemburczyk (Czajkowski 1999). W roku 1406 grupa wędrownych Wołochów miała napaść na Stary Sącz (Dobrowolski 1961). W 1413 roku nieliczna, ośmioosobowa grupa wędrownych pasterzy pod przywództwem Dawida Wołocha założyła pasterską wieś Ochotnicę w Gorcach. W drugiej połowie XV w. przez Beskid Niski trwał swobodny ruch grup pasterzy, na przełomie 1490 i 1491 r. źródła donoszą o dramatycznym, zimowym wymarznięciu koczujących Wołochów wraz ze swoimi stadami na południe od Pilzna (Dobrowolski 1962). Pod koniec XV wieku wędrowni pasterze-nomadzi dotarli w rejon Wadowic (Chomętowski 1876) i na Żywiecczyznę, gdzie szybko rozwinęli swoją gospodarkę pasterską, która w szczytowym okresie swojego rozwoju w 1914 r. mogła poszczycić się aż 50 szałasami (Sawicki 1919).

Średniowieczna kolonizacja wołoska trzymała się na ogół łuku Karpat, ale od XV i XVI wieku Wołosi zaczęli ekspansję także na nizinne tereny ziemi bełskiej, chełmskiej i lubelskiej, zakładając tam nowe osady, bądź walachizując już istniejące (Czajkowski 2008b; ryc.3). Nowa fala osadnictwa wołoskiego w polskiej części Karpat miała miejsce w XVI wieku. Było to szczytowe nasilenie kolonizacji na prawie wołoskim, w efekcie którego doszło do lokacji na prawie wołoskim nowych osad położonych na terenie klucza muszyńskiego w Beskidzie Sądeckim (Szczawnik, Zubrzyk, Krynica, Izby) oraz do lokacji wsi na Skalnym Podhalu i w Beskidzie Śląskim, gdzie pierwszą górską osadą pasterską na Śląsku Cieszyńskim były powstałe w 1590 r. Mosty Jabłonkowskie (Popiołek 1939). Większość wsi pasterskich powstała tam jednak w późniejszym okresie, w latach 1621-1654, kiedy funkcjonowało tam 30 szałasów i wypasano 10 tysięcy owiec i kóz oraz 858 sztuk bydła rogatego (Popiołek 1939). W XVI wieku w Karpatach polskich powszechne były swobodne wędrówki i zimowy (listopad - kwiecień) pobyt ze stadami w lasach Kotliny Sandomierskiej i Oświęcimskiej (Dobrowolski 1938). Grupy wędrownych pasterzy spotykano w 1605 r. w lasach Beskidu Żywieckiego (Dobrowolski 1962). Historyczne wzmianki o wypasach transhumancyjnych znane były jeszcze z XX wieku ze Śląska Cieszyńskiego, gdzie górale z Brennej i Wisły wypędzali swoje stada na tzw. doły (Kopczyńska-Jaworska 1950/51).

Słowacja i Czechy

Według prof. Jerzego Czajkowskiego (2008a, 2008b), osadnictwo wołoskie na Słowacji postępowało z dwóch kierunków: korytarzem wschodnim (marmarosko-zakarpackim) oraz korytarzem południowym wprost z Bałkanów przez Nizinę Węgierską w góry Gemeru. Korytarzem wschodnim przemieszczała się od XIV w. zrutenizowana fala wołoska, która utworzyła najstarsze na terytorium współczesnej Słowacji wsie wołoskie (rusnackie), powstawałe w dobrach Drugethów w Zemplinie (Koromla 1337 r., Jasenove 1348 r.) oraz w Szaryszu (Orlik Niżny 1357 r.; ryc.3).

Masowy ruch osadnictwa wołoskiego miał miejsce w XV w., kiedy pasterze penetrowali lasy i góry w Szaryszu i na Spiszu, zasiedlając wcześniej założone wsie w dolinie Popradu (Jakubiany) i górnej Topli na południe od Gór Čergov (m.in. Ruska Wieś k. Preszowa, Šarišske Jastrabie) i docierając  na zachód aż w rejon Valaskej Dubovej (Orawa) i Żyliny (Kisuce).

W XVI wieku miała miejsce kolejna fala osadnicza, w której efekcie zasiedlono pustki osadnicze i dosiedlono starsze osady, zwłaszcza te zasiedlone wcześniej na prawie niemieckim (np. Osturnię na Zamagurzu Spiskim; fot.8). Przykładem zasiedlenia takiej pustki osadniczej była kolonizacja pasterzami wołoskimi górskiego terytorium państwa orawskiego Thurzonów (Górnej Orawy; fot.9), która rozpoczęła się w 1575 r. (Czajkowski 1991, 2008a). W jej efekcie powstał tam prężny ośrodek pasterski, już w 1619 r. na Górnej Orawie wypasano bowiem 24 tysiące sztuk owiec (Czajkowski 2008a).

Najdalej na zachód położonym i jednocześnie najpóźniej zajętym przez osadnictwo wołoskie terenem Karpat jest Wołoszczyzna Morawska (Valašsko). Region ten położony jest na terytorium czeskich Moraw na pograniczu ze Śląskiem i Słowacją. Obejmuje on górskie dorzecza Wsetyńskiej i Rożnowskiej Beczwy oraz karpackie pasma Gór Wsetyńskich (Vsetinské Vrchy), Jaworników (Javorniky) i zachodniej części Beskidu Śląsko-Morawskiego (Morawsko-slezské Beskydy). Kolonizacja wołoska miała tu miejsce od połowy XVI i w XVII w. i odbywała się głównie w oparciu o migrację z terenów pobliskiego Śląska Cieszyńskiego. W 1620 r. grupa około 50 rodzin wołoskich pochodzących z tego terytorium założyła u podnóża góry Radhost (1129 m n.p.m.) w Beskidzie Śląsko-Morawskim szereg osad pasterskich (Štika 2007) dając właściwy początek kolonizacji na prawie wołoskim.

***

Dzieje kolonizacji wołoskiej ukazują, że zasiedlanie Karpat ludnością pasterską odbywało się w przeciągu pięciu wieków i nie stanowiło jednorazowego procesu. Kolonizacja nowych terenów nie następowała też w porządku geograficznym, „po kolei”, lecz chronologia osad lokowanych na prawie wołoskim uwarunkowana była panującymi wówczas stosunkami własnościowymi i osadniczymi (gęstość zaludnienia, granice ekumeny, polityka wewnętrzna państw). Z jednej strony miała miejsce zorganizowana i potwierdzona historycznie kolonizacja w oparciu o ściśle określone przywileje osadnicze (prawo wołoskie), a z drugiej przybierała ona formę niezorganizowanych wędrówek grup pasterskich, które jedynie w kilku spektakularnych przypadkach zostały udokumentowane z terenów Karpat polskich przez kroniki historyczne. Elementy kultury i gospodarki przyniesione z Bałkanów przez pasterskich osadników wołoskich i rozwijające się dalej w nowych warunkach kontaktu z kulturą ludności rolniczej wpłynęły niewątpliwie na specyfikę i odrębność regionu karpackiego w stosunku do innych regionów Polski.

Literatura

Chomętowski W., 1876, Materiały do dziejów rolnictwa w Polsce w XVI i XVII wieku, t. 2, Warszawa.

Czajkowski J., 1999, Studia nad Łemkowszczyzną, Sanok, s. 225.

Czajkowski J., 2008a, Czy Wołosi to Włosi? [w:] J. Cząstka-Kłapyta (red.) Huculi, Bojkowie, Łemkowie – tradycja i współczesność, materiały pokonferencyjne, COTG PTTK, Kraków, ss. 13-28.

Czajkowski J., 2008b, Czy Wołosi mogli mieć wpływ na rozwój budownictwa w Karpatach? [w:], L. Richter (red.) Wołoskie dziedzictwo Karpat, Czeski Cieszyn, ss. 69-124.

Dobrowolski K., 1938, Dwa studia nad powstaniem kultury ludowej Karpat Zachodnich, Kraków.

Dobrowolski K., 1961, Studia nad kultura pasterską Karpat Północnych, [w:] Wierchy, t. 29, s. 33.

Dobrowolski K., 1962, Migracje wołoskie na ziemiach dawnego państwa polskiego, [w:] Pasterstwo Tatr Polskich i Podhala, Wrocław, t. 4, ss. 89-121.

Felczak W., Wasilewski T., 1985, Historia Jugosławii, Wrocław, ss. 26-27.

Kopczyńska-Jaworska B., 1950/1951, Gospodarka pasterska w Beskidzie Śląskim, [w:] Prace i Materiały Etnograficzne, t. 8-9, Łódź-Lublin, ss. 155-322.

Moszyński K., 1962, O sposobach badania kultury materialnej Prasłowian, Wrocław, Ossolineum.

Nowicki P., 1998, Spotkałem nawet prawdziwych Wołochów, [w:] Płaj, t. 17, ss. 111-122.

Olszański T.A., 2000, Wołosi zapomniany lud Bałkanów, [w:] Płaj, t. 21, ss. 73-90.

Popiołek F., 1939, Historia osadnictwa w Beskidzie Śląskim, Katowice.

Reinfuss R., 1959, Problem Karpat w badaniach kultury ludowej, [w:] Polska Sztuka Ludowa, Warszawa, t. 13, ss. 1-2, 3-11.

Sawicki L., 1919, Szałaśnictwo w Górach Żywieckich, [w:] Materiały Antropologiczno-Archeologiczne i Etnograficzne, Kraków, t. 14, ss. 137-183.

Štika J., 2007, Valaši a Valašsko, Rožnov, ss. 237.

Adres:

Wiejski Ośrodek Kultury w Ochotnicy Górnej

os. Zawady 205b
34-453 Ochotnica Górna

Osoba do kontaktu:

Zdzisław Błachut - kierownik

tel. +48 18 262 42 57

e-mail: wokochotnicag@op.pl

www.ochotnica.pl/pl/14301/0/Wiejski_Osrodek_Kultury_w_Ochotnicy_Gornej.html

Kim byli Wołosi? Jak i kiedy znaleźli się w Karpatach? W jaki sposób zmienilii te góry?

Kontynuujemy tematykę niedawnego III Forum Karpackiego i zapraszamy do lektury artykułu autorstwa Piotra Kłapyty.

Spotkali się "Na Wołoskim Szlaku" - Forum Karpackie 2012 już za nami

W ostatni weekend lipca w Rajczy koło Żywca odbyło się trzecie już Forum Karpackie, tym razem zatytułowane "Na Wołoskim Szlaku" i poświęcone dziedzictwu kultury pasterskiej Karpat.

Zapraszamy do zapoznania się z prezentacjami przedstawionymi przez prelegentów oraz do galerii zdjęć dokumentującej te trzy wyjątkowe dni.

Porozumienie Karpackie na Facebooku

Zapraszamy na nasz profil na portalu społecznościowym Facebook - na bieżąco umieszczamy tam informacje o naszej działalności, ciekawostki z Karpat i zaproszenia na spotkania, szkolenia, konferencje itp.

W programie m.in. koncerty kapel regionalnych, w tym z rumuńskiego regionu Maramuresz, pokazy rzemieślników i stoiska z produktami regionalnymi, a na zakończenie festyn w karczmie Kopyrtołka.

Koniaków - Szańce, 16 i 17 sierpnia 2012 r.

Nabór na szkolenie został zakończony w dn. 18 września br.

Szkolenie jest realizowane w ramach projektu „Porozumienie Karpackie Karpaty Naszym Domem aktywnym partnerem dialogu obywatelskiego” ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet V Dobre rządzenie, Działanie 5.4 Rozwój potencjału trzeciego sektora, Poddziałanie 5.4.2 Rozwój dialogu obywatelskiego).

Cel projektu to wzmocnienie i rozwój Porozumienia Karpackiego jako partnera dialogu obywatelskiego ukierunkowanego na wdrażanie Ramowej Konwencji Karpackiej w regionie.

Informacje o szkoleniu:

Szkolenie ma na celu wyposażenie uczestników w wiedzę i praktyczne umiejętności, które są niezbędne w efektywnej współpracy administracji i organizacji pozarządowych na poziomie lokalnym. Z uwagi na specyfikę regionu - Karpaty to region szczególny w wymiarze przyrodniczym i kulturowym, szerzej omówiona zostanie problematyka współpracy z uwzględnieniem ochrony środowiska.

Szczegółowe cele szkolenia:

na poziomie wiedzy:

• podniesienie poziomu wiedzy na temat zadań i możliwości samorządu
• podniesienie poziomu wiedzy na temat potrzeb i celów organizacji pozarządowych
• zwiększenie świadomości nt. korzyści płynących ze współpracy administracji z sektorem pozarządowym
• podniesienie poziomu wiedzy nt. komunikacji werbalnej, niewerbalnej oraz barier komunikacyjnych
• przekazanie wiedzy nt. konstruowania efektywnego komunikatu

• podniesienie poziomu wiedzy na temat uwarunkowań prawnych współpracy administracji i NGO

na poziomie umiejętności:

• nabycie umiejętności z zakresu komunikacji werbalnej i niewerbalnej
• nabycie umiejętności identyfikowania barier komunikacyjnych
• nabycie umiejętności konstruowania komunikatów zachęcających do współpracy
• nabycie umiejętności posługiwania się aktami prawnymi pomocnymi w nawiązaniu i utrzymaniu współpracy

• nabycie umiejętności poszukiwania źródeł finansowania działalności NGOs z budżetu jednostek samorządu terytorialnego

na poziomie postaw:

• przełamanie barier psychologicznych i uprzedzeń w  zakresie współpracy NGO z administracją
• pobudzenie kreatywności w zakresie możliwych obszarów współpracy
• uświadomienie znaczenia komunikacji werbalnej i niewerbalnej w procesie nawiązywania współpracy

• zachęcenie do budowania w środowiskach lokalnych trwałych partnerstw administracyjno-pozarządowych na rzecz rozwiązania konkretnych problemów.

Na szkolenie zapraszamy przedstawicieli organizacji pozarządowych (tj. pracowników, członków, wolontariuszy) oraz samorządów lokalnych z terenu województwa małopolskiego. Szkolenie jest skierowane w szczególności do osób, które są liderami społecznymi obdarzonymi zaufaniem i które, ze względu na aktywność w karpackich samorządach i organizacjach pozarządowych, są zaangażowane w działania na rzecz społeczności lokalnej. Poprzez pełnione funkcje stają się automatycznie liderami, mogąc w łatwy sposób wpłynąć na aktywizację i rozwój środowiska z którego się wywodzą.

Szkolenie będzie prowadzone w małej, 16-osobowej grupie. W programie przewidziano krótkie wykłady tematyczne uzupełnione pracą w grupach, grami symulacyjnymi oraz dyskusją.

Informacje logistyczne:

Miejsce szkolenia:

Wiejski Ośrodek Kultury, Ochotnica Górna.

Organizator zapewnia:

• zwrot kosztów dojazdu do 30 złotych na osobę,
• poczęstunek,

• materiały szkoleniowe.

Zainteresowanych udziałem w szkoleniu prosimy o wypełnienie formularza zgłoszeniowego, który znajduje się na dole strony. Osoby zainteresowane udziałem w więcej niż jednym szkoleniu z naszej oferty zachęcamy do założenia konta w portalu, co pozwala m.in. na wypełnianie kolejnych formularzy zgłoszeniowych bez konieczności wpisywania tych samych danych.

Pierwszeństwo przy zapisach na szkolenie mają członkowie Porozumienia Karpackiego "Karpaty Naszym Domem', a także przedstawiciele NGO i samorządów z terenu województwa małopolskiego. Więcej informacji nt. zasad uczestnictwa w szkoleniach można znaleźć w Regulaminie rekrutacji uczestników szkoleń i doradztwa. Termin zgłoszeń upływa 18 września, ilość miejsc jest ograniczona! 

Prowadzący:

Alina Marek: ekonomista, trener, w latach 1998-2001 członek zarządu założyciel i od 8 lat członek zarządu Stowarzyszenia na Rzecz Wspierania Przedsiębiorczości i Inicjatyw Lokalnych "STOPIL". Koordynator projektów partnerskich realizowanych z jednostkami administracji samorządowej i Wojewódzkim Urzędem Pracy w Krakowie. Pracownik Urzędu Miasta Nowego Sącza.

Uczestnik wyjazdów studyjnych poświęconych działalności organizacji pozarządowych w USA, Belgii, Włoszech.

Doświadczenia szkoleniowe: źródła finansowania podmiotów ekonomii społecznej, Centra Integracji Społecznej w praktyce, sądecki wolontariat pracowniczy, zakładanie i prowadzenie działalności gospodarczej, fundusze europejskie dla MŚP, szkoła dla rodziców i wychowawców, rozpoznawanie przyczyn i sposoby rozwiązywania konfliktów.

Kontakt:

Małgorzata Fedas
Punkt kontaktowy Porozumienia Karpackiego w woj. małopolskim
tel. 725 797 117 lub 606 930 819
e-mail: m.fedas@porozumieniekarpackie.pl

Porozumienie Karpackie "Karpaty Naszym Domem"
sekretariat: Stowarzyszenie Ekopsychologia
adres korespondencyjny:
ul. Grabina 6/18, 32-840 Zakliczyn
www.ekopsychologia.pl
www.porozumieniekarpackie.pl

Wszystkie głosy zostaną uwzględnione przy przygotowywaniu finalnych wersji ekspertyz i planowaniu dalszych prac, w tym powołaniu kolejnych tematycznych grup roboczych.

Podczas spotkania m.in. ustalono harmonogram szkoleń i doradztwa dla karpackich samorządów i organizacji pozarządowych, uzgodniono nowy tekst Porozumienia Karpackiego i przyjęto do Porozumienia pierwszego lokalnego przedsiębiorcę. W spotkaniu wzięli udział członkowie Rady Porozumienia Karpackiego „Karpaty Naszym Domem”, koordynatorzy regionalnych punktów kontaktowych Porozumienia w województwach karpackich oraz przedstawiciele organizacji członkowskich Porozumienia.

Dzień później, 25 września, odbyło się pierwsze po wakacyjnej przerwie, szkolenie w ramach Uniwersytetu Karpackiego pt. "Mechanizmy współpracy NGO z daministracją". Na kolejny, czwarty kwartał br. zaplanowano dwa szkolenia. W sobotę, 27 października zapraszamy do Rajczy, gdzie tematem szkolenia będzie "Rozwój terenów górskich"; nabór na szkolenie zostanie ogłoszony w pierwszym tygodniu października. W trzecim tygodniu listopada zapraszamy do Rabki na szkolenie pt. "Ustawa o pożytku publicznym i wolontariacie" - nabór na szkolenie zostanie ogłoszony pod koniec października. Aktualne informacje o datach szkoleń znajdą umieszczamy na stronie: Szkolenia i doradztwo -> Uniwersytet Krapacki.

Także jesienią odbedzie się druga Szkoła Karpackich Liderek, na którą zapraszamy Panie z terenów górskich woj. podkarpackiego. Organizacjom pozarządowym oferujemy cały czas mozliwość skorzystania z doradztwa prawnego i ksiegowego - czekamy na zgłoszenia pod adresem e-mail: biuro@porozumieniekarpackie.pl.

Omówiono też stan przygotowań do Redyku Karpackiego 2013 oraz efekty dotychczasowych prac grup roboczych ds. Konwencji Karpackiej.

Redyk Karpacki 2013 organizowany jest pod patronatem Konwencji Karpackiej dla uczczenia wędrówek wołoskich, które doprowadziły do zasiedlenia obszaru Karpat i powstania wspólnej wysokogórskiej kultury pasterskiej łączącej społeczności zamieszkujące Karpaty. Jego celem jest promocja produktów regionalnych, integracja społeczności pasterskich w Karpatach, promocja kultury i tradycji karpackich oraz zwrócenie uwagi na wartości ekologiczne i kulturowe Karpat. Trasa przejścia przebiegać będzie przez tereny państw karpackich od Rumunii do Morawskiej Wołoszczyzny w Czechach. Owce, w ilości ok. 300 sztuk, prowadzone będą terenami Karpat według tradycyjnego wypasu z codziennym udojem i wyrobem serów wołoskich. Miejsca noclegowe rozmieszczone będą na terenach wsi lokalizowanych na prawie wołoskim. W czasie postoju prezentowana będzie historia, kultura i tradycja pasterstwa oraz produkty regionalne w Karpatach. Czas wędrówki - od maja do sierpnia 2013 r.

Grupy robocze ds. Konwencji Karpackiej pracują od jesieni ub. roku w pięciu obszarach ważnych dla zrównowazonego rozwoju Karpat, tj. rolnicwo, turystyka, ochorona przyrody, dziedzictwo kulturowe i udział publicznny. Wypracowane w trakcie spotkań ekspertyzy posłużą jako podstawa do realizacji konkretnych przeddsięwzięć (jak koncepcja rozwoju Szlaku Kultury Wołoskiej) lub jako częć krajowych i/lub międzynarodowych dokumentów o charakterze strategicznym (np. część Krajowego Planu Działań ds. ochrony bioróżnorodności czy protokół ds. dziedzictwa kulturowego w ramach Konwencji Karpackiej).

Rada Porozumienia jednogłośnie przyjęła nowy tekst Porozumienia Karpackiego "Karpaty Naszym Domem", czyli Koalicji na rzecz wdrażania Konwencji o ochronie i zrównoważonym rozwoju Karpat. Zmiana treści Porozumienia, a co za tym idzie także Regulaminu działania oraz wzoru Deklaracji przystapienia do Porozumienia, spowoduje m.in., że Porozumienie będzie mieć szerszy zasięg i bardziej otwarty charakter, co ułatwi np. samorządom i innym dużym instytucjom przyłączanie się do koalicji. Ponadto, z tekstu Porozumienia wyłączono szczegółowe postanowienia natury organizacyjnej i zawarto je w Regulaminie. Nowy tekst Porozumienia zostanie umieszczony na naszej stronie w pierwszej połowie października. Serdecznie zapraszamy wszystkich chętnych - samorządy, organizacje pozarządowe, przedstawicieli administracji centralnej w regionie, kolejnych przedsiebiorców oraz osoby prywatne - do zgłaszania chęci dołączenia do Porozumienia już teraz.

Wszytskie podmioty przyjęte do Porozumienia w tym roku będa miały okazję wzięcia udziału w wizycie studyjnej, która tym razem odbędzie się na terenie woj. śląskiego - będzie można zapoznać się m.in. z działaniami na rzecz przywrócenia tradycyjnego pasterstwa w Beskidzie Śląskim i Żywieckim, czy poznać innych członków Porozumienia. Serdecznie zapraszamy!

Na spotkaniu omówiono też kwestie związane z konkursem na "Karpacka Gminę" i kontynuowano prace nad strategia rozwoju Porozumienia.

Szczegółowych informacji o Porozumieniu, zasadach przyjmowania nowych członków do koalicji, ofercie szkoleniowo-doradczej, pracach grup roboczych ds. Konwecncji Karpackiej i wszelkich innych sprawach związanych naszymi działaniami na terenie Karpat udzialają koordynatorzy regionalnych punktów kontaktowych Porozumienia (dane kontaktowe dostepne są w dziale Kontakt).

Koncepcja rozwoju pasterstwa na obszarze polskich Karpat

Grupa Robocza ds. Turystyki

Koncepcja rozwoju Szlaku Kultury Wołoskiej

Grupa Robocza ds. Ochrony Przyrody

Koncepcja Obszaru Strategicznej Interwencji Karpaty

Grupa Robocza ds. Dziedzictwa Kulturowego

Muzyka Karpat

Grupa Robocza ds. Udziału Publicznego w Konwencji Karpackiej

Udzial publiczny w konwencji karpackiej

Projekt „Porozumienie Karpackie »Karpaty Naszym Domem« aktywnym partnerem dialogu obywatelskiego”
Monika Ochwat-Marcinkiewicz, Stowarzyszenie Ekopsychologia

Szlak Kultury Wołoskiej – początek drogi
Jadwiga i Krzysztof Wielgusowie, Instytut Architektury Krajobrazu  Politechniki Krakowskiej

Magurki dziedzictwem kultury wołoskiej
Ewelina Uznańska, Instytut Architektury Krajobrazu  Politechniki Krakowskiej

Szlak Kultury Wołoskiej - projekt malej architektury i wieży
Leszek Majerczak i Katarzyna Rogowska, Instytut Architektury Krajobrazu  Politechniki Krakowskiej

Szlaki kulturowe – od pomysłu do zintegrowanego produktu turystycznego
Karolina Fidyk, Małopolski Instytut Kultury

Praktyka budowania szlaków turystycznych opartych na lokalnym partnerstwie (na przykładzie Zielonych Szlaków – Greenways)
Krzysztof Florys, Fundacja Miejsc i Ludzi Aktywnych MILA

Szlak Kultury Wołoskiej - koncepcja rozwoju
Bernadetta Zawilińska, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Oddział Akademicki PTTK w Krakowie

W programie także debata nt. przyszłości obszarów górskich - szczegóły już wkrótce!

Szkolenie jest realizowane w ramach projektu „Porozumienie Karpackie Karpaty Naszym Domem aktywnym partnerem dialogu obywatelskiego” ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet V Dobre rządzenie, Działanie 5.4 Rozwój potencjału trzeciego sektora, Poddziałanie 5.4.2 Rozwój dialogu obywatelskiego).

Cel projektu to wzmocnienie i rozwój Porozumienia Karpackiego jako partnera dialogu obywatelskiego ukierunkowanego na wdrażanie Ramowej Konwencji Karpackiej w regionie.

Informacje o szkoleniu:

Choć statystyki mówią, że średnia wysokość dla Polski to tylko 173 m n.p.m., nie trzeba nikogo przekonywać, że góry stanowią niezwykle istotny fragment naszego kraju. Jakie wyzwania stoją przed obszarami górskimi w Polsce? W jakim kierunku zachodzą zmiany i czy mają one odzwierciedlenie w różnego rodzaju politykach czy strategiach rozwoju? Jaki wpływ mają lokalne społeczności na zrównoważony rozwój terenów, na których mieszkają?

Nasze warsztaty mają na celu znalezienie odpowiedzi na te pytania, tak aby uczestnicy zostali wyposażeni w wiedzę i praktyczne umiejętności, w zakresie szukania i wykorzystywania szans i możliwości rozwoju Karpat.

Na szkolenie zapraszamy przedstawicieli organizacji pozarządowych (tj. pracowników, członków, wolontariuszy, etc.) oraz samorządów lokalnych z terenu województwa śląskiego. Szkolenie jest skierowane w szczególności do osób, które są liderami społecznymi obdarzonymi zaufaniem i które, ze względu na aktywność w karpackich samorządach i organizacjach pozarządowych, są zaangażowane w działania na rzecz społeczności lokalnej. Poprzez pełnione funkcje stają się automatycznie liderami, mogąc w łatwy sposób wpłynąć na aktywizację i rozwój środowiska z którego się wywodzą.

Szkolenie będzie prowadzone w małej, 16-osobowej grupie. W programie przewidziano krótkie wykłady tematyczne uzupełnione pracą w grupach, grami symulacyjnymi oraz dyskusją. Dobór metod pomoże uczestnikom w podjęciu aktywnych działań na rzecz budowania i wdrażania strategii i programów zrównoważonego rozwoju obszarów górskich.

Informacje logistyczne:

Miejsce szkolenia:

Restauracja "Parkowa", Rajcza, ul. Górska 2 (przy rondzie w centrum miejscowości)

Organizator zapewnia:

• zwrot kosztów dojazdu do 30 złotych na osobę,
• poczęstunek,

• materiały szkoleniowe.

Zainteresowanych udziałem w szkoleniu prosimy o wypełnienie formularza zgłoszeniowego, który znajduje się na dole strony. Osoby zainteresowane udziałem w więcej niż jednym szkoleniu z naszej oferty zachęcamy do założenia konta w portalu, co pozwala m.in. na wypełnianie kolejnych formularzy zgłoszeniowych bez konieczności wpisywania tych samych danych.

Pierwszeństwo przy zapisach na szkolenie mają członkowie Porozumienia Karpackiego "Karpaty Naszym Domem', a także przedstawiciele NGO i samorządów z terenu województwa śląskiego. Więcej informacji nt. zasad uczestnictwa w szkoleniach można znaleźć w Regulaminie rekrutacji uczestników szkoleń i doradztwa. Termin zgłoszeń upływa 22 października, ilość miejsc jest ograniczona! 

Prowadzący:

Alina Marek: ekonomista, trener, w latach 1998-2001 członek zarządu założyciel i od 8 lat członek zarządu Stowarzyszenia na Rzecz Wspierania Przedsiębiorczości i Inicjatyw Lokalnych "STOPIL". Koordynator projektów partnerskich realizowanych z jednostkami administracji samorządowej i Wojewódzkim Urzędem Pracy w Krakowie. Pracownik Urzędu Miasta Nowego Sącza.

Uczestnik wyjazdów studyjnych poświęconych działalności organizacji pozarządowych w USA, Belgii, Włoszech.

Doświadczenia szkoleniowe: źródła finansowania podmiotów ekonomii społecznej, Centra Integracji Społecznej w praktyce, sądecki wolontariat pracowniczy, zakładanie i prowadzenie działalności gospodarczej, fundusze europejskie dla MŚP, szkoła dla rodziców i wychowawców, rozpoznawanie przyczyn i sposoby rozwiązywania konfliktów.

Kontakt:

Józef Michałek
Punkt kontaktowy Porozumienia Karpackiego w woj. śląskim
tel. 0 725 797 119 lub 664 928 584
e-mail: j.michalek@porozumieniekarpackie.pl

Porozumienie Karpackie "Karpaty Naszym Domem"
sekretariat: Stowarzyszenie Ekopsychologia
adres korespondencyjny:
ul. Grabina 6/18, 32-840 Zakliczyn
www.ekopsychologia.pl
www.porozumieniekarpackie.pl

W poniedziałek, 24 września 2012 r., Rada Porozumienia Karpackiego spotkała sie po raz dwunasty, tym razem w Ochotnicy Górnej.

Podczas spotkania m.in. ustalono harmonogram szkoleń i doradztwa dla karpackich samorządów i organizacji pozarządowych, uzgodniono nowy tekst Porozumienia Karpackiego i przyjęto do Porozumienia pierwszego lokalnego przedsiębiorcę.

Szkolenie "Rozwój terenów górskich"

Przedstawicieli karpackich organizacji pozarządowych i samorządów lokalnych z terenu województwa śląskiego zapraszamy na szkolenie: „Rozwój terenów górskich”, które odbędzie się 27 października 2012 r. (sobota) w Rajczy.

Termin zgłoszeń upływa 22 października.

Porozumienie Karpackie na Facebooku

Zapraszamy na nasz profil na portalu społecznościowym Facebook - na bieżąco umieszczamy tam informacje o naszej działalności, ciekawostki z Karpat i zaproszenia na spotkania, szkolenia, konferencje itp.

Zgłoszenia przyjmujemy do 20 listopada.

Szkolenia są realizowane w ramach projektu „Porozumienie Karpackie Karpaty Naszym Domem aktywnym partnerem dialogu obywatelskiego” ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet V Dobre rządzenie, Działanie 5.4 Rozwój potencjału trzeciego sektora, Poddziałanie 5.4.2 Rozwój dialogu obywatelskiego).

Cel projektu to wzmocnienie i rozwój Porozumienia Karpackiego jako partnera dialogu obywatelskiego ukierunkowanego na wdrażanie Ramowej Konwencji Karpackiej w regionie.

Informacje o szkoleniu:

Szkoła Karpackich Liderek jest wydarzeniem unikatowym!

Ma ona na celu odkrycie i wzmocnienie zasobów uczestniczek, tak aby bycie liderką stało się wyzwaniem zawodowym i przynosiło satysfakcję. Uczestniczki Szkoły nauczą się jak połączyć rozwój osobisty i zawodowy ze skutecznym działaniem na rzecz karpackiej społeczności lokalnej.

Zapraszamy do udziału kobiety, które są liderkami w swojej społeczności lub chciałyby się nimi stać oraz kobiety, które pełnią lub chcą pełnić ważne funkcje w administracji samorządowej.

To szkolenie jest dla Ciebie, jeśli:

• działasz w karpackiej organizacji pozarządowej lub samorządzie lokalnym,
• angażujesz się w działania na rzecz społeczności lokalnej,
• chcesz być bardziej efektywna w swojej pracy lub działalności,
• chcesz wpłynąć na aktywizację i rozwój środowiska z którego się wywodzisz,

• chcesz poznać inne kobiety, które tak jak Ty są liderkami!

Szkolenie będzie oparte na praktycznych doświadczeniach i metodach szkoleniowych: gry symulacyjne, dyskusje, ćwiczenia. Dobór metod spowoduje, że uczestniczki będą mogły wzmocnić swoją pozycje liderki w środowisku lokalnym i praktycznie wykorzystać wiedze i nowe doświadczenia oraz nawiązać kontakty z innymi liderkami z regionu.

Informacje logistyczne:

Miejsce szkolenia:

Zagroda Magija, Orelec 6a, 38-623 Uherce Minieralne

Organizator zapewnia:

• zwrot kosztów dojazdu do 30 złotych na osobę,
• wyżywienie i noclegi,

• materiały szkoleniowe.

Zainteresowanych udziałem w szkoleniu prosimy o wypełnienie formularza zgłoszeniowego, który znajduje się na dole strony. Pierwszeństwo przy zapisach na szkolenie mają przedstawiciele organizacji członkowskich oraz organizacji zainteresowanych przystąpieniem do Porozumienia Karpackiego "Karpaty Naszym Domem', a także NGO i samorządów z terenu województwa podkarpackiego. Więcej informacji nt. zasad uczestnictwa w szkoleniach można znaleźć w Regulaminie rekrutacji uczestników szkoleń i doradztwa.
Termin zgłoszeń upływa 20 listopada, liczba miejsc jest ograniczona!

Kontakt:

Punkt kontaktowy Porozumienia Karpackiego w woj. podkarpackim

Piotr Kutiak
e-mail: p.kutiak@porozumieniekarpackie.pl
tel. +48 725 797 121

Edyta Sobiecka
e-mail: e.sobiecka@porozumieniekarpackie.pl
tel. +48 667 048 313

Porozumienie Karpackie "Karpaty Naszym Domem"
sekretariat: Stowarzyszenie Ekopsychologia
adres korespondencyjny:
ul. Grabina 6/18, 32-840 Zakliczyn
www.ekopsychologia.pl
www.porozumieniekarpackie.pl

Nabór na szkolenie został zakończony.

Szkolenie jest realizowane w ramach projektu „Porozumienie Karpackie Karpaty Naszym Domem aktywnym partnerem dialogu obywatelskiego” ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet V Dobre rządzenie, Działanie 5.4 Rozwój potencjału trzeciego sektora, Poddziałanie 5.4.2 Rozwój dialogu obywatelskiego).

Cel projektu to wzmocnienie i rozwój Porozumienia Karpackiego jako partnera dialogu obywatelskiego ukierunkowanego na wdrażanie Ramowej Konwencji Karpackiej w regionie.

Informacje o szkoleniu:

Na szkolenie zapraszamy przedstawicieli karpackich organizacji pozarządowych (tj. pracowników, członków, wolontariuszy, etc.) oraz samorządów lokalnych z terenu województwa małopolskiego. Szkolenie jest skierowane w szczególności do osób, które są liderami społecznymi obdarzonymi zaufaniem i które, ze względu na aktywność w karpackich organizacjach pozarządowych, są zaangażowane w działania na rzecz społeczności lokalnej. Poprzez pełnione funkcje stają się automatycznie liderami, mogąc w łatwy sposób wpłynąć na aktywizację i rozwój środowiska z którego się wywodzą.

Nasze warsztaty mają na celu wyposażenie uczestników w wiedzę i praktyczne umiejętności w zakresie stosowania przepisów prawnych, które są niezbędne w efektywnej działalności organizacji pozarządowych. Obowiązująca od 2003 roku ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie to najważniejszy akt prawny regulujący w Polsce współpracę administracji publicznej z organizacjami trzeciego sektora. W 2010 roku została uchwalona nowelizacja ustawy, a trwające pięć lat prace nad nowelizacją stanowiły przykład realnie prowadzonego dialogu obywatelskiego. Podczas szkolenia szeroko omówione dostaną regulacje zawarte w tym akcie prawnym, a uczestnicy będą mogli zastanowić się jak wykorzystać „potencjał” zawarty w omawianych przepisach w działaniach ich organizacji.

Szkolenie będzie oparte na wykładach i metodach warsztatowych, takich jak gra symulacyjna oraz dyskusje. Dobór metod spowoduje, że uczestnicy zapoznają się z najważniejszymi dla działalności ich organizacji aktami prawnymi i nauczą się je stosować w praktyce.

Informacje logistyczne:

Miejsce szkolenia:

Pensjonat Prezydent, ul. Na Banię 16a, 34-700 Rabka-Zdrój

Organizator zapewnia:

• zwrot kosztów dojazdu do 30 złotych na osobę,
• poczęstunek,

• materiały szkoleniowe.

Zainteresowanych udziałem w szkoleniu prosimy o wypełnienie formularza zgłoszeniowego, który znajduje się poniżej. Pierwszeństwo przy zapisach na szkolenie mają przedstawiciele organizacji członkowskich oraz organizacji zainteresowanych przystąpieniem do Porozumienia Karpackiego "Karpaty Naszym Domem", a także NGO z terenu województwa małopolskiego . Więcej informacji nt. zasad uczestnictwa w szkoleniach można znaleźć w Regulaminie rekrutacji uczestników szkoleń i doradztwa.

Termin zgłoszeń upływa 16 listopada, liczba miejsc jest ograniczona! 

Prowadzący:

Alina Marek: ekonomista, trener, w latach 1998-2001 członek zarządu założyciel i od 8 lat członek zarządu Stowarzyszenia na Rzecz Wspierania Przedsiębiorczości i Inicjatyw Lokalnych "STOPIL". Koordynator projektów partnerskich realizowanych z jednostkami administracji samorządowej i Wojewódzkim Urzędem Pracy w Krakowie. Pracownik Urzędu Miasta Nowego Sącza.

Uczestnik wyjazdów studyjnych poświęconych działalności organizacji pozarządowych w USA, Belgii, Włoszech.

Doświadczenia szkoleniowe: źródła finansowania podmiotów ekonomii społecznej, Centra Integracji Społecznej w praktyce, sądecki wolontariat pracowniczy, zakładanie i prowadzenie działalności gospodarczej, fundusze europejskie dla MŚP, szkoła dla rodziców i wychowawców, rozpoznawanie przyczyn i sposoby rozwiązywania konfliktów.

Kontakt:

Małgorzata Fedas
Punkt kontaktowy Porozumienia Karpackiego w woj. małopolskim
tel. 725 797 117 lub 606 930 819
e-mail: m.fedas@porozumieniekarpackie.pl

Porozumienie Karpackie "Karpaty Naszym Domem"
sekretariat: Stowarzyszenie Ekopsychologia
adres korespondencyjny:
ul. Grabina 6/18, 32-840 Zakliczyn
www.ekopsychologia.pl
www.porozumieniekarpackie.pl

Piotr Kohut

           Zdefiniowanie ludowej muzyki karpackiej, a w tym przypadku muzyki góralskiej, ustalenie i ułożenie charakterystyki jej odmian dla danego regionu jest niezwykle trudne, ponieważ poza specyfiką tradycji poszczególnych subregionów, mamy do czynienia z indywidualnymi - manualnymi oraz słuchowymi zdolnościami poszczególnych muzykantów. Istotnym czynnikiem wpływającym na muzykę jest również życie codzienne, które w Karpatach zawsze wiązało się z wędrówką – tak jak pasterze wędrowali z owcami pomiędzy różnymi pasmami gór, tak też i melodie wędrowały z nimi, towarzyszyły im w drodze. Spotkania z innymi muzykantami, zetknięcia z innymi kulturami, praca poza regionem (np. służba w wojsku) miały wpływ na kształtowanie się muzyki tradycyjnej i przenikały do melodii ludowych.  

            Przekaz muzyki ludowej to przekaz  "z dziada pradziada" – nie jest zapisany w formie nut, ma charakter słuchowy. Pozwala on zachować pewną stylistykę, jednakże z biegiem czasu podlegał pokoleniowym zmianom na skutek spotkań z innymi kulturami, np. wizyty na zamku i zetknięcie się z dawną pałacową muzyką, spowodowały powstanie melodii tradycyjnej pt. "A w tym nasim zamku, grajóm na cymbałku…”. Spotkanie muzykanta ze wsi górskiej m.in. z Cyganami, Węgrami czy Morawianinami, wywierały wpływ na lokalną twórczość i były pewnego rodzaju natchnieniem, w pierwszej fazie rozwojem, oryginalnością - później  jedynie powielaniem i naśladowaniem.

W XX w. dostęp do zapisu muzyki i możliwości wielokrotnego odsłuchu oraz popkultura zdecydowanie wywarły wpływ na współczesnych artystów muzyki ludowej. Warto podkreślić, że mamy tu do czynienia ze słuchem, więc posłyszane dźwięki popkultury (radio, dyskoteki itp.) na trwałe zapisują zmiany myślenia muzycznego. Prosta forma muzykowania wynikająca z zasłyszanych dźwięków natury i spuścizna najlepszych nauczycieli – mistrzów, dawniej a dziś ma inną formę i specyfikę. Jednak nie można zapomnieć, że instrument jest jedynie narzędziem, nośnikiem przekazu natchnienia i tajemnicy duszy. Postawa muzykanta regionalisty, jego stosunek do życia, wychowanie w danym regionie - mają znaczenie dla tworzonej muzyki. Opisywanie muzyki ludowej za pomocą nut jest jedynie formą pracy archiwalnej, nie może ono powodować barier w graniu,  ponieważ należy uczyć postawy bycia wolnym w kultywowaniu tradycji muzykowania.

Zmiany w utworach muzycznych w poszczególnych regionach były i są nadal spowodowane przez wspomniane wcześniej czynniki, takie jak: umiejętności manualne i słuchowe danego muzykanta, indywidualność  interpretacji, melodie z regionu oraz wpływ muzyki z innych kultur. Podział muzyki na pasterską i weselną, czy jeszcze inną nie jest najlepszym rozwiązaniem, gdyż muzyka ludowa była zawsze odzwierciedleniem życia codziennego mieszkańców wsi. Pasterz, po odosobnionej pracy na halach, wracał do wsi i był jej mieszkańcem. Zabawa odbywała się zarówno na sałaszu, na weselu, w karczmie czy przy pracy – np. przy "szkubaćce". Muzyka tzw. "pasterska" nie ma  niczego, co odbiegałoby od tradycji muzycznych regionu Karpat. Należy jedynie zwrócić uwagę na pasterską potrzebę tworzenia muzyki  i wykorzystania instrumentów tak, aby się przypodobać przyrodzie (czego dobrym przykładem jest gra na fujarce sałaszniczej). Pasterz – człowiek samotny wśród bogactwa przyrody, otoczony zewsząd wyższymi siłami natury – ma chęć i potrzebę duszy, aby dźwięki tej natury naśladować, zasymilować się z nią, by nie pozostać samotnym lecz być autentycznym w otaczającym go świecie. Te magiczne emocje, które tworzą muzykę, można przenieść również w inne miejsca, gdyż autentyczność ma tutaj podstawowe znaczenie (dlatego w niektórej muzyce słyszy się kulturę nadmorską, w innej właśnie górską itp.)

Muzyka to element rozrywki przeplatanej śpiewem, tańcem i opowieściami, muzyka gromadziła ludzi, godziła waśnie i scalała społeczeństwo. Muzykowanie traktowane było jako rzemiosło i tak jak oceniano rzemieślnika po wyniku jego pracy, tak też oceniano muzykanta - a sława towarzyszyła kapeli góralskiej lub artystom wybitnym, oryginalnym, autentycznym.  

           Jak dzisiaj pomóc przetrwać muzyce tradycyjnej? Przede wszystkim właściwie edukując młode pokolenie muzykantów, uświadamiać jakie są źródła i pochodzenie muzyki góralskiej, chronić postawę i wzorce zasłużonych indywidualistów takich jak np. Sabała czy Obrochta na Podhalu, Michał Sikora „Sikorka”, Jan Kawulok w Beskidzie Śląskim lub rodzina Byrtków w Beskidzie Żywieckim. Należy uczyć, by bazując na tradycji swojego regionu, muzykanci pozostali wolni w swoim muzykowaniu, wnosili własny niepowtarzalny styl, czerpali natchnienie z natury, z bogactwa przyrodniczego i kulturowego Karpat. Muzyka ludowa, którą tworzy muzykant – czy to na amatorskich instrumentach pozyskiwanych z natury, czy też profesjonalnych – zależeć powinna od jego słuchu oraz zdolności manualnych. Ponadto wiedzy o regionie, w którym żyje na co dzień, lecz przede wszystkim od jego indywidualnej interpretacji. Tym samym należy unikać pustej wirtuozerii, wyuczonego kopiowania dźwięków, bowiem taka muzyka nie jest góralską. Toteż warto zapisywać w formie nagrań ostatnich wciąż grających unikatowo i oryginalnie muzykantów. Należy również odzyskiwać i wznawiać archaiczne nagrania, ponieważ dawny sposób gry i śpiewu zawiera cenny przekaz dźwięków i swoistą magię muzyczną – jest to muzyka nieskażona współczesną popkulturą. Muzyka góralska powinna być ciągle żywa i stanowić element "żywobycio" – towarzyszyć góralom w codziennym życiu i okolicznościach.

Celem prac grupy jest opracowanie protokołu ds. dziedzictwa kulturowego służącego wdrażaniu Konwencji o ochronie i zrównoważonym rozwoju Karpat, czyli tzw. konwencji karpackiej.

W pracach grupy uczestniczą regionaliści, muzykolodzy, etnografowie, muzykanci, przedstawiciele społeczności lokalnych, organizacji pozarządowych, instytucji działających w obszarze kultury, muzeów etnograficznych i regionalnych, a także ministerstw i samorządów.

Artykuł 11 Konwencji Karpackiej
Dziedzictwo kulturowe i wiedza ludowa
1. Strony będą prowadzić politykę mającą na celu zachowanie i promowanie dziedzictwa kulturowego i wiedzy ludowej ludności miejscowej oraz wyrobu i wprowadzania na rynek miejscowych produktów, wyrobów artystycznych i rękodzielniczych.
2. Strony będą dążyć do zachowania w Karpatach tradycyjnej architektury, sposobów użytkowania ziemi, miejscowych ras zwierząt gospodarskich i odmian roślin uprawnych oraz zrównoważonego użytkowania dziko rosnących roślin.

Spotkanie jest organizowane w ramach realizowanego przez Stowarzyszenie Ekopsychologia projektu pt. „Karpaty łączą - mechanizm konsultacji i współpracy dla wdrażania Konwencji Karpackiej”. Projekt jest projekt współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej.

Przedstawicielki karpackich organizacji pozarządowych oraz samorządów lokalnych zapraszamy do udziału w drugiej edycji Szkoły Karpackich Liderek. Tegoroczne szkolenie, skierowane do Pań z województwa podkarpackiego, odbędzie się w dn. 26 - 28 listopada (poniedziałek - środa) 2012 r. w Zagrodzie Magija w Orelcu.

Zgłoszenia przyjmujemy do 20 listopada.

Szkolenie "Ustawa o pożytku publicznym i wolontariacie"

Zapraszamy na szkolenie „Ustawa o pożytku publicznym i wolontariacie”, które odbędzie się 23 listopada 2012 r. (piątek) w Pensjonacie Prezydent (ul. Na Banię 16a) w Rabce. Szkolenie przeznaczone jest dla przedstawicieli karpackich organizacji pozarządowych i samorządów lokalnych z terenu województwa małopolskiego.

Zgłoszenia przyjmujemy do 16 listopada.

Doradztwo dla karpackich organizacji pozarządowych

Zapraszamy do skorzystania z bezpłatnego doradztwa księgowego, prawnego i z zakresu współpracy z samorządami dla stowarzyszeń i fundacji z terenów górskich województwa śląskiego, małopolskiego i podkarpackiego.

Zainteresowane organizacje prosimy o wypełnienie formularza zgłoszeniowego.

Muzyka Karpat - muzyka indywidualistów

"Muzyka Karpat wciąż żywo gra w mojej duszy i towarzyszy mi w codziennym życiu".

Zapraszamy do lektury artykułu Piotra Kohuta o góralskiej muzyce.

II spotkanie grupy roboczej ds. dziedzictwa kulturowego

Drugie spotkanie działającej w ramach Porozumienia Karpackiego spotkanie grupy roboczej ds. dziedzictwa kulturowego odbędzie się w dniach 18 - 19 listopada 2012 roku w Białce Tatrzańskiej.

Celem prac Grupy jest opracowanie protokołu ds. dziedzictwa kulturowego służącego wdrażaniu Konwencji o ochronie i zrównoważonym rozwoju Karpat.

Porozumienie Karpackie na Facebooku

Zapraszamy na nasz profil na portalu społecznościowym Facebook - na bieżąco umieszczamy tam informacje o naszej działalności, ciekawostki z Karpat i zaproszenia na spotkania, szkolenia, konferencje itp.

Kto nie marzył by odpocząć na zielonej łące w promieniach słońca? Kto z nas nie wędrował leśnymi górskimi ścieżkami? Kto nie zachwycił się wspaniałą panoramą roztaczającą się ze szczytu?

W codziennych wiadomościach czytamy o zagrożeniach ekologicznych, wzrastającym bezrobociu, niewłaściwym gospodarowaniu, o braku wspólnej tożsamości.

Problemy te dotykają nas wszystkich, w tym mieszkańców gór. Wraz z postępem cywilizacyjnym zmienia się przestrzeń życia w Karpatach. Następuje odpływ ludności zamieszkującej wsie do miast. Rozwija się turystyka degradująca środowisko naturalne, by m.in. ułatwić turyście „słodkie lenistwo”.

Mimo to góry to miejsce, gdzie walory naturalne są jeszcze na tyle zachowane, aby wciąż na nich budować i rozwijać środowisko zgodnie z definicją zrównoważonego rozwoju.

Zrównoważony rozwój - „jest to rozwój, który zapewnia zaspokojenie potrzeb obecnych pokoleń, , nie przekreślając możliwości potrzeb pokoleń następnych”, Komisja Brundtland'a[1].

Trudnego zadania popularyzacji, wdrażania i utrwalania zrównoważonego rozwoju podjęli się sygnatariusze Porozumienia Karpackiego „Karpaty Naszym Domem”. 

Porozumienie jest inicjatywą powołaną do istnienia 23 kwietnia 2010 roku. „Jest to nieformalne i apolityczne forum służące wzajemnemu wsparciu
i współpracy na rzecz Karpat" - mówi Monika Ochwat- Marcinkiewicz ze Stowarzyszenia Ekopsychologia, organizacji wiodącej Porozumeinia.

Członkami-założycielamniu Porozumienia są:

• Wiejski Ośrodek Kultury w Ochotnicy Górnej,
• Gorczański Oddział Związku Podhalan w Ochotnicy Górnej,
• Związek Podhalan - Oddział Górali Śląskich,
• Stowarzyszenie Jedność Beskidzka,
• Cieszyńskie Stowarzyszenie Agroturystyczne NATURA,
• Stowarzyszenie Ekopsychologia.

Pasterstwo transhumancyjne to forma pasterstwa wędrownego, polegająca  na sezonowym przepędzaniu trzód - zwłaszcza owiec - pod nadzorem pasterzy, ustalonymi szlakami, z pastwisk nizinnych na górskie hale. W przeszłości było sposobem zasiedlenia Karpat. Jego reliktem w Polsce jest redyk - uroczyste wyjście pasterzy wiosną ze stadami owiec na pastwiska na górskich halach, a następnie - jesienią - uroczyste zejście z hal na zimowanie.

Celem Redyku jest międzynarodowe spotkanie ludzi żyjących i tworzących w Karpatach, ich integracja, możliwość poznania oraz pokazania bogactwa kulturowego mieszkańców, jak również bogactwa i unikatowości przyrody oraz sposobu na zrównoważony rozwój terenów górskich.

Wspólne korzenie społeczności mieszkających w Karpatach wynikają z tradycji pasterskich, ludzi łączy tu historia, kultura, styl życia i... owce.

Czas trwania: 11 maja – 14 września 2013 r.

Trasa: ok.1400 km, przejście terenami górskimi państw karpackich:

• Rumunia: Transylwania – Maramuresz 
• Ukraina: Huculszczyzna – Zakarpacie - obwód lwowski
• Polska: Podkarpacie – Małopolska – woj. śląskie 
• Słowacja i Czechy.

Owce w ilości ok. 300 szt. prowadzone będą terenami górskimi, według zasad tradycyjnego wypasu, z codziennym udojem i wyrobem serów wołoskich.

Organizatorzy to Fundacja "Pasterstwo Transhumancyjne" z Polski i "Asociatia Transhumanta" z Rumunii - organizacje społeczne, których głównym celem jest zachowanie tradycyjnego pasterstwa w Karpatach  oraz działanie na rzecz zachowania dziedzictwa kulturowego.

Przy realizacji projektu  zakłada się szeroką współpracę z:

• organizacjami samorządowymi,
• lokalnymi instytucjami
• oraz organizacjami pozarządowymi,
• mediami i sponsorami.

Podstawą kultury ludzi Karpat są tradycje pasterskie. To one są bazą dla muzyki, tańca, kolorowych strojów góralskich, obrzędów i zwyczajów, a przede wszystkim miłości do przyrody i do drugiego człowieka.

Redykowi będą towarzyszyły liczne imprezy kulturalne, takie jak:

• festiwale prezentujące tradycje pasterskie
• imprezy lokalne pasterskie na trasie przejścia – występy kapel, zespołów regionalnych, pokazy rękodzieła oraz prezentacja kuchni regionalnej
• prezentacja tradycyjnych produktów regionalnych.

Najważniejsze wydarzenia na trasie Redyku Karpackiego 2013:

• 11 maja: uroczysta inauguracja Redyku - Rotbav (region Brasov, Rumunia)

• 18 maja: prezentacja tradycyjnych produktów regionalnych na targach Slow Food Sighisoara
• 15 czerwca: Święto Pasterskie - Werchowyna (Ukraina)
• 22 czerwca: Święto Pasterskie - Rachów (Ukraina)
• 11 sierpnia: Festiwal Oscypka i serów wszelakich w ramach Europejskich Targów Produktów Regionalnych - Zakopane
• 24 sierpnia: Jarmark Pasterski w Koniakowie
• 31 sierpnia: Rosod owiec – Koszarzyska (Czechy)

Jako podsumowanie Redyku zorganizowane zostanie w październiku w Zakopanem wydarzenie pod nazwą „Echo wspólnej historii Karpat”. Będzie to międzynarodowe forum, w którym do udziału zaproszeni zostaną przedstawiciele poszczególnych regionów, leżących na trasie Redyku.

Uwaga: Redyk będzie prowadzony przez doświadczonych pasterzy, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi, pod nadzorem weterynaryjnym. Podstawą realizacji projektu są: dobrostan zwierząt oraz bezpieczeństwo obsługi.

Szczegółowe cele Redyku Karpackiego:

• promocja kultury i tradycji karpackich poprzez promowanie i współorganizowanie imprez i wydarzeń kulturalnych o charakterze ponadregionalnym, organizowanie konferencji, seminariów, warsztatów, szkoleń, festiwali, koncertów itp., nawiązujących do dziedzictwa kulturowego i materialnego społeczności Karpat, wspieranie tradycyjnych form, takich jak: rzemiosło ludowe, rękodzieło, muzyka tradycyjna, taniec i obrzędy regionalne

• promocja produktów regionalnych, tradycyjnych i ekologicznych zarejestrowanych na Krajowych Listach Produktów Tradycyjnych i w Unii Europejskiej, tj. tradycyjnych serów i produktów mięsnych owczych, jako zdrowej i ekologicznej żywności (oscypek, redykołka, jagnięcina, bundz, bryndza, inne sery owcze i owczo-krowie)

• zainicjowanie szerszej współpracy pomiędzy samorządami krajowymi i zagranicznymi w całym łuku Karpat.

• integracja społeczności pasterskich w górach, działanie na rzecz hodowców owiec, tradycyjnego pasterstwa, wspieranie baców, juhasów i gazdów, odbudowa infrastruktury pasterskiej w kontekście zrównoważonego rozwoju Karpat, ze zwróceniem uwagi na uwarunkowania ekologiczne i społeczno-gospodarcze na obszarach górskich. Współpraca ponadregionalna to wymierny efekt jakiego oczekujemy po Redyku, wpisując się w zapisy Konwencji Karpackiej i główne zasady integracji europejskiej

• zwrócenie uwagi na wartości przyrodnicze, ekologiczne i kulturowe Karpat, działanie na rzecz upowszechniania Konwencji Karpackiej, dbałość o ochronę środowiska i dziedzictwo przyrodnicze, o ochronę różnorodności biologicznej i krajobrazowej regionów górskich; uświadomienie społeczeństwu, że powrót tradycyjnego pasterstwa na nieużytki w Karpatach jest w stanie  przywrócić równowagę w  przyrodzie, jak również przynieść mieszkańcom wymierne korzyści ekonomiczne w systemie zrównoważonego gospodarowania na terenach górskich i podgórskich. Współpraca z instytucjami oraz organizacjami chroniącymi przyrodę - by  pasterze byli świadomi wpływu na ochronę przyrody stając się partnerami w realizowaniu wytyczonych zadań dla dobra wspólnego.

• wytyczenie szlaku turystyki kulturowej prezentującego dziedzictwo kulturowe osadników wołoskich, które umożliwiło zagospodarowanie Karpat

• promowanie walorów zdrowotnych, turystycznych i geograficznych poszczególnych krain górskich tworzących pasmo Karpat.

Zapraszamy do współpracy przy realizacji projektu Redyk Karpacki "Transhumance 2013"!

Więcej informacji: www.redykkarpacki.pl.

Gustaw Morcinek

Wizyta studyjna w karpackiej części województwa śląskiego zorganizowana dzięki działaniom Porozumienia Karpackiego „Karpaty Naszym Domem”. Podczas tego dwudniowego szkolenia wyjazdowego członkowie podkarpackich organizacji pozarządowych skupionych w Porozumieniu Karpackim „Karpaty Naszym Domem” mieli okazję obejrzeć interesującą ofertę kulturową i turystyczną Beskidu Śląskiego. Wizyta ta pozwoliła przyjrzeć się „od kuchni” jak odtwarzano dziedzictwo kulturowe regionu i jak przyczyniło się ono do sukcesu jego gospodarzy.

Wyjazd rozpoczał się w sobotę 1 grudnia 2012 r. ok.  godz. 2.00 w nocy. Bus o 13-osobowym składzie wraz z kierowcą pokonał trasę Ustrzyki Dolne – Koniaków przez całe polskie Karpaty docierając do Trójwsi  o godzinie 9-tej rano. Uczestnicy wizyty z  podkarpackich gmin (Lutowiska, Ustrzyki Dolne, Olszanica, Zagórz i Sanok) spotkali się w Pensjonacie „Jaskółcze Gniazdo” w Jaworzynce z Józefem Michałkiem, który pełnił rolę przewodnika po regionie.

Realizację programu rozpoczęto od wizyty w Gminnym Ośrodku Kultury i  kościele Dobrego Pasterza w Istebnej. Kolejnymi atrakcjami były: bacówka Piotra Kohuta w Koniakowie, Galeria na Szańcach oraz Muzeum Koronki Koniakowskiej. Dużych wrażeń dostarczył widokowy spacer na wierzchołek Ochodzitej. Uczestniczy mieli okazję zapoznać się z realiami sałaszu na i obejrzeć z zewnątrz gospodarstwo pasterskie bacy z Koniakowa, Piotra Kohuta. Po wizycie w zbójeckiej karczmie Ochodzita, przyszła kolej na spotkanie z magią śląskiego folkloru w Chałupie Kawuloka. Kustosz tego obiektu, Janusz Macoszek w okraszonej gwarą gawędzie przeniósł nas w świat, który istniał przed wiekami. Przygrywając odwiedzającym Chatę na okarynie,  rogu pasterskim, piściołku, fujarze, sowie i gajdach ukazał piękno dawnych melodii. Kolejnym etapem naszego pobytu było spotkanie z lokalnymi organizacjami. Mieliśmy okazję spotkać się z Zbigniewem Kopeć  oraz stowarzyszeniem turystycznym z Ukrainy.

Kolejny dzień wizyty, czyli 2-gi grudnia upłynął na rozmowach planach na rok 2013 i o przyszłej współpracy z podmiotami tworzącymi Porozumienie. Uczestnicy odwiedzili kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Jaworzynce oraz udali się na trójstyk państw: Polski, Czech i Słowacji. Końcową stacją pobytu na Śląsku była Chlebowa Chata w Górkach, gdzie opróćz ciekawych prelekcji mieszkańcy Podkarpacia mieli okazję rozkoszować się smakiem miodu, zbożowej kawy oraz wykonanych podczas krótkich warsztatów podpłomyków.

Wizyta studyjna w Beskidzie Śląskim zdaniem uczestników należała do udanych. Atrakcyjny program oraz obszerna wiedza o regionie prowadzącego spotkanie, Józefa Michałka pozwoliła  działaczom  z Podkarpackich NGO poznać śląskie realia. Był to czas spędzony na intensywnym zagłębianiu się w tajemnice zachodnich Karpat. Z pewnością wizyta na Śląsku Cieszyńskim stanowić będzie temat do późniejszych dyskusji i porównań z naszym regionem.

Uczestnikami wizyty studyjnej były następujące osoby: Anna Buk- właściciel Biuro Turystyki Kulturowej PAWUK, Paweł Wójcik (Stowarzyszenie Przewodników Turystycznych KARPATY, Biuro Turystyki Kulturowej PAWUK),  Andrzej Pańko (Prezes Stowarzyszenia Uniwersytet III Wieku w Sanoku), Anna i Adam Pikuła (właściciele pensjonatu Gościniec w Rabem gm. Ustrzyki Dolne), Janusz Demkowicz (lider zespołu folkowo-rockowego Tołhaje, właściciel pensjonatu Chata Magija, SPT KARPATY), Agnieszka Kutiak (Stowarzyszenie Ekonomk w Sanoku), Antonina Majsarek (Gospodarstwo Agroturystyczne w Krywem gm. Lutowiska, Fundacja Bieszczadzka) Helena Drzewka (Fundacja Bieszczadzka), Roman Glapiak (Galicyjskie Gospodarstwa Gościnne), Urszula Szewczyk (Fundacja Bieszczadzka).

Z ramienia Porozumienia Karpackiego „Karpaty Naszym Domem” w spotkaniu uczestniczyli koordynatorzy regionalnych punktów konsultacyjnych. Reprezentujący województwo śląskie - Józef Michałek (Związek Podhalan Oddział Górali Śląskich, Fundacja Transhumance), województwo małopolskie - Małgorzata Fedas (Stowarzyszenie Ekopsychologia) oraz województwo podkarpackie Edyta Sobiecka (Karpacka Strefa Interakcji ZORZA)  i Piotr Kutiak (Urząd Miasta Sanoka, Liga Ochrony Przyrody Okręg Bieszczadzki, SPT KARPATY, LOT „Bieszczady”). Opiekę merytoryczną nad przebiegiem wizyty stanowiła koordynator projektu Monika Ochwat- Marcinkiewicz (Stowarzyszenie Ekopsychologia) przy pomocy Janusza Marcinkiewicza (Stowarzyszenie Ekopsychologia).

Trasa Wizyty Studyjnej: Ustrzyki Dolne- Uherce Mineralne- Orelec- Lesko- Zagórz- Sanok- Miejsce Piastowe- Dukla-Gorlice- Nowy Sącz- Limanowa-Sucha Beskidzka- Żywiec – Milówka – Koniaków – Istebna – Jaworzynka – Wisła – Bernna- Sanok – Zagórz – Orelec – Ustrzyki Dolne

W sto dni, od maja do września, pasterze przemierzą ze stadem owiec górskie tereny państw karpackich: Rumunii, Ukrainy, Słowacji, Polski i Czech.

Więcej...

Więcej...

Nabór na szkolenie trwa do 15 lutego br.

Szkolenie jest realizowane w ramach projektu „Porozumienie Karpackie Karpaty Naszym Domem aktywnym partnerem dialogu obywatelskiego” ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet V Dobre rządzenie, Działanie 5.4 Rozwój potencjału trzeciego sektora, Poddziałanie 5.4.2 Rozwój dialogu obywatelskiego).

Cel projektu to wzmocnienie i rozwój Porozumienia Karpackiego jako partnera dialogu obywatelskiego ukierunkowanego na wdrażanie Ramowej Konwencji Karpackiej w regionie.

Informacje o szkoleniu:

Na szkolenie zapraszamy przedstawicieli karpackich organizacji pozarządowych (tj. pracowników, członków, wolontariuszy, etc.) oraz samorządów lokalnych z terenu województwa podkarpackiego. Szkolenie jest skierowane w szczególności do osób, które są liderami społecznymi obdarzonymi zaufaniem i które, ze względu na aktywność w karpackich organizacjach pozarządowych, są zaangażowane w działania na rzecz społeczności lokalnej. Poprzez pełnione funkcje stają się automatycznie liderami, mogąc w łatwy sposób wpłynąć na aktywizację i rozwój środowiska z którego się wywodzą.

Nasze warsztaty mają na celu wyposażenie uczestników w wiedzę i praktyczne umiejętności w zakresie stosowania przepisów prawnych, które są niezbędne w efektywnej działalności organizacji pozarządowych. Obowiązująca od 2003 roku ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie to najważniejszy akt prawny regulujący w Polsce współpracę administracji publicznej z organizacjami trzeciego sektora. W 2010 roku została uchwalona nowelizacja ustawy, a trwające pięć lat prace nad nowelizacją stanowiły przykład realnie prowadzonego dialogu obywatelskiego. Podczas szkolenia szeroko omówione dostaną regulacje zawarte w tym akcie prawnym, a uczestnicy będą mogli zastanowić się jak wykorzystać „potencjał” zawarty w omawianych przepisach w działaniach ich organizacji.

Szkolenie będzie oparte na wykładach i metodach warsztatowych, takich jak gra symulacyjna oraz dyskusje. Dobór metod spowoduje, że uczestnicy zapoznają się z najważniejszymi dla działalności ich organizacji aktami prawnymi i nauczą się je stosować w praktyce.

Informacje logistyczne:

Miejsce szkolenia:

Zagroda Magija, Orelec 6a, 38-623 Uherce Mineralne

Organizator zapewnia:

• zwrot kosztów dojazdu do 30 złotych na osobę,
• poczęstunek,

• materiały szkoleniowe.

Zainteresowanych udziałem w szkoleniu prosimy o wypełnienie formularza zgłoszeniowego, który znajduje się poniżej. Pierwszeństwo przy zapisach na szkolenie mają przedstawiciele organizacji członkowskich oraz organizacji zainteresowanych przystąpieniem do Porozumienia Karpackiego "Karpaty Naszym Domem", a także NGO z terenu województwa podkarpackiego. Więcej informacji nt. zasad uczestnictwa w szkoleniach można znaleźć w Regulaminie rekrutacji uczestników szkoleń i doradztwa.

Termin zgłoszeń upływa 15 lutego, liczba miejsc jest ograniczona!

Prowadzący:

Alina Marek: ekonomista, trener, w latach 1998-2001 członek zarządu założyciel i od 8 lat członek zarządu Stowarzyszenia na Rzecz Wspierania Przedsiębiorczości i Inicjatyw Lokalnych "STOPIL". Koordynator projektów partnerskich realizowanych z jednostkami administracji samorządowej i Wojewódzkim Urzędem Pracy w Krakowie. Pracownik Urzędu Miasta Nowego Sącza.

Uczestnik wyjazdów studyjnych poświęconych działalności organizacji pozarządowych w USA, Belgii, Włoszech.

Doświadczenia szkoleniowe: źródła finansowania podmiotów ekonomii społecznej, Centra Integracji Społecznej w praktyce, sądecki wolontariat pracowniczy, zakładanie i prowadzenie działalności gospodarczej, fundusze europejskie dla MŚP, szkoła dla rodziców i wychowawców, rozpoznawanie przyczyn i sposoby rozwiązywania konfliktów.

Kontakt:

Piotr Kutiak
Punkt kontaktowy Porozumienia Karpackiego w woj. podkarpackim
tel. +48 725 797 121
e-mail: p.kutiak@porozumieniekarpackie.pl

Porozumienie Karpackie "Karpaty Naszym Domem"
biuro: Stowarzyszenie Ekopsychologia
adres korespondencyjny:
ul. Grabina 6/18, 32-840 Zakliczyn
www.ekopsychologia.pl
www.porozumieniekarpackie.pl

Celem tego projektu jest międzynarodowe spotkanie ludzi żyjących i tworzących w Karpatach, ich integracja, możliwość poznania się oraz ukazanie bogactwa kulturowego mieszkańców. Oprócz tego Redyk ukaże również bogactwa i unikatowość karpackiej przyrody oraz sposoby na zrównoważony rozwój terenów górskich.

W Redyku weźmie udział: trzysta sztuk owiec, psy pasterskie, osły i konie (jako zwierzęta juczne) oraz 7 pasterzy (dwóch czabanów z Rumunii, dwóch Hucułów z Ukrainy oraz trzech pasterzy z Polski). Trasa obejmować będzie ok. 1400 km na terenie pięciu państw karpackich. Dzienny dystans jaki pokonują owce podczas zarówno wypasu i redyku to 10-15 km.

"W Redyku wezmą udział owce rumuńskie, ponieważ chcemy nawiązać do kolonizacji wołoskiej. Postanowiliśmy, że tak jak to miało miejsce kilka wieków temu łukiem Karpat będziemy przechodzić z owcami pochodzącymi z Rumunii" - informuje Józef Michałek z Istebnej, przedstawiciel Związku Podhalan Oddział Górali Ślaskich.

Inicjatorem i jednym z pomysłodawców redyku jest Piotr Kohut z Koniakowa w powiecie cieszyńskim, Prezes Fundacji Transhumance. "Jestem bacą w Beskidzie Śląskim i zawodowo zajmuję się wypasaniem owiec. Pomysł redyku się rodził przez wiele lat i wynika z potrzeby emocjonalnej. Nasze działania od wielu lat polegają na propagowaniu kultury karpackiej. Nie chcemy zamykać się w regionach, subregionach. Chcemy pokazać, że naszym dziedzictwem jest pasterstwo tradycyjne, wynikające z kultury wołoskiej, która to przed wiekami zagospodarowywała tereny górskie. Nasza kultura też musiała się odrodzić kilka lat temu, aby pojawiła się tradycja wypasu. Na Podhalu wygląda to nieco lepiej, ale poszło to trochę w stronę komercyjną. My chcemy wyróżnić każdy region w Karpatach w tym naszym projekcie, a zarazem rozpalić watry w sercach ludzi poprzez przejście owiec, aby zwrócili uwagę na lokalne środowiska, działające na rzecz regionów. Nic nas bardziej nie łączy, jak sprawy związane z przyrodą i kulturą pasterską. Są one takie same w Rumunii i na Ukrainie. Tradycja pasterska jest czynnikiem, który łączy wszystkie te państwa i narody, nawet w językowym aspekcie zagadnień związanych z serowarstwem. W całych Karpatach w ten sam sposób są wypasane owce i produkowane sery. My pokazujemy, wpisując się w ideę konwencji karpackiej, że kiedy ludzie od dołu zaczynają inicjatywę ma to inny wymiar, niż gdy są to działania narzucone od góry i określone na dane rozwiązania. Mamy nadzieję, że po Redyku środowiska: rumuńskie, na Huculszczyźnie, Zakarpaciu i w polskich Karpatach będą kultywować tę tradycję."

Wspólny wypas owiec należących do wielu właścicieli, gazdów, prowadzony przez bacę praktykowany jest w Karpatach nieprzerwanie od wielu stuleci. Owce co roku prowadzone są na letnie pastwiska i tam przebywają od początku maja do końca września. Zadaniem bacy jest uzyskanie zgody właścicieli hal na prowadzenie wypasu, wynajęcie juhasów i pozyskanie takiej ilości owiec, aby sałasz przynosił zysk. Pędzenie owiec na pastwiska poprzedza obrzęd "mieszania owiec". Jest on wydarzeniem odnawiającym co roku więź wspólnoty pasterskiej wsi. W naturalny sposób "mieszanie" przenosiło sakrum świątyni na "wspólny sałasz". W ten sposób kształtowała się kultura pasterska będąca zarazem źródłem żywotnej kultury góralskiej łączącej do dziś mieszkańców Karpat. Górale skupieni w Związku Podhalan Oddział Górali Śląskich od kilku lat z powodzeniem przywracają gospodarkę i tradycyjne obrzędy związane z wypasem kulturowym. Entuzjaści tego ciekawego ruchu starają się o wpisanie na listę UNESCO swe działania jako niematerialne dziedzictwo kultury Karpat.

Redyk Karpacki "Transhumance 2013" to projekt tradycyjnej wędrówki z owcami przez Karpaty, organizowany dla uczczenia wędrówek pasterzy wołoskich, które doprowadziły do zasiedlenia obszaru Karpat i powstania wspólnej wysokogórskiej kultury pasterskiej. Całe przedsięwzięcie rozpocznie się 11 maja 2013 r. mieszaniem owiec w Rumunii w miejscowości Rotbav (w rejonie Brasov). Wędrówka pasterzy na obszarze Rumunii planowana jest na okres od 11 maja do 5 czerwca i przebiegać będzie przez rejony: Brasov, Mures, Cluj, Bistrita, Nasand, Maramures i zakończy się na przejściu rumuńsko-ukraińskim w Sighetu Marmatei. Na Ukrainie przebiegać będzie przez regiony: iwanofrankowski, zakarpacki i lwowski. Owce przekroczą granicę w Krościenku i pod opieką pasterzy przejdą przez Polskę w okresie od 30 czerwca do 29 sierpnia. W województwie podkarpackim Redyk będzie odbywał się od 1 lipca do 14 lipca, a jego trasa przebiegać będzie łańcuchem Karpat w okolicach połonin i pasma granicznego przez powiaty: bieszczadzki, leski, sanocki, krośnieński i jasielski. Następnie wędrówka pasterzy na terenie województwa małopolskiego odbywać się będzie w dniach od 15 lipca do 11 sierpnia. W dniach od 12 do 25 sierpnia redyk zagości w województwie śląskim. Od 30 sierpnia do 14 września ostatnia trasa Redyku przebiegać będzie na terenie Czech. Imprezie tej towarzyszyć będą wycieczki, konferencje, seminaria, spotkania oraz szkolenia na terenie południowej Polski.

Głównymi wartościami ideologicznymi organizatorów Redyku jest wiara w Pana Boga. Górale zaangażowani w ten projekt wierzą, że z Redyk powiedzie ich właściwymi ścieżkami w górach i życiu. Nie bez znaczenia jest tu miłość do świata gór, ludzi i przyrody. Ideologia Redyku jest sposobem na życie, gdyż jest ono niczym innym jak ciągłą wędrówką. Organizatorzy zapewniają, że nie robią tego, aby ustanawiać rekordy i ścigać się z kimkolwiek. Pokładają ufność w Bogu oraz w doświadczenie i dobre intencje ludzi. Stawiają na pierwszym miejscu bezpieczeństwo i zdrowie ludzi. Dobrostan oraz dobra kondycja zwierząt będzie pod stałym nadzorem i dodatkowym dozorem weterynaryjnym. Pochód ze stadem będzie odbywał się w naturalnym rytmie dziennego sposobu wypasu owiec. Poza tym górale muszą zawierzyć w kompetencje partnerów i lokalnych przewodników. Ich wytrwałość i determinacja w realizacji tego celu być może ożywi nasze polskie tradycje pasterskie.

Warto wiedzieć, że jeszcze w latach osiemdziesiątych w Polsce wypasano ponad 5 milionów owiec, a obecnie jedynie 200 tysięcy. W ostatnich latach, gdy duże obszary południowej części kraju leżą odłogiem, być może właśnie pasterstwo będzie szansą na ożywienie rozwoju ziem górskich, w oparciu o dopłaty unijne. "Nasza działalność cieszy się coraz większym zainteresowaniem, tworzy się wręcz moda na turystykę kulturową, która bazuje na ofercie z żywym folklorem i wyrobem produktów regionalnych. Chcemy, żeby po przejściu redyku na tych terenach również przechodził przebiegał międzynarodowy Szlak Kultury Wołoskiej, który rozpocznie się na Morawach w Czechach a kończył się będzie w Transylwanii w Rumunii" - twierdzi Józef Michałek.

tekst: Piotr Kutiak

zdjęcia: Józef Michałek

Wiecej informacji o Redyku można znaleźć na stronie internetowej: www.redykkarpacki.pl.

• 28 lutego - 2 marca 2013 r. w Ośrodku Szkoleniowo-Rekreacyjnym Groń (34-205 Stryszawa 735B), rekrutacja trwa do 26 lutego
• 14 - 16 marca 2013 r. w Hotelu Restauracji "BRISTOL" (ul. Krakowska 9, 33-100 Tarnów), rekrutacja trwa do 12 marca
• 21 - 23 marca 2013 r. w Hotelu Energetyk (ul. Piwarskiego 26, 38-440 Iwonicz Zdrój), rekrutacja trwa do 15 marca

Szkolenia sąrealizowane w ramach projektu „Karpaty łączą – mechanizm konsultacji i współpracy dla wdrażania Konwencji Karpackiej” współfinansowanego w latach 2012-2015 przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej.

Efektywne wdrażanie Konwencji Karpackiej zależy zarówno od administracji publicznej, jak i organizacji pozarządowych. Cykl dwunastu szkoleń pt. "Lider Karpacki" ma na celu podniesienie kompetencji przedstawicieli organizacji pozarządowych w zakresie współpracy z administracją publiczną, metod ochrony bioróżnorodności Karpat, animowania aktywności społeczności lokalnej oraz mobilizowanie udziału publicznego w procesie wdrażania Konwencji Karpackiej.

To szkolenie jest dla Ciebie, jeśli:

• reprezentujesz organizację pozarządową zlokalizowaną w Karpatach
• cenisz zasoby naturalne i kulturowe regionu karpackiego i na nich chcesz opierać rozwój lokalny
• chcesz efektywniej realizować działania i skuteczniej rozwiązywać problemy
• chcesz nawiązać współpracę z innymi przedstawicielami lokalnych społeczności w Karpatach.

W programie m.in.:

• rozwój lokalny w oparciu o Konwencję Karpacką
• komunikacja i skuteczne porozumiewanie
• zarządzanie organizacją i projektami
• Karpacki Lider

Szkolenie jest bezpłatne.
Organizatorzy pokrywają koszty: dojazdu (do 50 zł / osobę) i pobytu uczestników (nocleg i wyżywienie) oraz koszt materiałów szkoleniowych.
Każdy uczestnik otrzyma certyfikat poświadczający udział w szkoleniu.

Zainteresowanych udziałem w szkoleniu prosimy o wypełnienie formularza zgłoszeniowego na stronie: www.karpatylacza.pl/rejestracja.

Osoba kontaktowa:

Monika Ochwat-Marcinkiewicz
tel. 785 341 089
e-mail: biuro@porozumieniekarpackie.pl.

Omówiono stan przygotowania ekspertyz przez grupy robocze ds. konwencji karpackiej, zatwierdzono harmonogram szkoleń i doradztwa na najbliższe miesiące, do Porozumienia przyjęto siedmiu nowych członków - organizacje pozarządowe i podmioty z branży turystycznej działające na terenie polskich Karpat.

Działające przy Porozumieniu grupy robocze ds. konwencji karpackiej opracowują ekspertyzy dotyczące uwzględnienia specyfiki regionu karpackiego w aktach prawnych i innych dokumentach strategocznych. Grupy pracują w pięciu obszarach, odpowiadajacych artykułom tematycznym konwencji: 

• rolnictwo
• turystyka
• ochrona przyrody
• dziedzictwo kulturowe
• udział publiczny w konwencji karpackiej.

Po przygotowaniu dokumentów, będą one przekazywane do konsultacji społecznych, o czym będziemy informować.

Dla przedstawicieli organizacji pozarzadowych, samorządów lokalnych i mieszkańców polskich Karpat przygotowaliśmy ofertę bezpłatnych szkoleń:

• Uniwersytet Karpacki:
  - szkolenie "Ustawa o pożytku publicznym i wolontariacie", 18.02.2013, Orelec
  - szkolenie "Udział publiczny w konwencji karpackiej", kwiecień - maj 2013, woj. podkarpackie i styczeń 2014, woj. małopolskie
  - szkolenie "Aspekty prawne w NGO", maj - czerwiec 2013, woj. małopolskie i wrzesień 2013, woj. podkarpackie
  - szkolenie: "Mechanizmy współpracy NGO z administracją", jesień 2013 r., woj. śląskie
• Lider Karpacki:
  - 14-16.03.2013, Tarnów
  - 21-23.03.2013, okolice Iwonicza Zdroju
  - 11-13.04.2013, okolice Orelca
  - 9-11.05.2013, okolice Białki Tatrzańskiej
  - 6-8.06.2013, okolice Ustrzyk Dolnych
  - 11-13.07.2013, okolice Nowego Sącza
  - 12-14.09.2013, okolice Przemyśla
  - 17-19.10.2013, okolice Gorlic
  - 21-23.11.2013, okolice Krosna
  - 12-14.12.2013, okolice Mszany Dolnej
  - 23-25.01.2014, okolice Kęt
• Szkoła Karpackich Liderek:
  - wrzesień 2013, woj. małopolskie.

Do Porozumienia przyjęto siedmiu nowych członków - organizację pozarządową oraz podmioty z branży turystycznej działające na terenie polskich Karpat:

• Fundacja Przyroda Karpat
• Sanocki Uniwersytet Trzeciego Wieku im. Jana Grodka
• Stowarzyszenie "Sanocki Ekonomik"

• Teen Challenge Oddział w Winiarczykówce
• Biuro Turystyki Kulturowej PAWUK
• Zagroda Magija w Orelcu
• Gościniec Rabe.

Mając sześcioletnie doświadczenie w branży postanowiliśmy otworzyć biuro podróży pod pewnym względem wyjątkowe, by pokazać Karpaty jak nikt dotąd tego nie robił!

Beskid Zielony to stowarzyszenie, którego głównym celem jest kreowanie pozytywnego wizerunku regionu "Magicznej Krainy Łemków i Pogórzan" jako miejsca atrakcyjnego turystycznie.

Działamy na terenie zachodniej części Beskidu Niskiego i przyległego do niego pasa Pogórza Karpackiego.

Fundacja Przyroda Karpat koncentruje swą działalność na Bieszczadach oraz przyległych terenach Słowacji i Ukrainy. Chcemy sprawić, że dzika przyroda będzie mieć więcej miejsca, więcej miejsca dla dzikich zwierząt i naturalnych procesów. Jeśli się to wspólnie uda - powstanie europejski Yellowstone i Serengeti, który będzie przyciągał ludzi z całego świata, a lokalnym mieszkańcom zapewni godne życie – dzięki unikalnym zasobom.

Pracujemy w Bieszczadach - "Wilczych Horach" - na pograniczu ze Słowacją i Ukrainą. Wierzymy, że dzika przyroda jest wielką inspiracją i szansą na godne życie ludzi.

Misja Fundacji

Wspólnie stworzymy obszar, gdzie dzika przyroda jest zasobem o wielkiej wartości, przyciągającym ludzi z całego świata. Gdzie przebiegają naturalne procesy bez ingerencji człowieka. Gdzie lokalni mieszkańcy są dumni z naturalnych skarbów jakie ich otaczają, są świadomi ich wyjątkowości i odnoszą z tego bardzo konkretne i policzalne korzyści. Wierzymy, że człowiek jest częścią przyrody i im dalej się od niej oddala tym więcej traci. Dlatego pracujemy z ludźmi i dla ludzi.

Wierzymy, że żywa i dzika przyroda jest o wiele ciekawsza, zabawniejsza i wartościowa dla człowieka niż martwa i podporządkowana. Wierzymy, że dzika przyroda sprawia nam, naszym dzieciom i naszym wnukom dużo więcej radości i zachwytu niż kupowanie kolejnych rzeczy. Wierzymy, że dzięki innowacyjnym rozwiązaniom biznesowym, nowoczesnym technologiom i sztuce dzika przyroda zapewni nam lepsze i godne życie niż jej degradacja.

Współpracujemy między innymi z Rewilding Europe, WWF-Netherlands, ARK Foundation, Wild Wonders of Europe i Conservation Capital.

Fundacja Przyroda Karpat jest oficjalnym partnerem Rewilding Europe w Polsce.

Celami Fundacji są:

• ochrona środowiska przyrodniczego i wartości kulturowych Karpat
• organizacja i rozwój współpracy regionalnej, międzyregionalnej i międzynarodowej na rzecz ochrony przyrody Karpat
• popularyzowanie wiedzy o Karpatach
• edukacja ekologiczna.

Królestwem przestrzeni – nazwał kiedyś Bieszczady poeta Jerzy Harasymowicz. Dlatego też postanowiliśmy wybudować naszą Zagrodę właśnie tutaj, w Bieszczadach, w miejscu magicznym nie tylko dla nas.

Nasza Zagroda to kameralne gospodarstwo. Dwie drewniane przenoszone chaty z duszą – modrzewiowa i jodłowa, a także „Wesoła Stodoła”, ruska bania oraz piwnica winna „Pieczara Węgrzyna”. Wszystko otoczone zielenią łąk i pól z własnym potokiem.

Zapraszamy w Bieszczady! Region ten urzeka przybyszów niespotykanym nigdzie indziej bogactwem dzikiej przyrody, zapachem ziół i dzikich olszyn, dochodzącym z mgieł porykiwaniem jeleni. Zaskakuje również zabytkami przeszłości i obfitą kulturą dawnego pogranicza, którą można odnaleźć w górskim krajobrazie tego najdalej na południe wysuniętego skrawka Polski.

Gościniec Rabe to kameralny rodzinny pensjonat w górach. Pragniemy zaprosić Państwa do odkrywania razem z nami tajemnic, jakie pozostały po cywilizacjach wschodu i zachodu, oraz przemierzania nieodkrytych przez nikogo ścieżek, które prowadzą do naszego domu w Rabem, w pobliżu dawnej cerkwi, gdzie na przestrzeni lat kilkakrotnie zmieniał się obrządek religijny.

Chcemy sprawić, że dzika przyroda będzie mieć więcej miejsca, więcej miejsca dla dzikich zwierząt i naturalnych procesów.

Jeśli się to wspólnie uda - powstanie europejski Yellowstone i Serengeti, który będzie przyciągał ludzi z całego świata, a lokalnym mieszkańcom zapewni godne życie – dzięki unikalnym zasobom.

Karpaty bowiem, to nie tylko wspaniała przyroda i przestrzeń pełna swobody, to również miejsce, w którym stykały się różnorodne i niezwykłe kultury, tworzone przez tutejszych górali: Łemków i Bojków, mieszkańców dolin i miasteczek. Ludzi żyjących tu od wieków, przybywających w poszukiwaniu lepszego życia oraz tych, którzy traktowali Bieszczady jako swoisty przystanek w życiu.

Adres:

Fundacja Przyroda Karpat

Michniowiec 37
38-710 Czarna

Osoby do kontaktu:

Grzegorz Sitko

tel. +48 530 725 952
e-mail: grzegorz@przyrodakarpat.pl

Andrzej Czech

tel. +48 694 025 875
e-mail: andrzej@przyrodakarpat.pl

www.przyrodakarpat.pl

Fundacja "Pasterstwo Transhumancyjne" to organizacja społeczna, której głównym celem jest zachowanie tradycyjnego pasterstwa w Karpatach oraz działanie na rzecz zachowania dziedzictwa kulturowego.

Inicjatywa powstania fundacji narodziła się podczas przygotowania przedsięwzięcia pod nazwą „REDYK KARPACKI - TRANSHUMANCE 2013”.

Fundacja została założona w marcu 2012 r. przez Marię i Piotra Kohut i bazuje na wieloletniej pracy społecznej, kulturalnej i edukacyjnej fundatorów na terenie Beskidu Śląskiego, Beskidu Żywieckiego i Podhala. 

Do celów stowarzyszenia należy też pomoc szkole w stwarzaniu warunków na wyrównanie szans edukacyjnych uczniów.

Nasze motto to: "Sukcesy Wychowanków, sukcesem Szkoły".

Szkolenie jest realizowane w ramach projektu „Porozumienie Karpackie Karpaty Naszym Domem aktywnym partnerem dialogu obywatelskiego” ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet V Dobre rządzenie, Działanie 5.4 Rozwój potencjału trzeciego sektora, Poddziałanie 5.4.2 Rozwój dialogu obywatelskiego).

Cel projektu to wzmocnienie i rozwój Porozumienia Karpackiego jako partnera dialogu obywatelskiego ukierunkowanego na wdrażanie Ramowej Konwencji Karpackiej w regionie.

Informacje o szkoleniu:

Szkolenie „Rozwiązywanie konfliktów lokalnych” ma na celu wyposażenie uczestników w wiedzę i praktyczne umiejętności, które są niezbędne w efektywnym rozwiązywaniu konfliktów lokalnych związanych z ochroną środowiska. Pracując w organizacjach pozarządowych i samorządach lokalnych na co dzień mamy do czynienia z sytuacjami konfliktowymi. Współczesne formy ochrony przyrody coraz częściej są powodem sporów. Jest to spowodowane odwieczną sprzecznością interesów inwestorów, mieszkańców, służb ochrony przyrody oraz urzędników.

Na szkolenie zapraszamy przedstawicieli organizacji pozarządowych (tj. pracowników, członków, wolontariuszy, etc.) oraz samorządów lokalnych, w tym urzędów gmin, centrów informacji, szkół, domów kultury itp. Szkolenie jest skierowane w szczególności do osób, które są liderami społecznymi obdarzonymi zaufaniem i które, ze względu na aktywność w karpackich samorządach i organizacjach pozarządowych, są zaangażowane w działania na rzecz społeczności lokalnej. Poprzez pełnione funkcje stają się automatycznie liderami, mogąc w łatwy sposób wpłynąć na aktywizację i rozwój środowiska z którego się wywodzą.

Szkolenie będzie prowadzone w małej, 16-osobowej grupie. W programie przewidziano krótkie wykłady tematyczne uzupełnione pracą w grupach, grami symulacyjnymi oraz dyskusją. Uczestnicy szkolenia zyskają praktyczne umiejętności związane z rozpoznawaniem przyczyn konfliktów oraz ich rozwiązywaniem. Dobór metod spowoduje, że uczestnicy doświadczą skuteczności metod rozwiązywania konfliktów i nauczą się je stosować w praktyce.

Informacje logistyczne:

Miejsce szkolenia:

Gminny Ośrodek Kultury w Koszarawie, Koszarawa 133.

Organizator zapewnia:

• zwrot kosztów dojazdu do 30 złotych na osobę,
• poczęstunek,

• materiały szkoleniowe.

Zainteresowanych udziałem w szkoleniu prosimy o wypełnienie formularza zgłoszeniowego, który znajduje się na dole strony. Osoby zainteresowane udziałem w więcej niż jednym szkoleniu z naszej oferty zachęcamy do założenia konta w portalu, co pozwala m.in. na wypełnianie kolejnych formularzy zgłoszeniowych bez konieczności wpisywania tych samych danych.

Pierwszeństwo przy zapisach na szkolenie mają członkowie Porozumienia Karpackiego "Karpaty Naszym Domem", a także przedstawiciele NGO i samorządów z terenu województwa śląskiego. Więcej informacji nt. zasad uczestnictwa w szkoleniach można znaleźć w Regulaminie rekrutacji uczestników szkoleń i doradztwa.

Termin zgłoszeń upływa 22 marca, ilość miejsc jest ograniczona! 

Prowadzący:

Alina Marek: ekonomista, trener, w latach 1998-2001 członek zarządu założyciel i od 8 lat członek zarządu Stowarzyszenia na Rzecz Wspierania Przedsiębiorczości i Inicjatyw Lokalnych "STOPIL". Koordynator projektów partnerskich realizowanych z jednostkami administracji samorządowej i Wojewódzkim Urzędem Pracy w Krakowie. Pracownik Urzędu Miasta Nowego Sącza.

Uczestnik wyjazdów studyjnych poświęconych działalności organizacji pozarządowych w USA, Belgii, Włoszech.

Doświadczenia szkoleniowe: źródła finansowania podmiotów ekonomii społecznej, Centra Integracji Społecznej w praktyce, sądecki wolontariat pracowniczy, zakładanie i prowadzenie działalności gospodarczej, fundusze europejskie dla MŚP, szkoła dla rodziców i wychowawców, rozpoznawanie przyczyn i sposoby rozwiązywania konfliktów.

Kontakt:

Józef Michałek
Punkt kontaktowy Porozumienia Karpackiego w woj. śląskim
tel. 725 797 119 lub 664 928 584
e-mail: j.michalek@porozumieniekarpackie.pl

Porozumienie Karpackie "Karpaty Naszym Domem"
biuro: Stowarzyszenie Ekopsychologia
adres korespondencyjny:
ul. Grabina 6/18, 32-840 Zakliczyn
www.ekopsychologia.pl
www.porozumieniekarpackie.pl

Stowarzyszenie „Sanocki Ekonomik” zostało powołane do życia w dniu dniu 28 kwietnia 2009 roku w Zespole Szkół nr 1 w Sanoku  przez grupę 28 osób - absolwentów i nauczycieli.

Najważniejszym celem stowarzyszenia jest kultywowanie pamięci i tradycji szkoły, a także nawiązywanie i utrzymywanie więzi łączących absolwentów, uczniów, nauczycieli i sympatyków szkoły. Wśród wielu wytycznych opisanych w statucie organizacji jest również pomoc w stwarzaniu warunków na wyrównanie szans edukacyjnych wszystkich uczniów szkoły. Do głównych celów należą działania w realizacji zadań edukacyjnych, oświatowych i wychowawczych szkoły.

Stowarzyszenie Ekonomik stara się również stworzyć takie warunki, aby funkcjonowanie Zespołu Szkół umożliwiały jak najlepsze wychowanie młodego pokolenia w oparciu o tradycje polskie i wspólnej Europy. Promuje również działalność i osiągnięcia szkoły oraz jej absolwentów.

Adres:

Stowarzyszenie "Sanocki Ekonomik”

ul. Jana III Sobieskiego 23
38-500 Sanok

Dane do kontaktu:

e-mail: se@ekonomik.sanok.pl

www.ekonomik.sanok.pl

Doceniając znaczenie pięknej idei, by ludzie starsi mogli aktualizować swoją wiedzę, lepiej orientować się w zmieniającej się rzeczywistości, być aktywni, a także pomagać innym osobom w starszym wieku i sobie nawzajem, grupa sanoczan, przyszłych słuchaczy, wsparta przez Państwową Wyższą Szkołę Zawodową im. Jana Grodka w Sanoku postanowiła w dniu 29 marca 2007 roku zawiązać Stowarzyszenie pod nazwą „Sanocki Uniwersytet Trzeciego Wieku im. Jana Grodka”.

Celami stowarzyszenia są m.in.:

• upowszechnianie inicjatyw edukacyjnych wśród osób starszych, 
• aktywizacja intelektualna, psychiczna, społeczna i fizyczna osób starszych,
• poszerzanie wiedzy i umiejętności seniorów,
• angażowanie słuchaczy w aktywność na rzecz otaczającego ich środowiska,
• podtrzymywanie więzi społecznych i komunikacji międzyludzkiej wśród seniorów,
• propagowanie wiedzy, kultury, zdrowia, dobrych obyczajów oraz idei kształcenia się przez całe życie,
• umożliwienie i ułatwianie ludziom starszym dostępu do zdobyczy nowoczesnej nauki i techniki,
• promowanie aktywnych form spędzania wolnego czasu i zdrowego stylu życia,
• przyczynianie się do aktywnego udziału ludzi starszych w życiu społecznym i politycznym regionu i kraju,
• angażowanie osób starszych do różnych form aktywności intelektualnej i fizycznej, odpowiednio do wieku, stopnia sprawności i zainteresowań.

Realizując cele statutowe, Stowarzyszenie opiera się na społecznej pracy jego członków. Działalność Stowarzyszenia w zakresie realizacji celów statutowych jest nieodpłatna.

Adres:

Stowarzyszenie Sanocki Uniwersytet Trzeciego Wieku im. Jana Grodka

ul. Mickiewicza 21
38-500 Sanok

Osoba do kontaktu:

Andrzej Pańko 

tel. +48 883 353 935

e-mail: uniwersytet_sanok@wp.pl

www.uniwersytetsanok.pl

Teen Challenge Polska Chrześcijańska Misja Społeczna Oddział w Winiarczykówce został powołany w 2010 r. i funkcjonuje jako Dom Readaptacyjno-Kryzysowy dla bezdomnych mężczyzn, osób uzależnionych i w trudnej sytuacji życiowej oraz jako Punkt Konsultacyjny dla osób z zewnątrz. Jesteśmy częścią Teen Challenge Polska. Pomagamy osobom bezdomnym wychodzić z bezdomności, osoby uzależnione motywujemy do zmiany stylu życia i przygotowujemy je do podjęcia długoterminowej terapii. 

Dom Readaptacyjno-Kryzysowy to miejsce, w którym osoby bezdomne  znajdują pomoc i swój dom, również te osoby w podeszłym wieku, które często z powodu wieku nie są już przyjmowane na długoterminową terapię, a  z powodu uzależnienia nie znajdują miejsca w placówkach typu:  domy opieki społecznej i podobne.

Działamy też jako ośrodek kryzysowy i schronienie znajdują u nas osoby, które chcą skorzystać z długoterminowej terapii i czekają na miejsce w Ośrodku dla Osób Uzależnionych w Łękini.

Pomagamy osobom w potrzebie, które znajdą u nas fachową pomoc terapeutyczną i przede wszystkim swój dom. Jesteśmy placówką, która sama się finansuje, w związku z tym będziemy wdzięczni za każdą pomoc zarówno rzeczową, jak i finansową. Poszukujemy osób, które chciałyby z nami w tym obszarze współpracować.

Adres:

Teen Challenge Chrześcijańska Misja Społeczna
Oddział w Winiarczykówce

Winiarczykówka
34-483 Lipnica Wielka

Osoba do kontaktu:

Bogusława Górnicka

tel. +48 18 261 09 11 lub 507 184 476
e-mail: winiarczykowka.tc@gmail.com

www.winiarczykowka.teenchallenge.pl

Region karpacki, pomimo swojego zróżnicowania, ma podobne problemy. Do podniesienia jakości życia mieszkańców regionu, wzmocnienia lokalnej gospodarki i zwiększenia aktywności społeczności lokalnych może przyczynić się realizacja zapisów Ramowej konwencji o ochronie i zrównoważonym rozwoju Karpat, czyli tzw. konwencji karpackiej. Jest to innowacyjny instrument, zapewniający międzynarodową ochronę unikatowego środowiska naturalnego oraz dziedzictwa kulturowego Karpat. Celem konwencji jest stworzenie ram do prowadzenia wszechstronnej polityki i współpracy na rzecz ochrony i zrównoważonego rozwoju Karpat dla poprawy jakości życia, wzmocnienia miejscowej gospodarki i społeczności lokalnych oraz zachowania walorów przyrodniczych i dziedzictwa kulturowego tego obszaru. 

Efektywne wdrażanie konwencji karpackiej zależy zarówno od działań prowadzonych przez administrację publiczną i samorzadową, jak i od aktywności trzeciego sektora. Szkolenie „Lider Karpacki” ma na celu wzmocnienie organizacji pozarządowych, aby były bardziej aktywne i efektywne w realizacji przedsięwzięć mających na celu rozwój regionu w oparciu o bogactwa przyrodnicze i kulturowe.

To szkolenie jest dla Ciebie, jeśli:

• reprezentujesz organizację pozarządową zlokalizowaną w Karpatach
• cenisz zasoby naturalne i kulturowe regionu karpackiego i na nich chcesz opierać rozwój lokalny
• chcesz efektywniej realizować działania i skuteczniej rozwiązywać problemy
• chcesz nawiązać współpracę z innymi przedstawicielami lokalnych społeczności w Karpatach.

Uczestnicy szkolenia zdobędą wiedzę oraz umiejętności w następujących obszarach:

• rozwój lokalny regionu w oparciu o konwencję karpacką, 
• współpraca trzeciego sektora z administracją publiczną i samorzadową,
• animowanie aktywności społeczności lokalnych,
• mobilizowanie udziału publicznego w procesie wdrażania konwencji karpackiej,
• metody ochrony i budowania rozwoju w oparciu o dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze regionu,
• komunikacja i skuteczne porozumiewanie,
• zarządzanie organizacją i projektami. 

Dużym blokiem tematycznym jest też wsparcie rozwoju osobistego lidera. Liczymy na to, że dla każdego uczestnika będzie to twórczy czas, pełen intensywnej pracy oraz możliwości poznania innych osób, które działają dla rozwoju regionu.

Terminy szkoleń:

• 28 lutego - 2 marca 2013 r., Stryszawa
• 21 - 23 marca 2013 r., Iwonicz Zdrój
• 11 - 13 kwietnia 2013 r., Orelec
• 18 - 20 kwietnia 2013 r., Tarnów
• 19 - 11 maja 2013 r., okolice Białki Tatrzańskiej
• 6 - 8 czerwca 2013 r., okolice Ustrzyk Dolnych
• 11 - 13 lipca 2013 r., okolice Nowego Sącza
• 12 - 14 września 2013 r., okolice Przemyśla
• 17 - 19 października 2013 r., okolice Gorlic
• 21 - 23 listopada 2013 r., okolice Krosna
• 12 - 14 grudnia 2013 r., okolice Mszany Dolnej
• 23 - 25 stycznia 2014 r., okolice Kęt

Szkolenia są bezpłatne. Organizatorzy pokrywają koszty: dojazdu (do 50 zł / osobę) i pobytu uczestników (noclegi i wyżywienie) oraz zapewniają materiały szkoleniowe. Każdy uczestnik otrzyma certyfikat poświadczający udział w szkoleniu.

Zainteresowanych udziałem w szkoleniu prosimy o wypełnienie formularza zgłoszeniowego na stronie: www.karpatylacza.pl/rejestracja.

Wszystkie organizacje pozarządowe, które wezmą udział w szkoleniach, zapraszamy do Porozumienia Karpackiego „Karpaty Naszym Domem” - koalicji na rzecz wdrażania konwencji karpackiej. Mamy nadzieję, że przyłączą się do Porozumienia, a co za tym idzie zaangażują we wspólne działania, wejdą w skład tematycznych grup roboczych ds. konwencji karpackiej, skorzystają z oferty szkoleniowo-doradczej, czy poprowadzą punkty kontaktowe konwencji karpackiej.

Szkolenia realizowane są w ramach projektu Karpaty łączą – mechanizm konsultacji i współpracy dla wdrażania Konwencji Karpackiej współfinansowanego w latach 2012-2015 przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej. Wiecej informacji o projekcie można znaleźć na stronie: www.karpatylacza.pl.

Kontakt:

Monika Ochwat-Marcinkiewicz
tel. 785 341 089
e-mail: biuro@porozumieniekarpackie.pl

Szkolenie jest realizowane w ramach projektu „Porozumienie Karpackie Karpaty Naszym Domem aktywnym partnerem dialogu obywatelskiego” ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet V Dobre rządzenie, Działanie 5.4 Rozwój potencjału trzeciego sektora, Poddziałanie 5.4.2 Rozwój dialogu obywatelskiego).

Cel projektu to wzmocnienie i rozwój Porozumienia Karpackiego jako partnera dialogu obywatelskiego ukierunkowanego na wdrażanie Ramowej Konwencji Karpackiej w regionie.

Informacje o szkoleniu:

Szkolenie „Udział publiczny w konwencji karpackiej” ma na celu podniesienie poziomu wiedzy uczestników na temat samej konwencji karpackiej i zrealizowanych w jej ramach działań od dnia podpisania, czyli od maja 2003 r. Uczestnicy dowiedzą się także jakie mają możliwości włączania się w podejmowanie decyzji publicznych w zakresie spraw objętych konwencja, a w części warsztatowej zdiagnozujemy od czego zależy nasza gotowość do poświęcenia czasu wolnego na rzecz społeczności lokalnych i instytucji zaspokajających lokalne potrzeby, w szczególności w zakresie działań na rzecz ochrony i rozwoju Karpat.

Na szkolenie zapraszamy przedstawicieli organizacji pozarządowych (tj. pracowników, członków, wolontariuszy, etc.) oraz samorządów lokalnych, w tym urzędów gmin, centrów informacji, szkół, domów kultury itp. Szkolenie jest skierowane w szczególności do osób, które są liderami społecznymi obdarzonymi zaufaniem i które, ze względu na aktywność w karpackich samorządach i organizacjach pozarządowych, są zaangażowane w działania na rzecz społeczności lokalnej. Poprzez pełnione funkcje stają się automatycznie liderami, mogąc w łatwy sposób wpłynąć na aktywizację i rozwój środowiska z którego się wywodzą.

Szkolenie będzie prowadzone w małej, 16-osobowej grupie. W programie przewidziano krótkie wykłady tematyczne uzupełnione pracą w grupach, grami symulacyjnymi oraz dyskusją. Uczestnicy szkolenia zyskają praktyczne umiejętności związane z rozpoznawaniem przyczyn konfliktów oraz ich rozwiązywaniem. Dobór metod spowoduje, że uczestnicy doświadczą skuteczności metod rozwiązywania konfliktów i nauczą się je stosować w praktyce.

Informacje logistyczne:

Miejsce szkolenia:

Gościniec Rabe, Rabe 36a, 38-710 Czarna k. Ustrzyk Dolnych.

Organizator zapewnia:

• zwrot kosztów dojazdu do 30 złotych na osobę,
• poczęstunek,

• materiały szkoleniowe.

Zainteresowanych udziałem w szkoleniu prosimy o wypełnienie formularza zgłoszeniowego, który znajduje się na dole strony. Osoby zainteresowane udziałem w więcej niż jednym szkoleniu z naszej oferty zachęcamy do założenia konta w portalu, co pozwala m.in. na wypełnianie kolejnych formularzy zgłoszeniowych bez konieczności wpisywania tych samych danych.

Pierwszeństwo w zapisach na szkolenie mają członkowie Porozumienia Karpackiego "Karpaty Naszym Domem", a także przedstawiciele NGO i samorządów z terenu województwa podkarpackiego. Więcej informacji nt. zasad uczestnictwa w szkoleniach można znaleźć w Regulaminie rekrutacji uczestników szkoleń i doradztwa.

Termin zgłoszeń upływa 10 maja, ilość miejsc jest ograniczona! 

Prowadzący:

Alina Marek: ekonomista, trener, w latach 1998-2001 członek zarządu założyciel i od 8 lat członek zarządu Stowarzyszenia na Rzecz Wspierania Przedsiębiorczości i Inicjatyw Lokalnych "STOPIL". Koordynator projektów partnerskich realizowanych z jednostkami administracji samorządowej i Wojewódzkim Urzędem Pracy w Krakowie. Pracownik Urzędu Miasta Nowego Sącza.

Uczestnik wyjazdów studyjnych poświęconych działalności organizacji pozarządowych w USA, Belgii, Włoszech.

Doświadczenia szkoleniowe: źródła finansowania podmiotów ekonomii społecznej, Centra Integracji Społecznej w praktyce, sądecki wolontariat pracowniczy, zakładanie i prowadzenie działalności gospodarczej, fundusze europejskie dla MŚP, szkoła dla rodziców i wychowawców, rozpoznawanie przyczyn i sposoby rozwiązywania konfliktów.

Kontakt:

Piotr Kutiak
Punkt kontaktowy Porozumienia Karpackiego w woj. podkarpackim
tel. 725 797 121
e-mail: p.kutiak@porozumieniekarpackie.pl

Porozumienie Karpackie "Karpaty Naszym Domem"
biuro: Stowarzyszenie Ekopsychologia
adres korespondencyjny:
ul. Grabina 6/18, 32-840 Zakliczyn
www.ekopsychologia.pl
www.porozumieniekarpackie.pl

Piyknie pytomy!

PROGRAM:

godz. 14.00
Spotkanie Księży z Artystami, Twórcami oraz Ludźmi Kultury

godz. 15.00
Uroczysta Msza św. w intencji Artystów, Twórców oraz Ludzi Kultury na Szlaku Polskich Karpat
Kaplica pw. św. Józefa Robotnika na Studzionkach

Po Mszy św. posiady, poczestunek i podsumowanie spotkania

Spotkaniu towarzyszyć będzie:

• wystawa twórców ludowych
• degustacja potraw regionalnych przygotowana przez Koło Gospodyń Wiejskich i Związek Podhalan z Ochotnicy Górnej

Ustalono datę i miejsce IV Forum Karpackiego, zatwierdzono harmonogram szkoleń i doradztwa na najbliższe miesiące, podsumowano przygotowania do Redyku Karpackiego 2013, do Porozumienia przyjęto nowych członków - cztery organizacje pozarządowe działające na terenie polskich Karpat.

Na tegoroczne Forum Karpackie zapraszamy w Bieszczady, do Orelca, od 28 do 29 czerwca (piątek - sobota).

Dla przedstawicieli organizacji pozarzadowych, samorządów lokalnych i mieszkańców polskich Karpat przygotowaliśmy ofertę bezpłatnych szkoleń:

• Uniwersytet Karpacki:
  - szkolenie "Udział publiczny w konwencji karpackiej", 13.05.2013, Rabe k. Ustrzyk Dln. i styczeń 2014, woj. małopolskie
  - szkolenie "Aspekty prawne w NGO", maj - czerwiec 2013, woj. małopolskie i wrzesień 2013, woj. podkarpackie
  - szkolenie: "Mechanizmy współpracy NGO z administracją", jesień 2013 r., woj. śląskie
• Lider Karpacki:
  - 9-11.05.2013, okolice Białki Tatrzańskiej
  - 6-8.06.2013, okolice Ustrzyk Dolnych
  - 11-13.07.2013, okolice Nowego Sącza
  - 12-14.09.2013, okolice Przemyśla
  - 17-19.10.2013, okolice Gorlic
  - 21-23.11.2013, okolice Krosna
  - 12-14.12.2013, okolice Mszany Dolnej
  - 23-25.01.2014, okolice Kęt
• Szkoła Karpackich Liderek:
  - wrzesień 2013, woj. małopolskie

Kończą się przygotowania do Redyku Karpackiego "TRANSHUMANCE 2013", który wyruszy 11 maja z Rumunii, by 14 września dotrzeć do Czech. Wiecej informacji: www.redykkarpacki.pl.

Do Porozumienia przyjęto kolejne cztery organizacje:

• Beskidzkie Stowarzyszenie Produkcji Ekologicznej i Turystyki "Best Proeko"
• Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia "Pro Carpathia"
• Polski Klub Ekologiczny Koło w Krynicy-Zdroju
• Stowarzyszenie Miłośników Beskidzkiego Folkloru, Muzyki, Tańca i Śpiewu „Pod Ochodzitą”.

W programie:

godz. 16.00

Msza św. w kaplicy przy potoku Jamne

godz. 17.00

Poświęcenie owiec

Posiady zorganizowane przez lokalny oddział Związku Podhalan i Koło Gospodyń Wiejskich.

Piyknie pytomy!

Termin zgłoszeń upływa 14 czerwca, o przyjęciu decyduje kolejność zgłoszeń.

"Lider Karpacki" to cykl dwunastu 3-dniowych szkoleń o tym samym programie, które będą organizowane w różnych miejscowościach regionu, tak aby swoim zasięgiem objąć całe polskie Karpaty. Zapraszamy na nie przedstawicieli karpackich organizacji pozarządowych, tj. pracowników, członków, wolontariuszy i inne osoby działające w trzecim sektorze w regionie.

Region karpacki, pomimo swojego zróżnicowania, ma podobne problemy. Do podniesienia jakości życia mieszkańców regionu, wzmocnienia lokalnej gospodarki i zwiększenia aktywności społeczności lokalnych może przyczynić się realizacja zapisów Ramowej konwencji o ochronie i zrównoważonym rozwoju Karpat, czyli tzw. konwencji karpackiej. Jest to innowacyjny instrument, zapewniający międzynarodową ochronę unikatowego środowiska naturalnego oraz dziedzictwa kulturowego Karpat. Celem konwencji jest stworzenie ram do prowadzenia wszechstronnej polityki i współpracy na rzecz ochrony i zrównoważonego rozwoju Karpat dla poprawy jakości życia, wzmocnienia miejscowej gospodarki i społeczności lokalnych oraz zachowania walorów przyrodniczych i dziedzictwa kulturowego tego obszaru. 

Efektywne wdrażanie konwencji karpackiej zależy zarówno od działań prowadzonych przez administrację publiczną i samorzadową, jak i od aktywności trzeciego sektora. Szkolenie „Lider Karpacki” ma na celu wzmocnienie organizacji pozarządowych, aby były bardziej aktywne i efektywne w realizacji przedsięwzięć mających na celu rozwój regionu w oparciu o bogactwa przyrodnicze i kulturowe.

To szkolenie jest dla Ciebie, jeśli:

• reprezentujesz organizację pozarządową zlokalizowaną w Karpatach
• cenisz zasoby naturalne i kulturowe regionu karpackiego i na nich chcesz opierać rozwój lokalny
• chcesz efektywniej realizować działania i skuteczniej rozwiązywać problemy
• chcesz nawiązać współpracę z innymi przedstawicielami lokalnych społeczności w Karpatach.

Uczestnicy szkolenia zdobędą wiedzę oraz umiejętności w następujących obszarach:

• rozwój lokalny regionu w oparciu o konwencję karpacką, 
• współpraca trzeciego sektora z administracją publiczną i samorzadową,
• animowanie aktywności społeczności lokalnych,
• mobilizowanie udziału publicznego w procesie wdrażania konwencji karpackiej,
• metody ochrony i budowania rozwoju w oparciu o dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze regionu,
• komunikacja i skuteczne porozumiewanie,
• zarządzanie organizacją i projektami. 

Dużym blokiem tematycznym jest też wsparcie rozwoju osobistego lidera. Liczymy na to, że dla każdego uczestnika będzie to twórczy czas, pełen intensywnej pracy oraz możliwości poznania innych osób, które działają dla rozwoju regionu.

Szkolenie jest bezpłatne. Organizatorzy pokrywają koszty: dojazdu (do 50 zł / osobę) i pobytu uczestników (noclegi i wyżywienie) oraz zapewniają materiały szkoleniowe. Każdy uczestnik otrzyma certyfikat poświadczający udział w szkoleniu.

Zainteresowanych udziałem w szkoleniu prosimy o wypełnienie formularza zgłoszeniowego na stronie: www.karpatylacza.pl/rejestracja.

Wszystkie organizacje pozarządowe, które wezmą udział w szkoleniach, zapraszamy do Porozumienia Karpackiego „Karpaty Naszym Domem” - koalicji na rzecz wdrażania konwencji karpackiej. Mamy nadzieję, że przyłączą się do Porozumienia, a co za tym idzie zaangażują we wspólne działania, wejdą w skład tematycznych grup roboczych ds. konwencji karpackiej, skorzystają z oferty szkoleniowo-doradczej, czy poprowadzą punkty kontaktowe konwencji karpackiej.

Szkolenia realizowane są w ramach projektu Karpaty łączą – mechanizm konsultacji i współpracy dla wdrażania Konwencji Karpackiej współfinansowanego w latach 2012-2015 przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej. Wiecej informacji o projekcie można znaleźć na stronie: www.karpatylacza.pl.

Kontakt:

Monika Ochwat-Marcinkiewicz
tel. 785 341 089
e-mail: biuro@porozumieniekarpackie.pl

Ramowa konwencja o ochronie i zrównoważonym rozwoju Karpat, czyli tzw. konwencja karpacka, jest, obok Alp, drugim w skali światowej porozumieniem międzynarodowym dotyczącym pojedynczego obszaru górskiego. Zakłada działania na rzecz poprawy jakości życia, wzmocnienia miejscowej gospodarki i społeczności lokalnych oraz zachowania walorów przyrodniczych i dziedzictwa kulturowego tego obszaru.

Strony konwencji karpackiej (Czechy, Polska, Rumunia, Serbia, Słowacja, Ukraina i Węgry) zobowiązały się do współpracy na rzecz:

• ochrony różnorodności biologicznej i krajobrazowej Karpat oraz ich użytkowania w sposób zrównoważony,

• koordynowania planowania przestrzennego,

• promowania zrównoważonej gospodarki rolnej i leśnej,

• rozwoju zrównoważonego transportu i infrastruktury,

• rozwoju zrównoważonej turystyki,

• promowania bezpiecznych dla środowiska technologii przemysłowych i produkcji energii,

• zachowania i promowania dziedzictwa kulturowego i wiedzy ludowej,

• oceny i monitorowania stanu środowiska,

• podnoszenia świadomości i edukacji społeczeństwa na temat Karpat.

Do konwencji systematycznie opracowywane i włączane są protokoły tematyczne (o statusie umów miedzynarodowych), rozwijające jej postanowienia w odniesieniu do poszczególnych obszarów zainteresowań.

Polska ratyfikowała konwencję w 2006 roku. Podpisała również wszystkie dotychczas uzgodnione protokoły tematyczne: o ochronie i zrównoważonym użytkowaniu różnorodności biologicznej i krajobrazowej, o zrównoważonej gospodarce leśnej oraz o zrównoważonej turystyce w Karpatach. W przygotowaniu są też protokoły dotyczące transportu i infrastruktury oraz rolnictwa, a także protokół o dziedzictwie kulturowym.

Dziedzictwo kulturowe i wiedza ludowa
1. Strony będą prowadzić politykę mającą na celu zachowanie i promowanie dziedzictwa kulturowego i wiedzy ludowej ludności miejscowej oraz wyrobu i wprowadzania na rynek miejscowych produktów, wyrobów artystycznych i rękodzielniczych.
2. Strony będą dążyć do zachowania w Karpatach tradycyjnej architektury, sposobów użytkowania ziemi, miejscowych ras zwierząt gospodarskich i odmian roślin uprawnych oraz zrównoważonego użytkowania dziko rosnących roślin.
(art. 11 konwencji karpackiej )

Głównym celem krynickiego spotkania była kontynuacja prac nad proponowanym tekstem protokołu dotyczącego zachowania i promowania dziedzictwa kulturowego Karpat.

Pierwsza, robocza wersja dokumentu została opracowana w 2012 r. przez Centrum UNEP/GRID-Warszawa. Została ona następnie poddana regionalnym konsultacjom w ramach działającej w polskiej części Karpat, przy Porozumieniu Karpackim "Karpaty Naszym Domem", grupy roboczej ds. dziedzictwa kulturowego. W kwietniu 2013 roku roboczą wersję dokumentu przekazano rządom wszystkich krajów karpackich.

Protokół o dziedzictwie kulturowym Karpat ma szansę na przyjęcie podczas najbliższego, czwartego spotkania Konferencji Stron Konwencji, które zaplanowane zostało na wrzesień 2014 r. w Republice Czeskiej.

Konferencje Stron są najważniejszym organem konwencji. Pierwsze spotkanie Konferencji Stron Konwencji Karpackiej z udziałem ok.140 uczestników, odbyło się 11-13 grudnia 2006 roku w Kijowie. Ministrowie przyjęli wtedy Deklarację Karpacką, podpisali także memorandum o współpracy z Konwencją Alpejską, konwencją Ramsarską oraz sekretariatem wykonawczym CEI (Central European Initiative). Drugie posiedzenie tego organu odbyło się w czerwcu 2008 r. w Bukareszcie, a trzecie w maju 2011 r. w Bratysławie.

W spotkaniu udział wzięli przedstawiciele 5 z 7 krajów karpackich (Rumunii, Ukrainy, Serbii, Węgier i Polski) oraz Tymczasowego Sekretariatu Konwencji Karpackiej w Wiedniu: Sebastian Catonoiu (Vanatori Neamt Nature Park, Romania), Tamara Malkova (ICO "Green Dossier", ANPED, Ukraine), Milena Milosevic Micic (The Homeland Museum of Knjazevac, Serbia), Stanislav Chernovol (Institute of Monument Protection Research, Ministry of Culture of Ukraine), Marianna Biro (MTA OK Centre for Ecologigal Research, Hungarian Academy of Science), Monika Lesz (Ministry of Environment, Poland), Zbigniew Niewiadomski (UNEP/GRID Warsaw Centre, Poland).

Podczas krótkiej wizyty w okolicach Krynicy, zagraniczni goście mieli też okazję poznać lokalne dziedzictwo kulturowe. Odwiedzili m.in. drewnianą cerkiew w Powroźniku z poczatku XVII wieku, która wraz z 15 innymi karpackimi cerkwiami polsko-ukraińskiego pogranicza ma szansę wkrótce trafić na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Spotkanie grupy roboczej w Krynicy było współorganizowane przez Tymczasowy Sekretariat Konwencji Karpackiej w Wiedniu (UNEP Vienna – ISCC), Stowarzyszenie Ekopsychologia oraz Centrum UNEP/GRID-Warszawa, w ramach projektu Karpaty łączą – mechanizm konsultacji i współpracy dla wdrażania Konwencji Karpackiej współfinansowanego w latach 2012-2015 przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej. Wiecej informacji o projekcie można znaleźć na stronie: www.karpatylacza.pl.

W programie pierwszego dnia zaplanowaliśmy spotkanie członków Porozumienia Karpackiego (prosimy o uzupełnienie formularza zgłoszeniowego).

Natomiast drugiego dnia, w sobotę, wszystkich zainteresowanych Karpatami zapraszamy na konferencję.

PROGRAM

piątek, 28.06.2013

Spotkanie członków Porozumienia Karpackiego „Karpaty Naszym Domem”

Miejsce: Zagroda Magija (Orelec 6a, 38-623 Uherce Mineralne)
od godz. 11.00 kwaterowanie i rejestracja gości

13.00 Prezentacja działań i prowadzonych przez Porozumienie  projektów
Monika Ochwat-Marcinkiewicz, Stowarzyszenie Ekopsychologia

13.30 Prezentacja członków Porozumienia i ich działań
Przedstawiciele organizacji członkowskich Porozumienia

14.30 Obiad 

15.30 Dyskusja nad kierunkami rozwoju Porozumienia i możliwościami wspólnych przedsięwzięć 

18.00 Uroczyste wręczenie Rewaszy Karpackich przedstawicielom Porozumienia Karpackiego „Karpaty Naszym Domem”

19.00 Kolacja

sobota, 29.06.2013

Konferencja

Miejsce: Zabytkowa drewniana cerkiew w Orelcu  

9.30 Rozpoczęcie konferencji, powitanie gości

9.45 Prezentacja działań i projektów Porozumienia Karpackiego „Karpaty Naszym Domem”
Monika Ochwat-Marcinkiewicz - Stowarzyszenie Ekopsychologia, Porozumienie Karpackie „Karpaty Naszym Domem”

10.00 Elementy charakterystyczne dla poszczególnych grup etnograficznych na obszarze polskiej części Karpat Wschodnich
Robert Bańkosz - Stowarzyszenie Przewodników Turystycznych KARPATY, Porozumienie Karpackie „Karpaty Naszym Domem”

10.40 Turystyka kulturowa w Bieszczadach
Paweł Wójcik - Stowarzyszenie Przewodników Turystycznych KARPATY, Agencja Turystyczna PAWUK, Porozumienie Karpackie „Karpaty Naszym Domem”

11.20 Prezentacja Międzynarodowego Projektu Kulturowego „Redyk Karpacki Transhumance 2013”
Józef Michałek i Piotr Kohut - Fundacja Pasterstwo Transhumancyjne, Porozumienie Karpackie „Karpaty Naszym Domem”

12.00 Cerkwie w Bieszczadach
Bogdan Augustyn - Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Oddział Bieszczadzki

12.40 Cerkiew w Górzance – historia świątyni służącej obrządkowi łacińskiemu i unickiemu
ks. Piotr Bartnik

13.20 Osobliwości przyrodnicze w Bieszczadach i ich wykorzystanie w turystyce.
Piotr Kutiak - Stowarzyszenie Przewodników Turystycznych KARPATY, Urząd Miasta Sanoka, Porozumienie Karpackie „Karpaty Naszym Domem”

13.50 Zakończenie konferencji

14.30 Obiad

Przedstawicielki karpackich organizacji pozarządowych oraz samorządów lokalnych zapraszamy do udziału w trzeciej edycji Szkoły Karpackich Liderek. Tegoroczne szkolenie, skierowane do Pań z województwa małopolskiego, odbędzie się w dn. 19 - 21 września 2013 r. (czwartek - sobota) w Pensjonacie Toporów w Białce Tatrzańskiej.

Zgłoszenia przyjmujemy do 10 września.

Szkolenia są realizowane w ramach projektu „Porozumienie Karpackie Karpaty Naszym Domem aktywnym partnerem dialogu obywatelskiego” ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet V Dobre rządzenie, Działanie 5.4 Rozwój potencjału trzeciego sektora, Poddziałanie 5.4.2 Rozwój dialogu obywatelskiego).

Cel projektu to wzmocnienie i rozwój Porozumienia Karpackiego jako partnera dialogu obywatelskiego ukierunkowanego na wdrażanie Ramowej Konwencji Karpackiej w regionie.

Informacje o szkoleniu:

Szkoła Karpackich Liderek jest wydarzeniem unikatowym!

Ma ona na celu odkrycie i wzmocnienie zasobów uczestniczek, tak aby bycie liderką stało się wyzwaniem zawodowym i przynosiło satysfakcję. Uczestniczki szkoły nauczą się jak połączyć rozwój osobisty i zawodowy ze skutecznym działaniem na rzecz karpackiej społeczności lokalnej.

Zapraszamy do udziału kobiety, które są liderkami w swojej społeczności lub chciałyby się nimi stać oraz kobiety, które pełnią lub chcą pełnić ważne funkcje w administracji samorządowej.

To szkolenie jest dla Ciebie, jeśli:

• działasz w karpackiej organizacji pozarządowej lub samorządzie lokalnym,
• angażujesz się w działania na rzecz społeczności lokalnej,
• chcesz być bardziej efektywna w swojej pracy lub działalności,
• chcesz wpłynąć na aktywizację i rozwój środowiska z którego się wywodzisz,

• chcesz poznać inne kobiety, które tak jak Ty są liderkami!

Szkolenie będzie oparte na praktycznych doświadczeniach i metodach szkoleniowych: gry symulacyjne, dyskusje, ćwiczenia. Dobór metod spowoduje, że uczestniczki będą mogły wzmocnić swoją pozycje liderki w środowisku lokalnym i praktycznie wykorzystać wiedze i nowe doświadczenia oraz nawiązać kontakty z innymi liderkami z regionu.

Informacje logistyczne:

Miejsce szkolenia:

Pensjonat Toporów, ul. Środkowa 167A, 34-405 Białka Tatrzańska

Organizator zapewnia:

• zwrot kosztów dojazdu do 30 złotych na osobę,
• wyżywienie i noclegi,

• materiały szkoleniowe.

Zainteresowanych udziałem w szkoleniu prosimy o wypełnienie formularza zgłoszeniowego, który znajduje się na dole strony. Pierwszeństwo przy zapisach na szkolenie mają przedstawicielki organizacji członkowskich oraz organizacji zainteresowanych przystąpieniem do Porozumienia Karpackiego "Karpaty Naszym Domem', a także NGO i samorządów z terenu województwa małopolskiego. Więcej informacji nt. zasad uczestnictwa w szkoleniach można znaleźć w Regulaminie rekrutacji uczestników szkoleń i doradztwa. 
Termin zgłoszeń upływa 10 września, liczba miejsc jest ograniczona!

Trenerka:

mgr Paulina Kołosowska, psycholog

Ukończyłam studia na Uniwersytecie Jagiellońskim. Prowadzenie szkoleń jest moją pasją i chcę dzięki nim sprawiać, że uczestnicy stają się bardziej skuteczni i mają satysfakcję ze swojego życia i pracy. 
Obecnie kończę Szkołę Psychoterapii Psychodynamicznej w Krakowskim Centrum Psychodynamicznym. Jestem również mediatorem w Krajowym Centrum Mediacji oraz Wiceprezesem Zarządu Stowarzyszenia Ekopsychologia. 

Prowadzę szkolenia, treningi, coaching oraz prywatną praktykę psychoterapeutyczną w Krakowie. 

Kontakt:

Punkt kontaktowy Porozumienia Karpackiego w woj. małopolskim

Małgorzata Fedas
e-mail: m.fedas@porozumieniekarpackie.pl
tel. +48 725 797 117 lub 606 930 819

Porozumienie Karpackie "Karpaty Naszym Domem"
sekretariat: Stowarzyszenie Ekopsychologia 
adres korespondencyjny:
ul. Grabina 6/18, 32-840 Zakliczyn
www.ekopsychologia.pl 
www.porozumieniekarpackie.pl

W programie pierwszego dnia zaplanowaliśmy spotkanie członków Porozumienia Karpackiego, natomiast drugiego dnia, w sobotę, wszystkich zainteresowanych Karpatami zapraszamy na konferencję pt. "Esencja Karpat".

Więcej...

Więcej...

Beskid Zielony to stowarzyszenie, którego głównym celem jest kreowanie pozytywnego wizerunku regionu "Magicznej Krainy Łemków i Pogórzan" jako miejsca atrakcyjnego turystycznie.

Od 2004 roku działamy na terenie zachodniej części Beskidu Niskiego i równoległego pasa Pogórza Karpackiego, co odpowiada terytorialnie w całości powiatowi gorlickiemu, częściowo: nowosądeckiemu, tarnowskiemu - w odniesieniu do województwa małopolskiego, natomiast na terenie województwa podkarpackiego podejmujemy działania na terenie powiatu jasielskiego, krośnieńskiego, dębickiego i strzyżowskiego.

Główny cel stowarzyszenia „Beskid Zielony” to propagowanie idei rozwoju turystyki jako jednej z wiodących gałęzi gospodarki regionu. Rozwój bazy i infrastruktury oraz sprzedaż produktów turystycznych może generować nowe miejsca pracy i to jest cel nadrzędny naszych działań. Wykorzystując walory naturalne, kulturowe i mnogość atrakcji turystycznych postawiony cel możemy osiągnąć poprzez integrację środowisk turystycznych regionu.

Stowarzyszenie jest członkiem Małopolskiej Organizacji Turystycznej i z racji członkostwa wypełnia obowiązki statutowe oraz współpracuje przy realizacji zadań bieżących. Stowarzyszenie nasze jest również członkiem założycielem Lokalnej Organizacji Turystycznej Ligii Miast i Miejsc UNESCO w Polsce. Wykorzystując tą płaszczyznę podejmujemy działania na forum ogólnopolskim, reprezentując obiekty – świątynie z naszego terenu wpisane na listę UNESCO, wspierając ich gospodarzy.

Produkty Beskidu Zielonego funkcjonują w ramach jednego produktu turystycznego "Beskid Zielony - Magiczna Kraina Łemków i Pogórzan". Na ten produkt składają się produkty wiodące związane z różnymi formami turystyki, takimi jak:

• turystyka kulturowa - "Mona Lisa Beskidów"
• turystyka uzdrowiskowa - "W Krainie Wysowianki"
• turystyka aktywna - "Hucuł i nie tylko"
• infrastruktura turystyczna - "Chyża chata zaprasza".

• "Rowerowe Góry" - imprezy rowerowe: pikniki i rajdy rowerowe,
• "Eteryczne Jarmarki" - prezentacja zanikających regionalnych zawodów.

W ramach stowarzyszenia działa Oficyna Wydawnicza, która zajmuje się wydawaniem publikacji o naszym regionie.

Prowadzimy również Punkt Informacji Turystycznej, który zlokalizowany jest w Gorlicach na ul. Legionów 3.

Adres:

Lokalna Organizacja Turystyczna Beskid Zielony

38-300 Gorlice

Dane do kontaktu:

tel. +48 18 353 50 91
e-mail: biuro@beskidzielony.pl

Inicjatywa powstania fundacji narodziła się podczas przygotowania przedsięwzięcia pod nazwą „REDYK KARPACKI - TRANSHUMANCE 2013”.

Fundacja została założona w marcu 2012 r. przez Marię i Piotra Kohut i bazuje na wieloletniej pracy społecznej, kulturalnej i edukacyjnej fundatorów na terenie Beskidu Śląskiego, Beskidu Żywieckiego i Podhala. 

Zanim powstała Fundacja...

W ciągu ostatnich kilkunastu lat  Piotr Kohut współpracował z twórcami ludowymi, zespołami regionalnymi, kapelami, rzemieślnikami oraz społecznością lokalną w celu kultywowania i pielęgnowania tradycji góralskich. Będąc regionalistą ma za sobą występy indywidualne i zespołowe na scenie polskiej i zagranicznej, jest laureatem wielu nagród w dziedzinie muzyki ludowej, jak również laureatem  w konkursach zespołów góralskich, m.in. z zespołem Koniaków na TKB  w Żywcu w 2011 roku.

Piotr Kohut od klilkunastu lat pracuje aktywnie w wielu lokalnych organizacjach społecznych, jest współorganizatorem i inicjatorem życia kulturalnego w regionie Beskidu Śląskiego, m.in. w latach 2004-2011 pełnił funkcję prezesa Związku Podhalan Oddział Górali Śląskich, jest współinicjatorem wielu imprez kulturalnych na terenie Trójwsi Beskidzkiej, jak również jednym z inicjatorów powstania Porozumienia Karpackiego „Karpaty Naszym Domem”, którego podstawowym celem jest ochrona i zrównoważony rozwój Karpat.  

Za swoją działalność społeczną i kulturową został uhonorowany nagrodą „Osobowość Ziem Górskich 2009” przyznaną przez Koalicję Marek Ziem Górskich. 

W 2006 r. założyciele fundacji podjęli inicjatywę przywrócenia tradycyjnego wypasu kulturowego owiec na terenie Trójwsi Beskidzkiej, współrealizują program Owca Plus z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego.

Piotr Kohut jest jednym z kilku zaledwie baców w Polsce, posiadających certyfikaty Unii Europejskiej na produkcję tradycyjnych produktów regionalnych takich jak oscypek, bryndza, redykołka. Aktywnie uczestniczy w konkursach, wystawach i prezentacjach produktów tradycyjnych w Polsce i na targach zagranicznych, zdobył liczne prestiżowe nagrody, m.in. w Konkursie Nasze Kulinarne Dziedzictwo – Smaki Regionów za najlepszy polski regionalny produkt regionalny – Perła 2009 za Jagnięcinę Beskidzką oraz Perła 2010 za Bryndzę Wołoską Wędzoną.

W 2012 r. Piotr Kohut otrzymał od Ministra Kultury i Dziedzictwa Nardowego Rzeczpospolitej Polskiej odznakę honorową "Zasłużony dla Kultury Polskiej".

Statutowe cele Fundacji

Głównym celem Fundacji jest wspieranie wszelkich form działalności związanych z tradycyjnym gospodarowaniem na terenach Karpat i Bałkanów, głównie tradycyjnego pasterstwa.
 
Cele szczegółowe:

• Przygotowanie i zorganizowanie projektu pn. „REDYK KARPACKI”
  Projekt obejmuje wędrówkę w 2013 roku łukiem Karpat, celem Redyku jest uczczenie wędrówek wołoskich, które doprowadziły do zasiedlenia Karpat i powstania kultury pasterskiej łączącej społeczności zamieszkujące Karpaty. Ponadto Redyk Karpacki to promocja produktów regionalnych, integracja społeczności pasterskich w Karpatach, promocja kultury i tradycji karpackich, a także zwrócenie uwagi na wartości przyrodnicze i kulturowe Karpat.

• Promowanie, organizowanie imprez, konferencji, seminariów, warsztatów, szkoleń, festiwali, koncertów, itp. nawiązujących do dziedzictwa kulturowego i materialnego społeczności Karpat i Bałkanów, poprzez wspieranie tradycyjnych form takich jak: rzemiosło ludowe, muzyka tradycyjna, taniec i obrzędy regionalne.
• Działanie na rzecz upowszechniania konwencji karpackiej.
• Zrównoważony rozwój Karpat, ze zwróceniem uwagi na uwarunkowania ekologiczne i społeczno-gospodarcze na obszarach górskich.
• Działanie na rzecz hodowców owiec, tradycyjnego pasterstwa, wspieranie baców, juhasów i gazdów.
• Odbudowa infrastruktury pasterskiej.
• Promocja produktów tradycyjnych i ekologicznych zarejestrowanych na Krajowych Listach Produktów Tradycyjnych i w Unii Europejskiej.
• Działania wspomagające rozbudowę agroturystyki jako szansa na rozwój mieszkańców regionów Bałkanów i Karpat.
• Edukacja regionalna.
• Pomoc w wytyczeniu szlaku turystyki kulturowej, prezentującego dziedzictwo kulturowe osadników wołoskich, które umożliwiło zagospodarowanie Karpat.
• Sprzyjanie zachowaniu walorów krajobrazowych, przyrodniczych i kulturowych regionu, poprzez współpracę z odpowiednimi organizacjami.
• Wsparcie zachowania unikatowości i bogactwa przyrodniczego, kulturowego i społecznego regionów Bałkanów i Karpat.
• Pielęgnowanie naturalnych walorów środowiska, dbałość o ochronę środowiska i dziedzictwo przyrodnicze regionów Bałkanów i Karpat, ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej.
• Uwzględnienie przyrodniczej, krajobrazowej, społecznej, przestrzennej, gospodarczej, historycznej oraz kulturowej specyfiki regionu.
• Skupienie się na wszechstronnej współpracy na rzecz ochrony i zrównoważonego rozwoju Karpat w celu między innymi poprawienia jakości życia społeczności lokalnych.
• Promocja lokalnej sztuki, rzemiosła oraz produktów rolnych i potraw.
• Dbałość o utrwalanie i zachowanie kultury i sztuki góralskiej, stroju regionalnego oraz gwary.
• Publikowanie własnych materiałów.
• Przystępowanie do działań regionalnych, krajowych i międzynarodowych w procesie integracji europejskiej w sferze działalności statutowej, nawiązywanie i umacnianie kontaktów międzynarodowych ze szczególnym uwzględnieniem współpracy transgranicznej.
• Sublimacja turystyki karpackiej, budowanie i promowanie zrównoważonej turystyki, będącej narzędziem aktywnej ochrony naturalnych i kulturowych zasobów Karpat.
• Wzbogacenie i urozmaicenie oferty usług turystycznych w gminach karpackich w oparciu o ich własny kapitał ludzki i krajobrazowy.
• Współpraca z organizacjami pozarządowymi realizującymi podobne cele statutowe.
• Współpraca z samorządami krajowymi w zakresie działań o zbliżonych założeniach.Wspólne realizowanie celów z osobami i instytucjami krajowymi i zagranicznymi prowadzącymi działalność objętą celami Fundacji.

Adres:

Fundacja "Pasterstwo Transhumancyjne"

43-474 Koniaków

Dane do kontaktu:

tel. +48 609 024 633 lub 664 928 587
e-mail: pasterstwo@gmail.com

www.transhumance.pl

Adres:

Biuro Turystyki Kulturowej PAWUK

ul. Krucza 79
38-540 Zagórz

Dane do kontaktu:

tel. +48 721 215 453 lub 697 075 795

e-mail: biuro@pawuk.pl

www.pawuk.pl

Królestwem przestrzeni – nazwał kiedyś Bieszczady poeta Jerzy Harasymowicz. Dlatego też postanowiliśmy wybudować naszą Zagrodę właśnie tutaj, w Bieszczadach, w miejscu magicznym nie tylko dla nas.

Nasza Zagroda to kameralne gospodarstwo. Dwie drewniane przenoszone chaty z duszą – modrzewiowa i jodłowa, a także „Wesoła Stodoła”, ruska bania oraz piwnica winna „Pieczara Węgrzyna”. Wszystko otoczone zielenią łąk i pól z własnym potokiem.

Na miejscu znajdują się: huśtawka, biesiadnik z miejscem na ognisko, staw na potoku, nad którym stoi Wesoła Stodoła miejsce przeznaczone na warsztaty, biesiady, koncerty i prezentacje oraz piwnica wypełniona winem i nalewkami.

W czasie pobytu pomagamy gościom ciekawie zorganizować wypoczynek. Naszym domownikom dodatkowo oferujemy uczestnictwo, m.in. w warsztatach, koncertach, spotkaniach i wycieczkach, które szerzej prezentujemy w atrakcjach.
Chcemy, aby pobyt w Zagrodzie obfitował w twórcze działania, które relaksują, dają wytchnienie, a zarazem uczą i sięgają do źródeł, korzeni i pozwalają człowiekowi odnaleźć swój pierwotny rytm.

Postanowiliśmy, że w naszym pensjonacie będzie królowała kultura, natura i swojskość. Dlatego też oferujemy aktywności oparte o kulturę, tradycję i przyrodę naszego regionu Karpat.

Jeśli chcecie do nas dołączyć, zapraszamy Was na odpoczynek i wspólną wędrówkę po szlakach, które prowadzą przez ukwiecone latem łąki dolin i połonin, wiodą przez rozpłomienione jesienną czerwienią buczynowe lasy oraz… wołają na szlaki wyobraźni.

Magda, Janusz, Aleksy, Jeremi Demkowicz

Adres:

Zagroda Magija w Orelcu

Orelec 6a
38-623 Uherce Mineralne

Osoby do kontaktu:

Magda i Janusz Demkowiczowie

tel. +48 606 677 198

e-mail: janusz@demkowicz.pl

www.zagrodamagija.pl

Wiejski Ośrodek Kultury w Ochotnicy Górnej działa od 1995 r., jako jednostka organizacyjna gminy Ochotnica Dolna. Siedzibą WOK-u jest wielofunkcyjny budynek w centrum wsi, otwarty codziennie w godz. 16.00 - 22.00.

Ośrodek prowadzi kawiarenkę internetową dla dzieci i młodzieży, wyposażoną dodatkowo w stół bilardowy, stół do piłkarzyków oraz ping-ponga.

Przy Ośrodku działają dwa zespoły regionalne: dziecięcy, pod nazwą "Mali Ochotni", oraz skupiający starszych - "Ochotni".

W ramach swej działalności WOK prowadzi ogniska zainteresowań dla dzieci i młodzieży, tj. malowanie na szkle i płótnie, rzeźba w drzewie, gips, glina i rysunek, szydełkowanie oraz warsztaty gospodarstwa domowego. W roku szkolnym 2012/2013, tj. do 25 czerwca br., na wszystkie powyżej wspomniane zajęcia uczęszczała 86-osobowa grupa dzieci i młodzieży.

Na poddaszu budynku WOK-u została utworzona stała wystawa poświęcona historii wsi Ochotnica, prezentująca etnografię wsi w postaci repliki chałupy ochotnickiej z przełomu XIX i XX wieku, jak również wystawa "Lotnicze ślady w Gorcach" poświęcona katastrofie amerykańskiego samolotu typu Liberator, który roztrzaskał się podczas II wojny światowej u źródeł potoku Jaszcze.

Na stronie internetową gminy Ochotnica Dolna można ogladać wirtualny spacer po Ochotnicy, na którym pokazane jest m.in. całe wnętrze Wiejskiego Ośrodka Kultury, w tym wystawa.

Uchwałą Rady Gminy Ochotnica Dolna w 2012 roku Ośrodkowi nadano status Muzeum Pamięci Narodowej i Sztuki Ludowej w Ochotnicy Górnej, które powstało na bazie zgromadzonych w WOK-u zbiorów archiwalnych.

Zapraszamy w Bieszczady! Region ten urzeka przybyszów niespotykanym nigdzie indziej bogactwem dzikiej przyrody, zapachem ziół i dzikich olszyn, dochodzącym z mgieł porykiwaniem jeleni. Zaskakuje również zabytkami przeszłości i obfitą kulturą dawnego pogranicza, którą można odnaleźć w górskim krajobrazie tego najdalej na południe wysuniętego skrawka Polski. Niepowtarzalny krajobraz z ukrytymi w dolinach cerkwiami, skupiska malowniczych jałowców i kryształowo czyste rzeki o skalistych dnach fascynują…

Pragniemy zaprosić Państwa do odkrywania razem z nami tajemnic, jakie pozostały po cywilizacjach wschodu i zachodu, oraz przemierzania nieodkrytych przez nikogo ścieżek, które prowadzą do naszego domu w Rabem, w pobliżu dawnej cerkwi, gdzie na przestrzeni lat kilkakrotnie zmieniał się obrządek religijny.

Gościniec Rabe to kameralny rodzinny pensjonat w górach. 

Po długich bieszczadzkich wędrówkach, proponujemy państwu wypoczynek w jednym z siedmiu pokoi: „Cerkiewnym”, „Słonecznym”, „Księżycowym”, „Leśnym”, „Wiklinowym”, „Górskim” lub „Wrzosowym”. Każdy z nich posiada własną łazienkę. Do dyspozycji naszych Gości pozostaje również duży-będący w stanie pomieścić 30 osób, salon z kominkiem oraz… 10 hektarowa łąka na zboczu góry wraz z kawałkiem lasu.

Naszym gościom pomożemy zorganizować czas oraz wskażemy ciekawe miejsca. W naszym domu skorzystać można również z sauny, masażu klasycznego, relaksacyjnego oraz masażu bańką chińską.

Po wcześniejszym uzgodnieniu, istnieje również możliwość zorganizowania nauki jazdy konnej, a dla zaawansowanych wycieczki i rajdy konne.

Zimową porą, miłośnikom białego szaleństwa, Ustrzyki polecaja 7 tras narciarskich na stokach Gromadzynia oraz Laworty – największej stacji narciarskiej w Bieszczadach.

Adres:

Gościniec Rabe

Rabe 36a
38-710 Czarna

Osoby do kontaktu:

Anna i Adam Pikuła

tel. +48 608 438 328

e-mail: gosciniec@rabe.pl

www.rabe.pl

Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia PRO CARPATHIA funkcjonuje od 2004 roku. Jesteśmy sprawnie działającą instytucją otoczenia biznesu oraz podmiotem aktywizującym lokalną społeczność i samorządy.

Cele statutowe realizujemy przez inicjowanie wielorakich projektów o zasięgu krajowym i międzynarodowym. Ponadto prowadzimy działalność badawczą, wydawniczą i gospodarczą, skierowaną do sektora samorządowego, instytucji społecznych oraz przedsiębiorstw.

Adres:

Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia "Pro Carpathia"

ul. Gałęzowskiego 6/319
35-074 Rzeszów

Dane do kontaktu:

tel. +48 17 852 85 26

e-mail: info@procarpathia.pl

www.procarpathia.pl

Główne cele działania naszej organizacji to: 

• budowanie świadomości mieszkańców Podkarpacia w celu integracji gospodarczej i kulturalnej regionu
• tworzenie lobbingu na rzecz rozwoju i promocji woj. podkarpackiego
• działalność edukacyjna, badawcza, wydawnicza, gospodarcza
• wspieranie procesu rozwoju i promocji regionu
• działania promocyjne związane z Karpatami, ich kulturą, etnografią, wizerunkiem i rozwojem turystyki
• promowanie Karpat jako euroregionu łączącego kulturowo położone na jego terenie państwa
• ochrona środowiska naturalnego
• stworzenie ośrodka pierwszego kontaktu i informacji o możliwościach współpracy z jednostkami samorządowymi, organizacjami pozarządowymi i podmiotami gospodarczymi z województwa podkarpackiego dla potencjalnych partnerów z krajów Unii Europejskiej
• wspieranie rozwoju zawodowego członków Stowarzyszenia
• działanie na rzecz rozwoju obszarów wiejskich. 

Stowarzyszenie realizuje swoje cele poprzez: 

• wspieranie powstających projektów na poziomie lokalnym
• organizowanie szkoleń, spotkań konsultacyjnych, warsztatów, konferencji i targów
• współpracę z organizacjami pozarządowymi oraz instytucjami państwowymi i samorządowymi w zakresie rozwoju i promocji Podkarpacia
• działania na rzecz tworzenia sieci współpracujących ze sobą lokalnych liderów
• prowadzenie monitoringu sytuacji ekonomiczno-społeczno-kulturalnej Podkarpacia
• prowadzenie działalności gospodarczej
• promocję produktów regionalnych. 

Organizacja wpisana jest do Rejestru Instytucji Szkoleniowych jako niepubliczna instytucja szkoleniowa i posiada uprawnienia do szkolenia osób bezrobotnych i poszukujących pracy.

Beskidzkie Stowarzyszenie Produkcji Ekologicznej i Turystyki BEST PROEKO istnieje od 2002 roku, a od 2008 roku posiada status organizacji pożytku publicznego.

Stowarzyszenie prowadzi działalność, której celem jest zrównoważony i harmonijny rozwój obszarów wiejskich, oparty na poszanowaniu tradycji i dziedzictwa kulturowego, ochronie środowiska naturalnego i jego bioróżnorodności.

Adres:

Beskidzkie Stowarzyszenie Produkcji Ekologicznej i Turystyki "Best Proeko"

ul. Babiogórska 72
34-340 Jeleśnia

Dane do kontaktu:

tel. +48 33 863 60 03

e-mail: bestproeko@wp.pl lub best_proeko@o2.pl

www.bestproeko.pl

Beskidzkie Stowarzyszenie Produkcji Ekologicznej i Turystyki BEST PROEKO istnieje od 2002 roku, a od 2008 roku posiada status organizacji pożytku publicznego. Siedziba stowarzyszenia znajduje się w jednym z gospodarstw ekologicznych woj. śląskiego - w Jeleśni w powiecie żywieckim.

Stowarzyszenie prowadzi działalność, której celem jest zrównoważony i harmonijny rozwój obszarów wiejskich, oparty na poszanowaniu tradycji i dziedzictwa kulturowego, ochronie środowiska naturalnego i jego bioróżnorodności.

Stowarzyszenie realizuje swoje cele poprzez:

• podejmowanie, prowadzenie, inicjowanie, wspieranie i koordynowanie różnorodnych działań na rzecz zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, rolnictwa ekologicznego i turystyki zrównoważonej w kontekście procesów integracyjnych z Unią Europejską
• promowanie tradycyjnych i przyjaznych dla przyrody form gospodarowania na wsi, służących poprawie życia mieszkańców obszarów wiejskich
• promowanie postaw eko-obywatelskich, mogących przyczynić się do zwiększenia udziału społeczności lokalnej w decydowaniu o kierunkach rozwoju, poprawie warunków ekonomicznych i społecznych na obszarach wiejskich, przy jednoczesnym zachowaniu dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego
• organizowanie wzajemnej pomocy właścicieli gospodarstw ekologicznych i agroturystycznych, promocji producentów tradycyjnych, wyrobów ekologicznych i regionalnych
• wspieranie działań służących szczególnie poprawie jakości produktów i usług, transferowi fachowej wiedzy, umiejętności i technologii, uzyskiwaniu krajowych i międzynarodowych certyfikatów oraz poprawie marketingu i dotarciu do rynków zbytu produktów.

Aktualnie działalność Stowarzyszenia koncentruje się w powiecie żywieckim. Członkowie BEST PROEKO prowadzą tradycyjne, rodzinne, ekologiczne gospodarstwa rolne, które w 2005 roku uzyskały certyfikaty Jednostki AGRO BIO TEST. Kilka gospodarstw przystąpiło do Programu Rolno-Środowiskowego. Do stowarzyszenia należą również rolnicy, którzy nie starają się o certyfikaty, ale prowadzą gospodarstwa zgodnie z przyjętą przez członków Stowarzyszenia BEST PROEKO Polityką Środowiskową Czystszej Produkcji.

Klub wyznacza sobie misję ratowania i poprawy stanu środowiska, ochrony przyrody i zdrowia człowieka.

Adres:

Polski Klub Ekologiczny Koło w Krynicy-Zdroju

ul. Jaworowa 13
33-380 Krynica-Zdrój

Dane do kontaktu:

tel. +48 18 471 56 83, 18 471 21 16 lub 604 523 815

e-mail: pkekrynica@onet.pl

www.pke.ffp.org.pl

Celem działania klubu jest systematyczna poprawa stanu środowiska przyrodniczego oraz kształtowania poprzez powszechną edukację ekologiczną świadomości, że jakość życia zależy od zachowania równowagi między rozwojem cywilizacji technicznej, a wartościami humanistycznymi. 

Koło PKE w Krynicy jest jednostką terenową, działającą na terenie południowych powiatów województwa małopolskiego. Koło pracuje na rzecz ochrony i poprawy środowiska na tym obszarze, prowadzi działalność informacyjną i propagandową, dydaktyczno-oświatową i badawczą. 

Ważniejsze projekty:

• Program edukacyjny „Uspołecznienie Programu Natura 2000”, w którym uczestniczyli mieszkańcy powiatu nowosądeckiego. W ramach tego programu prowadzone były warsztaty obejmujące tematycznie wszystkie taksony objęte ochroną. 
• Koordynacja programu „PHARE PL/IB/2001/EN/02 - Wdrożenie sieci NATURA 2000 na terenie Polski”, w ramach którego opracowano „Program Ochrony dla Ostoi Popradzkiej” zawierający między innymi wykaz zadań ochronnych oraz strategię komunikacji dla obszaru. 
• Progam realizowany z ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego „Eko-sanitacja obszarów wiejskich w zabudowie rozproszonej w dorzeczu Górnej Wisły”.
• Cykl warsztatów dla młodzieży szkół średnich „Akademia w plenerze” w 4 grupach tematycznych: siedliska przyrodnicze - leśne i łąkowe, płazy, ryby, nietoperze, owady. Całość warsztatów poprzedzona będzie wstępną prelekcją na temat założeń Programu Sieci.
• Obozy młodzieży przyjezdnej „Wędrująca Szkoła”. Wakacyjne sesje terenowe dla młodzieży z terenu Małopolski, goszczącej na obozie w Schronisku Młodzieżowym im. Bł. Jerzego Frassatiego w Krynicy - Słotwinach.

Stowarzyszenie Miłośników Beskidzkiego Folkloru, Muzyki, Tańca i Śpiewu "Pod Ochodzitą" zostało założone w 1996 r. przez Zespół Regionalny "Koniaków". Misją stowarzyszenia jest organizowanie corocznych krajowych i zagranicznych imprez promujących folklor Beskidu Śląskiego oraz udział w imprezach ujętych w kalendarzu lokalnym i wojewódzkim. 

Adres:

Stowarzyszenie Miłośników Beskidzkiego Folkloru, Muzyki, Tańca i Śpiewu "Pod Ochodzitą"

Koniaków 695
43-474 Koniaków

Dane do kontaktu:

tel. +48 33 855 72 90

e-mail: zespol_koniakow@onet.eu

http://goldenforest.drl.pl/koniakow

Stowarzyszenie Miłośników Beskidzkiego Folkloru, Muzyki, Tańca i Śpiewu "Pod Ochodzitą" zostało założone w 1996 r. przez Zespół Regionalny "Koniaków". Misją stowarzyszenia jest organizowanie corocznych krajowych i zagranicznych imprez promujących folklor Beskidu Śląskiego oraz udział w imprezach ujętych w kalendarzu lokalnym i wojewódzkim. 

Prowadzone działania:

• Udział zespołów folklorystycznych w koncertach i festiwalach, telewizyjnych programach promujących folklor i dokonania kulturalne innych miast ("Turniej Miast")
• Udział zespołów młodzieżowych imprezach folklorystycznych
• Nagranie kolęd i pastorałek
• Udział w nagraniach filmów promujących folklor beskidzki.

Zespół Regionalny „Koniaków”  i „Mały Koniaków” prezentuje autentyczną muzykę, taniec i śpiew górali Beskidu Śląskiego, odtwarza zwyczaje i obrzędy jak  wesele góralskie, szkubaczki, oczepiny, mikołaje. Wykonuje tradycyjne tańce: łowiynziok, kołomajki, piłki, rejny, zbójnickie charakterystyczne dla tegoż regionu. Siedziba zespołu mieści się w Koniakowie, najwyżej położonej wsi w Polsce, słynącej w całym świecie z wyrobów koronczarskich, u podnórza góry Ochodzitej.

Został założony w 1952 roku przez słynną koronczarkę Marię Gwarek oraz  Michała Juroszka. W  późniejszych latach kierownictwo obejmowali:  Jan Kukuczka, Leszek Gwarek, Zuzanna Kawulok, Piotr Gwarek. Od 18 lat zespołem opiekuje się Urszula Gruszka, która zajmuje się oprawą artystyczną i choreografią. W 1996 roku „Koniaków”  założył Stowarzyszenie Beskidzkiego Folkloru Muzyki Tańca i Śpiewu pod Ochodzitą. Dla zespołu przygrywały znane postacie muzykantów beskidzkich: Michał Sikora – gajdosz, Jan Kawulok, Zuzanna Kawulok,  Jan Matuszny oraz  Kapela „Wałasi”.
Zespół został odznaczony Najwyższą Nagrodą za Całokształt Twórczości w Dziedzinie Kultury im. Oskara Kolberga w 1992 roku, jak i prowadzący zespół i kapele występujące razem z zespołem.

Za swoje osiągnięcia zdobywa wiele nagród i wyróżnień:  Zasłużony dla „Cepelii”, dla „Województwa Śląskiego”, dla „Województwa Bielskiego”, „Złote, Srebrne i Brązowe Serce Żywieckie”, Srebrną i Brązową Ciupagę, „Złoty Smok”, „Grand Prix” na Festiwalu we Włoszech, Francji, Austrii, w Płocku, w Koszalinie, w Gdyni i w Strakonicach.

 Od 17 lat jest organizatorem  największego Międzynarodowego Balu Góralskiego w Polsce, który skupia miłośników folkloru, muzyki i tańca. Bierze udział w licznych festiwalach, przeglądach i występach w kraju i za granicą. Jest również organizatorem  warsztatów tańca ludowego,  wesela góralskiego, napadów zbójnickich.

Towarzystwo Miłośników Ziemi Muszyńskiej istnieje od 1975 r. Jego misją jest ochrona istniejących walorów środowiska naturalnego w regionie, zabytków architektury i sztuki ludowej, inicjowanie i popieranie badań nad historią Ziemi Muszyńskiej oraz popieranie regionalnej twórczości ludowej. 

W ramach stowarzyszenia funkcjonują następujące sekcje:

• inicjatyw społecznych, gospodarczych i kulturalnych
• ochrony przyrody, krajobrazu i środowiska
• historii i ochrony zabytków
• twórczości artystycznej i zespołów folklorystycznych
• wydawnicza.

Stowarzyszenie realizuje swoje cele w szczególności poprzez: 

• Odkrywanie, dokumentowanie i popularyzowanie ciekawych miejsc, zabytków, pomników przyrody i innych obiektów zlokalizowanych na terenie regionu
• Ochronę zabytków kultury materialnej oraz pomników przyrody
• Działalność szkoleniowo-edukacyjną, organizowanie spotkań, seminariów, konferencji, debat, odczytów, konkursów adresowanych do wszystkich zainteresowanych dorobkiem regionu a także imprez turystycznych
• Wydawanie ulotek, folderów, tworzenie dokumentacji fotograficznej i filmowej, broszur, książek poświęconych wiedzy o dorobku kulturalnym Ziemi Muszyńskiej 
• Prowadzenie portalu internetowego poświęconego Stowarzyszeniu
• Inicjowanie i podejmowanie społecznych działań dotyczących kultury oraz ochrony środowiska
• Propagowanie turystycznych walorów regionu
• Współpracę z innymi organizacjami i instytucjami w zakresie działań na rzecz promocji regionu
• Pozyskiwanie funduszy w kraju i za granicą dla realizacji celów statutowych
• Współpracę i wymianę osobową z organizacjami i osobami fizycznymi działającymi w Polsce i na świecie
• Współpracę z władzami rządowymi, samorządowymi, organizacjami pozarządowymi
• Wydawanie czasopisma „Harnik” 
• Prowadzenie funduszy stypendialnych dla uzdolnionych dzieci, młodzieży i studentów

Szkolenie jest realizowane w ramach projektu „Porozumienie Karpackie Karpaty Naszym Domem aktywnym partnerem dialogu obywatelskiego” ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet V Dobre rządzenie, Działanie 5.4 Rozwój potencjału trzeciego sektora, Poddziałanie 5.4.2 Rozwój dialogu obywatelskiego).

Cel projektu to wzmocnienie i rozwój Porozumienia Karpackiego jako partnera dialogu obywatelskiego ukierunkowanego na wdrażanie Ramowej Konwencji Karpackiej w regionie.

Informacje o szkoleniu:

Szkolenie „Udział publiczny w konwencji karpackiej” ma na celu podniesienie poziomu wiedzy uczestników na temat samej konwencji karpackiej i zrealizowanych w jej ramach działań od dnia podpisania, czyli od maja 2003 r. Uczestnicy dowiedzą się także jakie mają możliwości włączania się w podejmowanie decyzji publicznych w zakresie spraw objętych konwencją, a w części warsztatowej zdiagnozujemy od czego zależy nasza gotowość do poświęcenia czasu wolnego na rzecz społeczności lokalnych i instytucji zaspokajających lokalne potrzeby, w szczególności w zakresie działań na rzecz ochrony i rozwoju Karpat.

Na szkolenie zapraszamy przedstawicieli organizacji pozarządowych (tj. pracowników, członków, wolontariuszy, etc.) oraz administracji publicznej, w tym urzędów gmin, centrów informacji, szkół, domów kultury, powiatów, regionalnych dyrekcji ochrony środowiska, lasów państwowych, parków narodowych, urzędów wojewódzkich i marszałkowskich itp. 

Szkolenie będzie prowadzone w małej, 16-osobowej grupie. W programie przewidziano krótkie wykłady tematyczne uzupełnione pracą w grupach, grami symulacyjnymi oraz dyskusją. 

Dodatkowo, podczas szkolenia organizacje pozarządowe będą miały możliwość uzyskania porad albo zgłoszenia się na indywidualne doradztwo z zakresu prawa, księgowości oraz współpracy z administracją.

Informacje logistyczne:

Miejsce szkolenia:

Hotel Saol, ul. Zdrojowa 16, 33-380 Krynica Zdrój

Organizator zapewnia:

• zwrot kosztów dojazdu do 30 złotych na osobę,
• poczęstunek,

• materiały szkoleniowe.

Zainteresowanych udziałem w szkoleniu prosimy o wypełnienie formularza zgłoszeniowego, który znajduje się na dole strony. Osoby zainteresowane udziałem w więcej niż jednym szkoleniu z naszej oferty zachęcamy do założenia konta w portalu, co pozwala m.in. na wypełnianie kolejnych formularzy zgłoszeniowych bez konieczności wpisywania tych samych danych.

Pierwszeństwo w zapisach na szkolenie mają członkowie Porozumienia Karpackiego "Karpaty Naszym Domem". Więcej informacji nt. zasad uczestnictwa w szkoleniach można znaleźć w Regulaminie rekrutacji uczestników szkoleń i doradztwa.

Jest jeszcze kilka wolnych miejsc! 

Prowadzący:

Alina Marek: ekonomista, trener, w latach 1998-2001 członek zarządu założyciel i od 8 lat członek zarządu Stowarzyszenia na rzecz Wspierania Przedsiębiorczości i Inicjatyw Lokalnych "STOPIL". Koordynator projektów partnerskich realizowanych z jednostkami administracji samorządowej i Wojewódzkim Urzędem Pracy w Krakowie. Pracownik Urzędu Miasta Nowego Sącza.

Uczestnik wyjazdów studyjnych poświęconych działalności organizacji pozarządowych w USA, Belgii, Włoszech.

Doświadczenia szkoleniowe: źródła finansowania podmiotów ekonomii społecznej, Centra Integracji Społecznej w praktyce, sądecki wolontariat pracowniczy, zakładanie i prowadzenie działalności gospodarczej, fundusze europejskie dla MŚP, szkoła dla rodziców i wychowawców, rozpoznawanie przyczyn i sposoby rozwiązywania konfliktów.

Kontakt:

Małgorzata Fedas
Punkt kontaktowy Porozumienia Karpackiego w woj. małopolskim
tel. 725 797 117
e-mail: m.fedas@porozumieniekarpackie.pl

Porozumienie Karpackie "Karpaty Naszym Domem"
biuro: Stowarzyszenie Ekopsychologia 
adres korespondencyjny:
ul. Grabina 6/18, 32-840 Zakliczyn
www.ekopsychologia.pl 
www.porozumieniekarpackie.pl

Przyjęto Strategiczny Plan Działania, który wytycza kierunki rozwoju Porozumienia do 2020 roku; dokument zawiera m.in.:

• diagnoze potencjału Porozumienia
• perspektywy rozwojowe wynikające z kształtowania się sytuacji w Karpatach
• wizję, misję i cele strategiczne
• propozycje kluczowych przedsięwzięc do reaalizacji.

Określony został harmonogram szkoleń i doradztwa na najbliższe miesiące, w ramach którego odbędą się:

• szkolenie: "Mechanizmy współpracy NGO z administracją", listopad 2013 r., woj. śląskie
• szkolenie "Aspekty prawne w NGO", listopad 2013 r., woj. podkarpackie
  
• szkolenie "Udział publiczny w konwencji karpackiej", styczeń 2014 r., woj. małopolskie
  
• doradztwo dla organizacji pozarządowych,m.in. dotyczące zakłądania spółdzielni socjalnych, październik 2013 r., woj. małopolskie.

Powołano kolejną grupę roboczą ds. konwencji karpackiej, która zajmie się kwestiami zwiazanymi z ochroną krajobrazu Karpat.

Do Porozumienia przyjęto też trzech nowych członków:

• Fundacja Przekarpacie z Rzeszowa,
• Centrum Edukacji Międzykulturowej w Nowym Sączu,
• Centrum Turystyki Kulturowej „Carpathia”.

Omówione zostały szczegóły wizyty studyjnej, podczas której członkowie Porozumienia z województw śląskiego i podkarpackiego będa mieli okazję poznać działania organizacji członkowskich z terenu woj. małopolskiego. Na miejsce tegorocznej wizyty wybrano Gorce, spotkanie odbędzie się w dn. 4 - 6 października 2013 r.

Podsumowano Redyk Karpacki "TRANSHUMANCE 2013", który dla uczczenia wędrówek wołoskich przeszedł łukiem Karpat z Rumunii do Czech w okresie od wyruszy od 11 maja z Rumunii do 14 września br.
Wiecej informacji: www.redykkarpacki.pl.

Kolejne spotkanie Rady porozumienia odbędzie się w pierwszym tygodniu grudnia br.

Centrum Edukacji Międzykulturowej

al. Wolności 37/F7 
33-300 Nowy Sącz

Osoba do kontaktu:

Halina Komar - prezes zarządu

tel. +48 18 442 98 27, 604 088 620
e-mail: cem.nowysacz@gmail.com, korlando@o2.pl

Obszary działań CEM:

• zwiększanie dostępności kultury i edukacji pozaformalnej i nieformalnej
• animacja kultury w społecznościach lokalnych
• wspieranie i integracja młodych twórców: profesjonalistów i amatorów,
• wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży z małych miast i terenów wiejskich,
• zwiększenie udziału osób starszych w życiu społecznym oraz tworzenie i wspieranie form współpracy międzypokoleniowej,
• pomoc w zapewnieniu osobom dorosłym ścieżek poprawy ich wiedzy i kompetencji
• organizowanie międzynarodowej współpracy kulturalnej i edukacyjnej
• promocja integracji europejskiej
• rozwój tolerancji i dialogu międzykulturowego
• promocja kultury polskiej w kraju i za granicą
• testowanie i tworzenie nowych aktywności w obszarze nieformalnego nauczania i kultury
• wzmacnianie i tworzenie zachowań partycypacji obywatelskiej członków CEM i odbiorców działań stowarzyszenia
• szerzenie wiedzy ekologicznej i podejmowanie działań w sferze ochrony środowiska naturalnego. 

W ramach Porozumienia Karpackiego CEM chciałoby włączyć się w działania na rzecz:

• rozwoju atrakcyjności krajoznawczej regionu,
• racjonalnego rozwoju turystyki,
• promocji regionalnych walorów uzdrowiskowych,
• promocji dziedzictwa kulturowego wszystkich występujących tutaj grup etnograficznych.

Fundacja PRZEkarpacie to instytucja otoczenia biznesu działająca głównie w regionie południowo-wschodniej Polski. Promuje postawy przedsiębiorcze, organizuje szkolenia, spotkania i konferencje, czym przyczynia się do rozwoju gospodarczego i zmniejszania bezrobocia w regionie. Uwagę skupia szczególnie na gospodarce elektronicznej (serwisy internetowe, e-handel), nowych technologiach, przemysłach kreatywnych i aktywności obywatelskiej.

​Fundacja prowadzi portal podkarpackich przedsiębiorców Przekarpacie.pl, organizuje spotkania networkingowe, czym integruje społeczność biznesową Karpat. Oferuje szkolenia z zarządzania, marketingu, wykorzystania nowych technologii, zarówno dla firm, jak i bezrobotnych, grup wykluczonych. Prowadzi działalność wydawniczą oraz związaną z uruchamianiem innowacyjnych przedsięwzięć biznesowych.

Rola w Porozumieniu Karpackim 

Fundacja chce wspierać wszelkie inicjatywy zmierzające do rozwoju regionu Karpat, ich promocji, wzrostu potencjału regionu i mieszkańców. Współpraca może polegać na organizowaniu wspólnych wydarzeń, projektów, szkoleń oraz prowadzeniu biura Porozumienia w Rzeszowie. Pragniemy podzielić się kompetencjami z zakresu marketingu, promocji, wdrażaniu innowacji, w tym zasobami, jak łamy portalu PRZEkarpacie.pl, czy pośredniczyć w kontaktach z sektorem biznesu.

Adres:

Fundacja PRZEkarpacie

ul. Zabłocie 5/36
35-233 Rzeszów

Kontakt:

tel. +48 506 838 707
e-mail: kontakt@przekarpacie.pl 

www.fundacja.przekarpacie.pl

W spotkaniu udział wzięli przedstawiciele blisko połowy samorządów loklanych zlokalizowanych na terenie polskch Karpat. Czy były też powiaty, województwa i administracja centralna?

Uczestnicy spotkania mieli okazję zapoznać się z treścią Ramowej konwencji o ochronie i zrównoważonym rozwoju Karpat (tzw. konwencja karpacka) oraz przedyskutować, w jaki sposób jej zapisy wspomagać mogą rozwój lokalny w regionie. Prelegenci przedstawili także możliwości korzystania ze środków w nowej perspektywie finansowej UE na lata 2014 - 2020, a także planowania przestrzennego na obszarach Natura 2000.

Podczas forum sformułowano też i podpisano stanowisko gmin karpackich, w którym zadeklarowano została chęć współpracy na rzecz zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego oraz zachowania wspólnego dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego regionu karpackiego, a także przedstawione zostały postulaty skierowane do jednostek administracji rządowej w związku z wdrażaniem postanowień konwencji karpackiej. Do dn. października br. stanowisko zostało podpisane przez 52 gminy i 7 powiatów - lista sygnatariuszy znajduje się lista sygnatariuszy.

Szczegółowy program I Forum Gmin Karpackich znajduje się tutaj.

I Forum Gmin Karpackich zorganizowane zostało w ramach projektu Karpaty łączą – mechanizm konsultacji i współpracy dla wdrażania konwencji karpackiej, współfinansowanego przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej. 

Adres:

Centrum Turystyki Kulturowej "CARPATHIA"

ul. Fabryczna 25
38-700 Ustrzyki Dolne

Kontakt:

Bogdan Augustyn

tel. +48 607 089 740

e-mail: b.augustyn60@gmail.com

www.facebook.com/CentrumTurystykiKulturowejCarpathia

Centrum Turystyki Kulturowej "CARPATHIA" proponuje:

• trasy autorskie po najstarszych cerkwiach i kościołach w Polsce, na Ukrainie i Słowacji
• „Szlak cerkwi bojkowskich”
• „Szlak cerkwi łemkowskich”
• wycieczki po Bieszczadzie i na Kresy
• wyprawy w Bieszczady ukraińskie (Borżawa, Ostra Hora, Pikuj)
• zabytki miast i miasteczek galicyjskich
• przejścia górskie techniką nordic walking
• nauka kroku nordic walking (ćwiczenia rozciągające)
• zimą trasy na rakietach śnieżnych
• rodzinne szlaki historyczne (turystyka poszukiwania korzeni)
• turystyka ciszy i kontemplacji
• usługi genealogiczne
• pamiątki militarne I wojny światowej w Karpatach (Twierdza Przemyśl)
• projekty z zakresu tworzenia miejsc kulturowych dla potrzeb turystyki
• organizacja warsztatów tematycznych (kilkudniowe zajęcia z zakresu historii regionu, ochrony zabytków, ochrony krajobrazu kulturowego, lokalnej architektury, planowaniu przestrzeni kulturowej)
• wykłady z zakresu historii regionalnej (wykłady o określonej tematyce 2-3 godzinne, dla szkół, instytucji, grup)
• prezentacje multimedialne: Łemkowie, Bojkowie, cerkwie, kościoły, ikony, ikonostas, architektura sakralna, budownictwo wiejskie, UPA.

Centrum obsługuje grupy polsko- i angielskojęzyczne.

Doradztwo jest świadczone w ramach projektu Porozumienie Karpackie "Karpaty Naszym Domem" aktywnym partnerem dialogu obywatelskiego, dofinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet V Dobre rządzenie, Działanie 5.4 Rozwój potencjału trzeciego sektora, Poddziałanie 5.4.2 Rozwój dialogu obywatelskiego).

Cel projektu to wzmocnienie i rozwój Porozumienia Karpackiego jako partnera dialogu obywatelskiego ukierunkowanego na wdrażanie konwencji karpackiej w regionie.

Informacje o doradztwie:

Doradztwo będzie obejmować następujące tematy:

1. działalność odpłatna i nieodpłatna pozytku publicznego
2. zakładanie i zasady funkcjonowania spółdzielni socjalnych
3. współpraca z wolontariuszami.

Do udziału w doradztwie zapraszamy przedstawicieli organizacji pozarządowych, tj. pracowników, członków, wolontariuszy, etc. 

Informacje logistyczne:

Miejsce szkolenia: 
Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Jabłonce, ul. Tetmajera 4, 34-480 Jabłonka.

Organizator zapewnia materiały szkoleniowe; dojazd na spotkanie we własnym zakresie.

Zapisy na doradztwo:

Zainteresowanych udziałem w szkoleniu prosimy o wypełnienie formularza zgłoszeniowego, który znajduje się na dole strony. 

Pierwszeństwo w zapisach na doradztwo mają członkowie Porozumienia Karpackiego "Karpaty Naszym Domem", a także przedstawiciele NGO i samorządów z terenu województwa małopolskiego. Więcej informacji nt. zasad uczestnictwa w szkoleniach można znaleźć w Regulaminie rekrutacji uczestników szkoleń i doradztwa. 

Termin zgłoszeń upływa 23 października, ilość miejsc jest ograniczona! 

Doradztwo poprowadzi:

Alina Marek: ekonomista, trener, w latach 1998-2001 członek zarządu założyciel i od 8 lat członek zarządu Stowarzyszenia na Rzecz Wspierania Przedsiębiorczości i Inicjatyw Lokalnych "STOPIL". Koordynator projektów partnerskich realizowanych z jednostkami administracji samorządowej i Wojewódzkim Urzędem Pracy w Krakowie. Pracownik Urzędu Miasta Nowego Sącza.

Uczestnik wyjazdów studyjnych poświęconych działalności organizacji pozarządowych w USA, Belgii, Włoszech.

Doświadczenia szkoleniowe: źródła finansowania podmiotów ekonomii społecznej, Centra Integracji Społecznej w praktyce, sądecki wolontariat pracowniczy, zakładanie i prowadzenie działalności gospodarczej, fundusze europejskie dla MŚP, szkoła dla rodziców i wychowawców, rozpoznawanie przyczyn i sposoby rozwiązywania konfliktów.

Kontakt:

Małgorzata Fedas
Punkt kontaktowy Porozumienia Karpackiego w woj. małopolskim
tel. 725 797 117 lub 606 930 819
e-mail: m.fedas@porozumieniekarpackie.pl

Porozumienie Karpackie "Karpaty Naszym Domem"
biuro: Stowarzyszenie Ekopsychologia 
adres korespondencyjny:
ul. Grabina 6/18, 32-840 Zakliczyn
www.ekopsychologia.pl 
www.porozumieniekarpackie.pl

Szkolenie jest realizowane w ramach projektu „Porozumienie Karpackie Karpaty Naszym Domem aktywnym partnerem dialogu obywatelskiego” ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet V Dobre rządzenie, Działanie 5.4 Rozwój potencjału trzeciego sektora, Poddziałanie 5.4.2 Rozwój dialogu obywatelskiego).

Cel projektu to wzmocnienie i rozwój Porozumienia Karpackiego jako partnera dialogu obywatelskiego ukierunkowanego na wdrażanie konwencji karpackiej w regionie.

Informacje o szkoleniu:

Szkolenie „Aspekty prawne w NGO” ma na celu wyposażenie uczestników w wiedzę i praktyczne umiejętności w zakresie stosowania przepisów prawnych, które są niezbędne w efektywnej działalności organizacji pozarządowych.

Na szkolenie zapraszamy przedstawicieli organizacji pozarządowych, tj. pracowników, członków, wolontariuszy, etc. Szkolenie jest skierowane w szczególności do osób, które są liderami społecznymi obdarzonymi zaufaniem i które, ze względu na aktywność w karpackich samorządach i organizacjach pozarządowych, są zaangażowane w działania na rzecz społeczności lokalnej. Poprzez pełnione funkcje stają się automatycznie liderami, mogąc w łatwy sposób wpłynąć na aktywizację i rozwój środowiska z którego się wywodzą.

Szkolenie będzie prowadzonemał w małej, 16-osobowej grupie. W programie przewidziano krótkie wykłady tematyczne uzupełnione pracą w grupach, grami symulacyjnymi oraz dyskusją. Uczestnicy szkolenia zapoznają się z najważniejszymi dla działalności ich organizacji aktami prawnymi i nauczą się je stosować w praktyce.

Informacje logistyczne:

Miejsce szkolenia:

MŁYN - Muzeum Młynarstwa i Wsi, ul. Fabryczna 12, 38-700 Ustrzyki Dolne.

Organizator zapewnia:

• zwrot kosztów dojazdu do 30 złotych na osobę,
• poczęstunek,

• materiały szkoleniowe.

Zainteresowanych udziałem w szkoleniu prosimy o wypełnienie formularza zgłoszeniowego, który znajduje się na dole strony. Osoby zainteresowane udziałem w więcej niż jednym szkoleniu z naszej oferty zachęcamy do założenia konta w portalu, co pozwala m.in. na wypełnianie kolejnych formularzy zgłoszeniowych bez konieczności wpisywania tych samych danych.

Pierwszeństwo w zapisach na szkolenie mają członkowie Porozumienia Karpackiego "Karpaty Naszym Domem", a także przedstawiciele NGO i samorządów z terenu województwa podkarpackiego. Więcej informacji nt. zasad uczestnictwa w szkoleniach można znaleźć w Regulaminie rekrutacji uczestników szkoleń i doradztwa. 

Termin zgłoszeń upływa 30 listopada, liczba miejsc jest ograniczona! 

Prowadzący:

Alina Marek: ekonomista, trener, w latach 1998-2001 członek zarządu założyciel i od 8 lat członek zarządu Stowarzyszenia na Rzecz Wspierania Przedsiębiorczości i Inicjatyw Lokalnych "STOPIL". Koordynator projektów partnerskich realizowanych z jednostkami administracji samorządowej i Wojewódzkim Urzędem Pracy w Krakowie. Pracownik Urzędu Miasta Nowego Sącza.

Uczestnik wyjazdów studyjnych poświęconych działalności organizacji pozarządowych w USA, Belgii, Włoszech.

Doświadczenia szkoleniowe: źródła finansowania podmiotów ekonomii społecznej, Centra Integracji Społecznej w praktyce, sądecki wolontariat pracowniczy, zakładanie i prowadzenie działalności gospodarczej, fundusze europejskie dla MŚP, szkoła dla rodziców i wychowawców, rozpoznawanie przyczyn i sposoby rozwiązywania konfliktów.

Kontakt:

Piotr Kutiak
Punkt kontaktowy Porozumienia Karpackiego w woj. małopolskim
tel. 725 797 121
e-mail: p.kutiak@porozumieniekarpackie.pl

Porozumienie Karpackie "Karpaty Naszym Domem"
biuro: Stowarzyszenie Ekopsychologia 
adres korespondencyjny:
ul. Grabina 6/18, 32-840 Zakliczyn
www.ekopsychologia.pl 
www.porozumieniekarpackie.pl

Nabór na szkolenie trwa do 25 listopada br.

Szkolenie jest realizowane w ramach projektu „Porozumienie Karpackie Karpaty Naszym Domem aktywnym partnerem dialogu obywatelskiego” ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet V Dobre rządzenie, Działanie 5.4 Rozwój potencjału trzeciego sektora, Poddziałanie 5.4.2 Rozwój dialogu obywatelskiego).

Cel projektu to wzmocnienie i rozwój Porozumienia Karpackiego jako partnera dialogu obywatelskiego ukierunkowanego na wdrażanie Ramowej Konwencji Karpackiej w regionie.

Informacje o szkoleniu:

Szkolenie ma na celu wyposażenie uczestników w wiedzę i praktyczne umiejętności, które są niezbędne w efektywnej współpracy administracji i organizacji pozarządowych na poziomie lokalnym. Z uwagi na specyfikę regionu - Karpaty to region szczególny w wymiarze przyrodniczym i kulturowym - szerzej omówiona zostanie problematyka współpracy z uwzględnieniem ochrony środowiska.

Szczegółowe cele szkolenia:

na poziomie wiedzy:

• podniesienie poziomu wiedzy na temat zadań i możliwości samorządu
• podniesienie poziomu wiedzy na temat potrzeb i celów organizacji pozarządowych
• zwiększenie świadomości nt. korzyści płynących ze współpracy administracji z sektorem pozarządowym
• podniesienie poziomu wiedzy nt. komunikacji werbalnej, niewerbalnej oraz barier komunikacyjnych
• przekazanie wiedzy nt. konstruowania efektywnego komunikatu

• podniesienie poziomu wiedzy na temat uwarunkowań prawnych współpracy administracji i NGO

na poziomie umiejętności:

• nabycie umiejętności z zakresu komunikacji werbalnej i niewerbalnej
• nabycie umiejętności identyfikowania barier komunikacyjnych
• nabycie umiejętności konstruowania komunikatów zachęcających do współpracy
• nabycie umiejętności posługiwania się aktami prawnymi pomocnymi w nawiązaniu i utrzymaniu współpracy

• nabycie umiejętności poszukiwania źródeł finansowania działalności NGOs z budżetu jednostek samorządu terytorialnego

na poziomie postaw:

• przełamanie barier psychologicznych i uprzedzeń w  zakresie współpracy NGO z administracją
• pobudzenie kreatywności w zakresie możliwych obszarów współpracy
• uświadomienie znaczenia komunikacji werbalnej i niewerbalnej w procesie nawiązywania współpracy

• zachęcenie do budowania w środowiskach lokalnych trwałych partnerstw administracyjno-pozarządowych na rzecz rozwiązania konkretnych problemów.

Na szkolenie zapraszamy przedstawicieli administracji samorzadowej i rządowej (tj. urzędów gminnych, powiatowych, marszałkowskich, wojewódzkich i ich jednostek organizacyjnych, parków narodowych, zespołów parków krajobrazowych, regionalnych dyrekcji ochrony środowiska, muzeuów, domów kultury, bibliotek, punktów informacji turystycznej i in.) oraz organizacji pozarządowych (tj. pracowników, członków, wolontariuszy) z terenu polskich Karpat. Szkolenie jest skierowane w szczególności do osób, które są liderami społecznymi obdarzonymi zaufaniem i które, ze względu na aktywność w administracji i organizacjach pozarządowych, są zaangażowane w działania na rzecz społeczności lokalnej. Poprzez pełnione funkcje stają się automatycznie liderami, mogąc w łatwy sposób wpłynąć na aktywizację i rozwój środowiska z którego się wywodzą.

Szkolenie będzie prowadzone w małej, 16-osobowej grupie. W programie przewidziano krótkie wykłady tematyczne uzupełnione pracą w grupach, grami symulacyjnymi oraz dyskusją.

Informacje logistyczne:

Miejsce szkolenia:

Muzeum Regionalne i Agroturystyka "Na Grapie" - Jaworzynka 720 (przysiółek Gorzołki)

Organizator zapewnia:

• zwrot kosztów dojazdu do 30 złotych na osobę,
• poczęstunek,

• materiały szkoleniowe.

Zgłoszenia na szkolenie:

Zainteresowanych udziałem w szkoleniu prosimy o wypełnienie formularza zgłoszeniowego, który znajduje się na dole strony. Osoby zainteresowane udziałem w więcej niż jednym szkoleniu z naszej oferty zachęcamy do założenia konta w portalu, co pozwala m.in. na wypełnianie kolejnych formularzy zgłoszeniowych bez konieczności wpisywania tych samych danych.

Pierwszeństwo przy zapisach na szkolenie mają, w kolejności:

1. członkowie Porozumienia Karpackiego "Karpaty Naszym Domem",
2. przedstawiciele administracji rządowej i samorzadowej,
3. przedstawiciele organizacji i instytucji z terenu województwa śląskiego.

W pozostałych przypadkach o przyjęciou na szkolenie decyduje kolejnośc zgłoszeń.

Więcej informacji nt. zasad uczestnictwa w szkoleniach można znaleźć w Regulaminie rekrutacji uczestników szkoleń i doradztwa. 

Termin zgłoszeń upływa 25 listopada 2013 r., liczba miejsc jest ograniczona! 

Prowadzący:

Alina Marek: ekonomista, trener, w latach 1998-2001 członek zarządu założyciel i od 8 lat członek zarządu Stowarzyszenia na Rzecz Wspierania Przedsiębiorczości i Inicjatyw Lokalnych "STOPIL". Koordynator projektów partnerskich realizowanych z jednostkami administracji samorządowej i Wojewódzkim Urzędem Pracy w Krakowie. Pracownik Urzędu Miasta Nowego Sącza.

Uczestnik wyjazdów studyjnych poświęconych działalności organizacji pozarządowych w USA, Belgii, Włoszech.

Doświadczenia szkoleniowe: źródła finansowania podmiotów ekonomii społecznej, Centra Integracji Społecznej w praktyce, sądecki wolontariat pracowniczy, zakładanie i prowadzenie działalności gospodarczej, fundusze europejskie dla MŚP, szkoła dla rodziców i wychowawców, rozpoznawanie przyczyn i sposoby rozwiązywania konfliktów.

Kontakt:

Józef Michałek
Punkt kontaktowy Porozumienia Karpackiego w woj. śląskim
tel. +48 664 928 584 
e-mail: j.michalek@porozumieniekarpackie.pl

Porozumienie Karpackie "Karpaty Naszym Domem"
sekretariat: Stowarzyszenie Ekopsychologia 
adres korespondencyjny:
ul. Grabina 6/18, 32-840 Zakliczyn
www.ekopsychologia.pl 
www.porozumieniekarpackie.pl

W celu zahamowania tych niekorzystnych zjawisk oraz odbudowy tradycyjnej gospodarki pasterskiej w regionie, organizacje realizujące projekt Karpaty łączą - mechanizm konsultacji i współpracy dla wdrażania konwencji karpackiej prowadzą szkolenia dla społeczności lokalnych poświęcone tematyce pasterskiej.

Szkolenia i spotkania pasterskie mają odbudować więź pomiędzy społecznościami lokalnymi, które odwołują się do tradycji pasterskich na obszarze całych Karpat – podkreśla Patrycja Piekut, Koordynator Projektu (Centrum UNEP/GRID-Warszawa). Są podstawą do tworzenia sieci współpracy, wymiany wiedzy i doświadczeń na rzecz wypasu kulturowego, wspierają lokalną inicjatywę z tym związaną, kreują lokalnych liderów pasterskich (baców) oraz tworzą zręby organizacyjne gospodarstw pasterskich (sałaszów) – dodaje. 

Społecznościom lokalnym oferowana jest wszechstronna pomoc ukierunkowana na utrzymanie wypasu kulturowego, jak również odtworzenie takiego wypasu. Współpraca nie ograniczy się do czasu szkolenia czy spotkania pasterskiego, lecz będzie kontynuowana w kolejnych miesiącach czy nawet latach - dla uzyskania trwałych efektów. 

Na obszarach, gdzie pasterstwo jest ciągle obecną formą gospodarowania spotkania prowadzone w ramach projektu „Karpaty Łączą” pogłębiają wiedzę z zakresu historii pasterstwa, organizacji i funkcjonowania rynku produktów lokalnych, przepisów i uregulowań prawnych (w tym weterynaryjnych) – mówi Józef Michałek, współorganizator szkoleń (Tatrzańsko-Beskidzka Spółdzielnia „Gazdowie”). Koncentrują się na zagadnieniach związanych z wytwarzaniem i sprzedażą serów i innych produktów, pogłębiania i rozwijania wiedzy, umiejętności i kompetencji w zawodzie baca i juhas.

Szkolenia są odpowiedzią na zapotrzebowanie zgłaszane przez lokalne społeczności. Organizatorzy zachęcają przedstawicieli środowisk lokalnych zainteresowanych zorganizowaniem spotkania w ich okolicy do kontaktu z sekretariatem projektu „Karpaty Łączą” pod adresem e-mail: sekretariat@karpatylacza.pl. 

Zgłoszenia przyjmujemy do 24 stycznia, są jeszcze wolne miejsca!

Szkolenia są realizowane w ramach projektu „Porozumienie Karpackie Karpaty Naszym Domem aktywnym partnerem dialogu obywatelskiego” ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet V Dobre rządzenie, Działanie 5.4 Rozwój potencjału trzeciego sektora, Poddziałanie 5.4.2 Rozwój dialogu obywatelskiego).

Cel projektu to wzmocnienie i rozwój Porozumienia Karpackiego jako partnera dialogu obywatelskiego ukierunkowanego na wdrażanie Ramowej Konwencji Karpackiej w regionie.

Informacje o szkoleniu:

IV Szkoła Karpackich Liderek, zatytułowana "Karpackie Liderki razem", jest przeznaczona dla Pań, które ukończyły którąś z pierwszych trzech edycji Szkoły, a także dla Pań, które działają w karpackich organizacjach pozarządowych lub administracji  i chciałyby dołączyć do grona Karpackich Liderek. W ten sposób chcielibyśmy wyjść na przeciw zgłaszanej podczas szkoleń potrzebie integracji kobiet z terenów górskich oraz wzmocnienia ich poczucia własnej wartości, wzmocnienia kompetencji w zakresie komunikacji interpersonalnej oraz zarządzania organizacjami pozarządowymi. Taką tematykę chcemy zaproponować uczestniczkom podczas dwudniowego spotkania.

Mamy nadzieję, że szkolenie będzie okazją do poznania się liderek z trzech województw karpackich, integracji i nawiązania dalszej współpracy.

Szkoła Karpackich Liderek ma na celu odkrycie i wzmocnienie zasobów uczestniczek, tak aby bycie liderką stało się wyzwaniem zawodowym i przynosiło satysfakcję. Uczestniczki szkoły uczą się jak łączyć rozwój osobisty i zawodowy ze skutecznym działaniem na rzecz karpackiej społeczności lokalnej.

Zapraszamy do udziału kobiety, które są liderkami w swojej społeczności lub chciałyby się nimi stać oraz kobiety, które pełnią lub chcą pełnić ważne funkcje w administracji samorządowej.

Pierwsza część szkolenia przeznaczona będzie na poznanie się uczestniczek, przedstawienie działalności organizacji, w których działają, dyskusję nad oczekiwaniami i rolą w Porozumieniu Karpackim. Spotkanie poprowadzi Monika Ochwat-Marcinkiewicz. 

Wszystkie uczestniczki prosimy też o podzielenie się swoimi pasjami i dokonaniami oraz sukcesami organizacji, w których działają (zapewniamy przestrzeń promocyjno-wystawienniczą).

Podczas drugiej części uczestniczki będą miały okazję doskonalić umiejętności twórczego i efektywnego rozwiązywania problemów oraz wzmocnić pozytywne przejawy pracy grupowej. Efektem będzie osiągnięcie optymalnego poziomu współdziałania poszczególnych liderek w zespole. Po szkoleniu liderki będą mogły praktycznie zastosować zdobytą wiedzę i kontakty w codziennym funkcjonowaniu swoich organizacji. Trening poprowadzi mgr Paulina Kołosowska.

Informacje logistyczne:

Miejsce szkolenia:

Hotel Sutoris, ul. Solna 2, 32-700 Bochnia

Organizator zapewnia:

• wyżywienie i noclegi,

• materiały szkoleniowe.

Zainteresowanych udziałem w szkoleniu prosimy o wypełnienie formularza zgłoszeniowego, który znajduje się na dole strony.

Pierwszeństwo w zapisach na szkolenie mają uczestniczki poprzednich edycji Szkoły Karpackich Liderek oraz przedstawicielki organizacji członkowskich Porozumienia Karpackiego "Karpaty Naszym Domem". Więcej informacji nt. zasad uczestnictwa w szkoleniach można znaleźć w Regulaminie rekrutacji uczestników szkoleń i doradztwa.

Termin zgłoszeń upływa 24 stycznia, są jeszcze wolne miejsca!

Kontakt:

Punkt kontaktowy Porozumienia Karpackiego w woj. małopolskim

Małgorzata Fedas
e-mail: m.fedas@porozumieniekarpackie.pl
tel. +48 725 797 117 lub 606 930 819

Porozumienie Karpackie "Karpaty Naszym Domem"
sekretariat: Stowarzyszenie Ekopsychologia 
adres korespondencyjny:
ul. Grabina 6/18, 32-840 Zakliczyn
www.ekopsychologia.pl 
www.porozumieniekarpackie.pl

Tegoroczne spotkanie jest dla Porozumienia przełomowe. W związku z blisko trzyletnią już działalnością oraz zbliżającym się zakończeniem projektu Porozumienie Karpackie „Karpaty Naszym Domem” aktywnym parterem dialogu obywatelskiego, naszedł czas na podsumowanie dotychczasowych osiągnięć i niepowodzeń. Jest to również dobry moment, aby zadecydować o dalszej formie jego funkcjonowania oraz zaplanować przyszłe działania. Mamy nadzieję, że decyzje podjęte wspólnie podczas V Forum Karpackiego będą dla Porozumienia szansą na efektywną i długofalową działalność. 

Aby tak rzeczywiście było, w programie V Forum Karpackiego znajdują się m.in. następujące punkty: 

• kształt Porozumienia Karpackiego (regulamin Porozumienia, nieformalna struktura itp.)
• wybór Rady Porozumienia 
• wybór organizacji wiodącej Porozumienia
• program działań Porozumienia w 2014 roku i na kolejne lata. 

Uważamy, że Porozumienie może odegrać ważną rolę w kształtowaniu współpracy podmiotów działających dla Karpat. Dlatego, oprócz dotychczasowych członków Porozumienia, zapraszamy do udziału w Forum także te organizacje, instytucje i osoby, które chciałyby wspólnie z nami podjąć te decyzje. 

Zainteresowanych przyłączeniem sie do Porozumienia i pełnym udziałem w Forum (udział w zatwierdzaniu dokumentów, bierne i czynne prawo wyborcze) prosimy o przesłanie skanu deklaracji przystąpienia do Porozumienia na adres: biuro@porozumieniekarpackie.pl nie później niż do 13 stycznia br. Wzór deklaracji i więcej informacji można znaleźć TUTAJ.

Uczestnikom Forum zapewniamy wyżywienie oraz nocleg. Pierwszeństwo udziału mają członkowie i organizacje, które zadeklarowały chęć przyłączenia się do Porozumienia.

Ze względów organizacyjnych prosimy o przesłanie do dnia 13 stycznia 2014 r. na adres e-mail: biuro@porozumieniekarpackie.pl potwierdzenia obecności oraz informacji o wybranej grupie roboczej do prac w trakcie Forum (lista grup znajduje się w programie Forum).

W razie pytań lub watpliwości, prosimy o kontakt po numerem telefonu +48 725 797 117.

PROGRAM V FORUM KARPACKIEGO

czwartek, 16 stycznia

10.00 Walne Zgromadzenie Porozumienia Karpackiego „Karpaty Naszym Domem”

• Prezentacja działań i prowadzonych przez Porozumienie  projektów 
  Monika Ochwat-Marcinkiewicz, Stowarzyszenie Ekopsychologia

• Prezentacja członków Rady Porozumienia
  Zdzisław Błachut, Jarosław Buczek, Piotr Kohut, Zbigniew Kopeć, Józef Michałek, Monika Ochwat-Marcinkiewicz
• Prezentacja nowego regulaminu Porozumienia, dyskusja i podjęcie decyzji o jego przyjęciu

12.00 Przyjęcie nowych organizacji do Porozumienia Karpackiego

13.00 Obiad

14.00 Praca w grupach roboczych (opracowanie planu działań Porozumienia); proponowane grupy:

• Ochrona bioróżnorodności i krajobrazu
• Planowanie przestrzenne
• Zarządzanie wodami dorzeczy
• Rolnictwo i leśnictwo
• Transport i infrastruktura 
• Zrównoważona turystyka 
• Przemysł i energia
• Dziedzictwo kulturowe i wiedza ludowa
• Edukacja, podnoszenie świadomości i udział społeczeństwa

18.30 Uroczysta kolacja

piątek, 17 stycznia

09.30 Prezentacja efektów prac grup roboczych, dyskusja i decyzja dot. dalszych działań Porozumienia w poszczególnych dziedzinach

12.30 Wybory do Rady Porozumienia Karpackiego oraz wybory organizacji wiodącej Porozumienia

13.30 Obiad

Prace Walnego Zgromadzenia w razie potrzeby mogą być kontynuowane po obiedzie

Reżyserem i scenarzystą tego dokumentalnego filmu jest nowotarżanin – Wojciech Jachymiak, który w swoim dorobku ma już kilka ciekawych realizacji, np. Mitzvah, podziel się swoją nerką, Infekcja, Święty ogień. 

Film Wojciecha Jachymiaka jest próbą przybliżenia znaczenia pasterstwa w kulturze Karpat. Główny bohater i organizator Redyku Karpackiego Piotr Kohut opowiada o biblijnym wymiarze swojej wędrówki. Poszukiwaniu harmonii ładu i porządku świata uzależnionego od dialogu peryferii z centrum - pasterstwa w górach z cywilizacją miasta. Punktem wyjścia staje się analiza słów Platona, który w pasterzach widział nadzieję odbudowania cywilizacji po zagładzie.

Film powstał w ramach programu „Filmoteka Małopolska”. Zdjęcia do filmu były realizowane w Rumunii, Ukrainie , Polsce i Czechach. Producentem filmu jest Studio Filmowe „Uniwersytet Człowieka Ognik”. 

Więcej informacji: www.humanuniversity.pl/redyk_karpacki

Górale śląscy zamieszkują pasma Czantorii i Baraniej Góry, rozdzielone doliną Górnej Wisły. Ich rodowód jest taki sam jak górali Podhala - ludność polska przybywająca z nizin uległa przemieszaniu z grupami pasterzy wołoskich, przybyłych przed wiekami z terenów dzisiejszej Rumunii i południowej części półwyspu bałkańskiego.

"Związek Podhalan to rodzina wspólnot góralskich, których kultura kształtowała się pod halami, albo na halach, polanach czy na sałaszu, jak mówi się na Śląsku Cieszyńskim. Tak rozumując Związek Podhalan nie zawęża się do obszaru geograficznego Podhala, ale obejmuje wszystkie grupy etniczne górali polskich Karpat, a w przyszłości, kto wie, czy nie powstanie związek górali obejmujący całe Karpaty" - tak na rozpoczęcie historycznego zebrania założycielskiego Oddziału Górali Śląskich mówił obecny prezes Związku Jan Hamerski - starosta nowotarski, góral pieniński.

Dyskusja nad celami związku, dotychczasową działalnością i zadaniami, jakie stoją przed nowym Oddziałem była długa. Jednak rozmowę zdominowały głosy na temat nazwy Związku: Podhalan. Urszula Gruszka stwierdziła wprost, że owszem wspólny związek górali jest bardzo potrzebny, ale wcześniej niech dotychczasowy zmieni swoją nazwę, a Dariusz Matuszny zarzucił hegemonię Podhalan w Związku powołując się na przejrzany periodyk Związku: Podhalanin. Mimo tych głosów udało się jednak porozumieć: górale z Brennej, Ustronia, Wisły, Mostów, Koniakowa, Jaworzynki i Istebnej podjęli prawomocną ustawę o powołaniu Oddziału Górali Śląskich Związku Podhalan.

Oklaski długo rozlegały się po okazałym wnętrzu regionalnej karczmy na Ochodzitej w Koniakowie. Data 27 maja 2005 r. wpisuje się do historii naszego regionu i symbolicznie nawiązuje do stuletniej tradycji banderii konnych do Zakopanego, w których uczestniczyli górale z Istebnej. Odkryte kilka lat temu na zakopiańskich Krupówkach zdjęcie przedstawia właśnie górali istebniańskich i zakopiańskich w geście pojednania. Podobnie na zakończenie spotkania założycielskiego w Koniakowie do wspólnej fotografii stanęli przedstawiciele górali śląskich, żywieckich, tatrzańskich i pienińskich.

Rozpoczęte w roku 2000 – jubileuszowym, starania o powołanie oddziału spełniło się. W pięć lat po pamiętnym spotkaniu na Ochodzitej górali polskich, ponownie Ochodzita stała się miejscem historycznym. Powierzając Matce Bożej Beskidzkiej ze szczytu Ochodzitej swoje losy, górale chcą zachować swoją tożsamość, bogatą historię i kulturę a nade wszystko swoją wiarę i umiłowanie ziemi.

Portal powstał po to by opisywać atrakcje i walory regionu z którym właściciele portalu związani są od urodzenia i w którym żyją i pracują. Witryna ta ma na celu ukazanie osobliwości Bieszczadów poprzez artykuły fotoreportaże i wideoreportaże. Kilkanaście działów i kilkadziesiąt kategorii tematycznych pozwoli czytelnikom pozyskać informacje na portalu poprzez jego intuicyjną formę.

Adres:

Portal wBieszczadach.net

Długie 78a
38-530 Zarszyn

Kontakt:

Piotr Kutiak

tel. +48 663 740 066

e-mail: redakcja@wbieszczadach.net

www.wBieszczadach.net

Celem stowarzyszenia jest działanie na rzecz rozwoju wsi i obszarów wiejskich w szczególności:

• prowadzenie działalności edukacyjnej, polegającej na organizowaniu szkoleń, seminariów, konferencji, wystaw, konkursów; 
• promocja wsi, gminy, powiatu, województwa i kraju poprzez krzewienie kultury, promowanie potraw regionalnych, organizowanie spotkań z twórcami ludowymi; 
• działalność na rzecz ekologi i ochrony środowiska; 
• podtrzymywanie i upowszechnianie tradycji narodowej, pielęgnowanie polskości oraz rozwoju świadomości narodowej;
• działalność na rzecz turystyki i krajoznawstwa; 
• ochrona i promocja zdrowia, 
• a także działalność na rzecz integracjieuropejskiej, rozwijanie kontaktów i współpracy między społeczeństwami.

Stowarzyszenie "Razem dla Bieszczad"

ul. PCK 50/7
38-700 Ustrzyki Dolne

Kontakt:

e-mail: razemdlabieszczad@interia.pl

www.facebook.com/RazemDlaBieszczad

Celem Stowarzyszenia jest działanie na rzecz rozwoju wsi i obszarów wiejskich, w szczególności:

1. Koncentrowanie działań wokół problemów współczesnej wsi i obszarów wiejskich
2. Organizowanie spotkań szkoleniowo – doradczych na temat pozyskiwania funduszy europejskich
3. Prowadzenie działalności edukacyjnej, polegającej w szczególności na organizowaniu szkoleń, sesji, seminariów warsztatowych, wystaw, konferencji i konkursów
4. Promocja wsi, gminy, powiatu, województwa i kraju poprzez: krzewienie kultury, promowanie potraw regionalnych, organizowanie spotkań z twórcami ludowymi
5. Działalność na rzecz ekologii i ochrony środowiska
6. Udział w programach i projektach finansowych ze środków Unii Europejskiej i innych
7. Upowszechnianie kultury, kultury fizycznej i sportu
8. Współpraca z innymi organizacjami pozarządowymi
9. Działalność charytatywna
10. Podtrzymywanie i upowszechnianie tradycji narodowej, pielęgnowanie polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej
11. Ochrona i promocja zdrowia
12. Działalność na rzecz osób niepełnosprawnych
13. Działalność wspomagająca rozwój wspólnot i społeczności lokalnych
14. Działalność na rzecz nauki, szkolnictwa wyższego, edukacji, oświaty i wychowania
15. Działalność na rzecz turystyki i krajoznawstwa
16. Działalność na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy między społeczeństwami
17. Pomoc Polonii i Polakom za granicą
18. Promocja Rzeczypospolitej Polskiej za granicą
19. Działalność na rzecz rodziny, macierzyństwa, rodzicielstwa, upowszechniania i ochrony praw dziecka
20. Przeciwdziałanie uzależnieniom i patologiom społecznym
21. Działalność wspomagająca rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości.

Wierzymy, że dzięki zaangażowaniu, pracy oraz poparciu Mieszkańców, Kamesznica będzie miejscowością, z której wszyscy będziemy dumni.

Adres:

Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Kamesznicy "PROĆPOK"

ul. Ziołowa 178
34-383 Kamesznica

Kontakt:

e-mail: stowarzyszenie.kamesznica@gmail.com

www.facebook.com/Stowarzyszenie-na-Rzecz-Rozwoju-Kamesznicy-PROĆPOK

Zarząd Okręgu Bieszczadzkiego Ligi Ochrony Przyrody w Sanoku co roku opracowuje program edukacji ekologicznej realizowany dla powiatów: sanockiego, bieszczadzkiego, leskiego, rymanowskiego i brzozowskiego. W ramach wyżej wymienionego programu LOP przeprowadziła liczne, konkretne, edukacyjne działania, w których uczestniczyło kilka tysięcy osób. Podstawowym zadaniem tego programu było bardziej szczegółowe zapoznanie się z elementami ekologii i ochrony środowiska lokalnego, a to z kolei miało doprowadzić do zmiany sposobu myślenia i postępowania zgodnie z zasadami filozofii ekologicznej, wszystkich mieszkańców naszego województwa. Program miał również za zadanie realizować działania interwencyjne oraz prace na rzecz wzbogacenia zasobów przyrody.

Zarząd Okręgu Ligi Ochrony Przyrody w Sanoku zrzesza obecnie około 12.000 członków ogółem, w tym: w tym: 11.000 dzieci i młodzieży skupionej w 300 kołach a także 1.000 osób dorosłych skupionych w 40 kołach.W województwie podkarpackim działają obecnie 2 oddziały terenowe Ligi Ochrony Przyrody (w tym powiatowe, gminne, międzygminne).

Podstawą działania ligi jest utrzymywanie współpracy z nauczycielami i młodzieżą skupioną w Szkolnych Kołach LOP. Wszystkie koła LOP na bieżąco prowadziły działalność edukacyjną i propagandową z zakresu ochrony przyrody. Najwięcej imprez organizowanych było podczas obchodów takich dni jak: Międzynarodowy Dzień Ziemi, Sprzątanie Świata, Dni Lasu i Zadrzewień , Światowego Dnia Ochrony Środowiska, Dni Ochrony Przyrody i Tygodnia Czystości Wód. organizowano wówczas różnego rodzaju konkursy, wystawy, apele, prelekcje, organizowano wiele wycieczek do miejsc przyrody chronionej, a także przeprowadzono kontrolę akwenów wodnych.

Adres:

Liga Ochrony Przyrody Okręg Bieszczadzki

ul. Kościuszki 12 
38-500 Sanok

Osoba do kontaktu:

Marek Marynowicz

tel. +48 13 46 36 858, 697 713 127

e-mail: lop.sanok@gmail.com

www.lop.sanok.pl

Współpracujemy z Fundacją Stefana Batorego oraz z samorządem lokalnym. Aktualnie z naszej inicjatywy został opracowany i zgłoszony do konkursu z zadań finansowanych w ramach budżetu obywatelskiego, projekt "Modernizacja ok. 100 m ul. Krasińskiego". Wartość zadania 320 000 zł, środki finansowe są zabezpieczone, realizacja w 2014 r. , dokumentacja jest zabezpieczona.

Stowarzyszenie PARTNER dla PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

ul. Krasińskiego 13/4
38-300 Gorlice

Osoba do kontaktu:

Karol Mazur

tel. +48 18 352 07 41, 791 983 280

e-mail: karol-mazur@wp.pl

www.stowpartner.cba.pl

Współpracujemy z Fundacją Stefana Batorego oraz z samorządem lokalnym. Aktualnie z naszej inicjatywy został opracowany i zgłoszony do konkursu z zadań finansowanych w ramach budżetu obywatelskiego, projekt "Modernizacja ok. 100 m ul. Krasińskiego". Wartość zadania 320 000 zł, środki finansowe są zabezpieczone, realizacja w 2014 r. , dokumentacja jest zabezpieczona.

Cele działania Stowarzyszenia to:

• ochrona i promocja zdrowia
• działalność wspierająca rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębirczości
• działalność wspomagająca rozwój techniki, wynalazczośći i innowacyjności oraz rozpowszechnianie i wdrażanie nowych rozwiązań technicznych w praktyce gospodarczej
• ekologia i ochrona zwierząt oraz ochrona dziedzictwa przyrodniczego
• promocja i wdrażanie odnawialnych źródeł energii
• działalność na rzecz organizacji pozarządowych.

Stowarzyszenie Rolników "OSTOJA"

Nagórzany 5
38-505 Bukowsko

Osoba do kontaktu:

Marek Silarski

tel. +48 502 628 409

e-mail: silarski_marek@interia.pl

Misją stowarzyszenia jest inicjowanie i wspieranie wszelkich działań, których celem jest zrównoważony rozwój gospodarczy i społeczny obszarów wiejskich znajdujących się na terenie województwa podkarpackiego.

Priorytetem w działalności stowarzyszenia jest wspieranie drobnotowarowych gospodarstw rolniczych, wspomaganie mieszkańców wsi w poszukiwaniu alternatywnych źródeł dochodu, wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży wiejskiej oraz ochrona i promocja środowiska naturalnego, krajobrazu i zasobów historyczno-kulturowych województwa podkarpackiego.

Podstawową grupą stowarzyszenia "Ostoja" są rolnicy, właściciele małych gospodarstw rolnych, hodowcy małych stad bydła, których głównym źródłem dochodu jest praca w gospodarstwie rolnym. 

Sądecka Organizacja Turystyczna (SOT) powstała w  2001 r., jej misją jest  rozwój, promocja produktów turystycznych oraz podnoszenie jakości usług turystycznych.

Członkami SOT są:

• administracja samorządowa: powiaty, miasta i gminy,  gminy, 
• stowarzyszenia działające na rzecz turystyki,  
• branża turystyczna (hotelarska, organizatorzy turystyki, pośrednicy turystyczni, wyższe uczelnie kształcące kadry dla turystyki, zarządcy atrakcji turystycznych).  

SOT realizuje następujące zadania:    

• integracja społeczności lokalnej głównie jednostek samorządu lokalnego, branży turystycznej oraz stowarzyszeń działających w sferze turystyki,
• tworzenie i rozwój usług turystycznych wokół lokalnych atrakcji turystycznych, 
• promocja turystyczna, 
• gromadzenie i aktualizacja informacji o atrakcjach i usługach  turystycznych,  
• wspomaganie funkcjonowania i rozwoju informacji turystycznej, 
• wspieranie rozwoju lokalnej turystyki,
• inicjowanie, opiniowanie i wspomaganie planów rozwoju i modernizacji infrastruktury turystycznej,
• podejmowanie działań w zakresie planowania i realizacji imprez turystycznych, 
• doskonalenie kadr turystycznych, 
• prowadzenie monitoringu w zakresie turystyki.     

Sądecka Organizacja Turystyczna w latach 2001-2013, zrealizowała 117 projektów oraz wydała 35 własnych publikacji, przy współpracy Ministerstwa Sportu i Turystyki, Województwa Małopolskiego, Powiatów Nowosądeckiego i Gorlickiego, Miasta Nowego Sącza oraz miast i gmin powiatów nowosądeckiego i gorlickiego.  

Za swoją działalność  była wielokrotnie nagradzana i wyróżniania,  m.in.: Honorową Odznaką za Zasługi dla Turystyki”, „Kryształem Soli” przyznawanym  dla najlepszej organizacji w Małopolsce, Certyfikatem POT,  za najlepszy produkt turystyczny w Polsce, Złotym Medalem na Tour Salon w Poznaniu, Tarczą Herbową Miasta Nowego Sącza.

Gmina Sękowa leży w zachodniej części Beskidu Niskiego. Od południa graniczy bezpośrednio ze Słowacją, zaś od północy przylega do miasta Gorlice. Zajmuje powierzchnię 195 km2, liczba zamieszkałej ludności ogółem to 5.000 osob, w tym 329 osób mniejszości narodowej, liczba mieszkańców na km2 - 23 osoby, przy czym w części południowej 1 osoba na km2.

Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Zadania te dzielimy na własne – nadane ustawowo i zlecone – przydzielane przez władze państwowe. Gmina realizuje wszystkie zadania niezastrzeżone do kompetencji innych jednostek samorządu terytorialnego (powiat, województwo samorządowe). Mieszkańcy uczestniczą w sprawowaniu władzy na terenie swojej gminy poprzez głosowanie: w wyborach samorządowych oraz referendum lokalnym lub za pośrednictwem organów gminy. Gmina realizuje dwa rodzaje zadań: własne i zlecone.

Adres:

Dom Sądecki "Lipowy"

Zarzecze 41
33-390 Łącko

Osoba do kontaktu:

Robert Księżopolski

tel. +48 604 683 073

e-mail: robertksi@gmail.com

www.domsadecki.pl

Adres:

Fundacja BESKIDZKA ZIMA

ul. Biecka 66
38-300 Gorlice

Osoba do kontaktu:

Marek Tobiasz

tel. +48 669 505 922

e-mail: beskidzkazima@gmail.com

www.fundacja.beskidzkazima.pl

Fundacja BESKIDZKA ZIMA zajmuje się wspieraniem rozwoju intelektualnego i fizycznego dzieci i młodzieży poprzez terapię kontaktową z udziałem psów. Upowszechnia wiedzę o świecie przyrody, przeciwstawia się jego niszczeniu przez cywilizację, działa w zakresie ekologii, ochrony zwierząt i ochrony dziedzictwa przyrodniczego. Podejmuje i wspiera działania na rzecz rozwoju turystyki.

Obszar działań fundacji obejmuje:

1. Prowadzenie terapii kontaktowej z udziałem zwierząt   
2. Szkolenie i doskonalenie umiejętności dogoterapeutów
3. Szkolenia przygotowujących psy do pracy w dogoterapii
4. Organizowanie szkoleń, kursów, warsztatów i pokazów pielęgnacji zwierząt  
5. Udzielanie porad i prowadzenie warsztatów behawiorystycznych dla właścicieli psów z problemami behawioralnymi
6. Organizowanie imprez kulturalnych i sportowych oraz konkursów i zabaw z udziałem psów
7. Organizowanie wycieczek, obozów, zjazdów terapeutycznych z udziałem zwierząt
8. Wytwarzanie i sprzedaż rękodzieła, wyrobów sztuki regionalnej oraz przedmiotów związanych ze zwierzętami i dla zwierząt
9. Współpracę z placówkami oświatowymi i wychowawczymi poprzez prowadzenie integracyjnych zajęć edukacyjnych, mających na celu przyswojenie przez dzieci zasad bezpiecznego odpowiedzialnego przebywania ze zwierzętami i zachowania się wobec nich
10. Organizowanie zajęć sportowych i rekreacyjnych oraz programów profilaktycznych dla dzieci i młodzieży
11. Prowadzenie działalności na rzecz interesów dzieci i młodzieży w środowiskach opiniotwórczych, administracji państwowej i samorządowej, w instytucjach edukacyjnych i organizacjach pozarządowych
12. Aktywizacja dzieci i młodzieży poprzez powołanie grupy wolontariuszy wspierających działalność Fundacji
13. Działania z zakresu promocji sportu powszechnego, sportu dzieci i młodzieży oraz sportu osób niepełnosprawnych
14. Działania o charakterze edukacyjnym i profilaktycznym związane z realizacją zadań wynikających z Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
15. Prowadzenie działalności informacyjnej, popularyzatorskiej, badawczej oraz wydawniczej z zakresu profilaktyki uzależnień
16. Organizowanie i prowadzenie integracyjnych placówek oświatowo - wychowawczych i edukacyjnych
17. Organizowanie i prowadzenie placówek rehabilitacyjno-pielęgnacyjnych dla zwierząt
18. Założenie i prowadzenie placówki dziennego pobytu dla osób niepełnosprawnych
19. Prowadzenie placówek edukacyjnych oraz oświatowo wychowawczych
20. Powołanie zespołów do prowadzenia ćwiczeń rehabilitacyjnych
21. Organizowanie szkoleń, wykładów, sympozjów, warsztatów, seminariów o tematyce związanej z działalnością Fundacji
22. Gromadzenie literatury, wydawnictw przeznaczonych do realizacji celów Fundacji
23. Współpracę z innymi Fundacjami i stowarzyszeniami o podobnych celach działania
24. Inicjowanie, wspieranie i prowadzenie działań służących społecznemu, kulturalnemu i gospodarczemu rozwojowi miasta, powiatu i regionu oraz poprawianie ogólnego standardu jakości życia mieszkańców
25. Udział w życiu publicznym miasta i regionu, współpraca z jednostkami samorządów terytorialnych;  Wspieranie i organizowanie regionalnych inicjatyw społeczno-gospodarczych.

Adres:

LOT Krakowska Organizacja Turystyczna

ul. Trębacza 1
31-436 Kraków